حجت الاسلام والمسلمین محمد محمدی قائینی، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در همدان اظهار کرد: حوزه‌های علمیه به عنوان بزرگ‌ترین پایگاه اسلامی در طول تاریخ اسلام مهم‌ترین مهد پرورش پاسداران اسلام بوده و خواهد بود

وی ادامه داد: اگر امام خمینی(ره) می‌فرماید:«اگر روحانیون نبودند ما الان از اسلام اطلاعی نداشتیم» از عمق یک واقعیت خبر می‌دهد و بهترین دلیل بر وجود چنین امری ارائه تاریخ زندگی شرح حال علمای بزرگ حوزه‌ها است که بیانگر تحلیل از تحول علمی و چگونگی حفظ و گسترش علوم اسلامی است.

استاد حوزه علمیه همدان عنوان کرد: شیخ مفید از چهره‌های بسیار درخشان جهان اسلام و یکی از مرزبانان نستوه و استوار دژ محکم اسلام است و آوازه او محدود به دورانی که می‌زیست، نمی‌شود، بلکه متکلمی شهیر در همه دوران حیات فکری شیعه به شمار می‌آید

وی با بیان اینکه مهارت علمی شیخ زبان‌زد عام و خاص است، افزود: ابن‌ ندیم او را جاودار علم کلام و رئیس متکلمان شیعه در عصر خود دانسته است و نجاشی که یکی از شاگردان شیخ مفید است کمال استاد را در علوم کلام، فقه و حدیث بالاتر از آن دانسته است که تصیف‌پذیر باشد.

این استاد حوزه تصریح کرد: خطیب بغدادی از دانشمندان اهل سنت در سخنی کوتاه شیخ مفید را گمراه‌کننده جمعه بسیاری از مردم دانسته که این سخن نشان از مقدار تأثیر شیخ در گسترش تشیع دارد.

اوج کمال مکتب کلامی شیعه در عصر شیخ مفید

وی بیان کرد: به گزارش طبرسی دو توقیع از ناحیه مقدسه امام زمان(عج) خطاب به شیخ مفید صادر شده که نشان از جایگاه رفیع او دارد؛ شیخ مفید استاد شیخ طوسی و سید مرتضی علم‌المهدی بود. او فقیه و کلام شیعی بود که بسیار در علم کلام تبحر داشت و مکتب کلامی شیعه در عصر ایشان به اوج کمال رسید.

محمدی قائینی  گفت: او در مناظرات دینی مهارت خاصی داشت و مناظراتش با قاضی عبدالجبار رئیس فرقه معتزله بغداد و قاضی ابوبکر باقلانی رئیس اشاعره معروف بود و شیخ مفید مورد تحسین و احترام بزرگان اهل سنت از جمله قبیل‌ابن حجر عسقلانی، ابن عماد حنبلی، شافعی و دیگران بود.

وی تأکید کرد: پیش از مفید علم کلام و اصول فقه در میان دانشمندان اهل سنت رونقی بسزا داشت فقها و متکلمان بسیاری در اطراف بغداد گرد آمده و درشته‌های گوناگون اصول عقاید سرگرم بحث و مناظره بودند.

استاد حوزه اضافه کرد: هرچند علم کلام پیش از مفید نیز در میان شیعیان سابقه داشته ولی در اثر محدودیتی که در کار شیعیان از نظر سیاسی وجود داشت، این موضوع از مرحله تألیف و تدوین کتاب فرا تر نمی‌رفت.

محمدی قائینی اذعان کرد: پیش از مفید شیخ صدوق که رئیس شیعیان بود سبک ساده‌ای را در تصنیف و تألیف به وجود آورده بود و آن را به صورت املاء به شیوه‌ای ساده به مستمعان القاء می‌کرد.

وی ادامه داد: مفید نیز در پیگیری مکتب استاد کوشید و با استفاده از مبانی علم کلام و اصول فقه راه بحث و استدلال را به روی شیعیان باز کرد و تلاش‌های را که متقدمان مانند ابن‌جنید اسکافی و قبل از او ابن عقیل فقیه معروف شیعه و عیاشی داشتند را به صورت دلپذیری درآورد.

شیخ مفید نخستین منضبط کننده فقه و کلام شیعه

محمدی قائینی تشریح کرد: شیخ مفید در سلسله‌ی علمای امامیه، فقط یک متکلم و فقیه سر آمد و برجسته نیست، بلکه فراتر از این، وی مؤسس و سرحلقه‌ جریان علمی رو به تکاملی است که در دو رشته‌ی کلام و فقه، تا امروز در حوزه‌های علمی شیعه امتداد یافته و با وجود برکنار نماندن از تأثیرات تاریخی، جغرافیایی و مکتبی، ویژگی های اصلی و خطوط اساسی آن همچنان پابرجاست مانده است.

وی گفت: تبیین و اثبات این نکته از آن‌جا اهمیت می‌یابد که این جریان علمی، در دوران متصل به زندگی شیخ مفید تا نزدیک به نیم قرن پس از درگذشت او، به چنان تحول و تکامل سریع و شگرفی نائل گشته که در برابر آن، نقش تأسیسی شیخ مفید مورد غفلت قرار گرفته است.

گفتنی است، شیخ مفید در سال ۴۱۳ ق، در بغداد و پس از ۷۷ سال تلاش و خدمت ارزنده درگذشت و مورد تجلیل فراوان مردم و قدردانی علما و فضلا قرار گرفت.

 شیخ طوسی، که خود در تشییع جنازه او حضور داشته است، می‌گوید: «روز وفات او از کثرت شیعه و سنی برای ادای نماز و گریستن بر او، همانند و نظیر نداشته است»(همان، ص ۲۳۹). هشتاد هزار تن از شیعیان، او را تشییع کردند و سید مرتضی علم‌الهدی بر او نماز گزارد و در حرم مطهر امام جواد(ع)، پایین پای آن حضرت، نزدیک قبر استادش ابن قولویه، مدفون گردید.

انتهای پیام/