به گزارش خبرنگار خبرگزاری«حوزه» در تهران، استاد علی اکبر رشاد در جلسه درس هایی از نهج البلاغه که در حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران برگزار شد، با اشاره به فرازهایی از خطبه های امیرالمومنین(ع)، اظهار داشت: خطبه های حضرت را قبل از انقلاب مطالعه و تدریس می کردم. بعد از انقلاب هم بر تدریس این خطبه ها مداومت داشته ام. این خطبه ها ذهن قطب را نورانی می کند. اگر عین این مطالب را غیر معصوم می گفت این مطالب اثر نداشت این خطبه ها معلول وجود امیرالمومنین(ع) است.
وی افزود: این خطبه ها کلام معصوم است، اما ابن سینا که از علمای فلسفه است هزار و یک اشتباه دارد. علمای دیگر مثل ملاصدرا و مولوی هزارو یک اشتباه دارند چرا؟؟ چون اینها معصوم نیستند ارزش معرفتی دارند ولی ارزش معنوی ندارند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: در عمل غیر ممکن است که غیر معصوم اشتباه نکند. درعمل عملا ممکن نیست غیر معصوم خطا نکند. نمی گوییم عقلا محال است، زیرا اعمال بشری تحت تاثیر عوامل آفاقی و انفسی است هزاران عامل است. و به لحاظ روانشناسی افراد با مخاطبین مختلف اعم از مومن و باسواد وبی سواد و غیره در ارتباط است.
وی افزود: امام معصوم متاثر از این عوامل نیست. اما علم نافع چیست؟ در اخبار به اشکال مختلف برای علم و معرفت نافع تعبیر شده است. یکی ازتعبیرات علم الابدان و علم الحدیث است و ابدان منظور فقط جسم نیست بلکه در روایات منظور از علم ابدان علم صنعت و فناوری و تغذیه است وهرآنچه نیازهای طبیعی انسان را تامین می کند. وعلم الدیان هم منظور فقط علم کلام نیست. علم الدیان هم شامل هر آنچه تامین کننده معرفت ومعنویت انسان باشد، است.
استاد رشاد با اشاره به علم دنیوی و علم اخروی، گفت: در یک تقسیم حضرت علی علیه السلام علم را بر چهار شعبه تقسیم می کنند «الْعُلُومُ أَرْبَعَةٌ الْفِقْهُ لِلْأَدْیَانِ وَ الطِّبُّ لِلْأَبْدَانِ وَ النَّحْوُ لِلِّسَانِ وَ النُّجُومُ لِمَعْرِفَةِ الْأَزْمَان» در اینجا لازم است به دو نکته توجه داشته باشیم. اولا حضرت در صدد بیان همه علوم نبوده اند و نمی خواهند بفرمایند که رشته های علم، فقط این چهار مورد است. و دوم این که حضرت خواسته اند؛ ارکان علم و علوم اصلی را معرفی کنند.
وی ادامه داد: در روایتی دیگر، حضرت علی علیه السلام می فرماید «العلم علمان، علم الادیان و علم الأبدان فبعلم الأدیان حیاة النّفوس و بعلم الأبدان حیاة الأجساد و اعلم انّ الادیان اشرف من الأبدان و حراسة الأدیان أوجب من حراسة الأبدان؛ علم بر دو گونه است: علم دین و علم بدن. حیات روح بوسیله علم دین و حیات جسد به واسطه علم بدن است و بدان که دین بر جسد شرافت دارد و نگهداری دین از نگهداری بدن لازم تر است»
رئیس شورای حوزه علمیه استان تهران عنوان داشت: امیرالمومنین(ع) در نهج البلاغه درباره این که چه دانشی سودمند است؟ می فرماید «وقفوا اسماعهم علی العلم النافع لهم؛ متقین گوش های خود را وقف شنیدن علم و دانش سودمند نموده اند». و نیز فرمودند «من وصیه له علیه السلام للحسن بن علی: واعلم انه لاخیر فی علم لاینفع ولاینتفع بعلم لایحق تعلمه؛ آگاه باش! دانشی که نفع نبخشد خیری در آن نیست و دانشی که سزاوار فراگرفتن نیست سودی نمی بخشد».
وی افزود: در روایتی دیگر امام هفتم علیه السلام می فرمایند «پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله داخل مسجد شدند؛ در این هنگام عده ای را دیدند که اطراف مردی جمع شده اند، فرمودند: چه خبر است؟ گفتند مرد علامه ای است. فرمودند علامه یعنی چه؟ (مقصودشما از علامه چیست؟) گفتند داناترین مردم به دودمان عرب و حوادث ایشان و به روزگار جاهلیت و اشعار عربی. پس حضرت نبی صلی الله علیه وآله بیان کرد آن علمی است که دانستن و ندانستن آن ضرر وسودی نمی رساند. سپس فرمودند همانا علم سه چیز است آیه محکمه، فریضه عادله و سنه قائمه، و غیر از اینها فضل است».
تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران گفت: این که حضرت فرمودند علامه یعنی چه؟ مقصود این است که چه علمی دارد که به واسطه آن به او علامه می گویید. اما آیه محکمه؛ یعنی آیه ای که دلالت آن روشن است ونسخ نشده. فریضه عادله؛ یعنی واجبات و توصیف به عادله شده است زیرا در وسط بین افراط و تفریط است. سنه قائمه؛ یعنی مستحبات. و غیر از این سه، فضل است. یعنی زائد است و عمر را نباید برای آنها صرف نمود».
استاد رشاد در پایان با بیان این که یک فقیه علاوه بر فقه در اخلاق هم باید فقیه باشد، تصریح کرد: بنابراین علم نافع، علمی است که آثار سودمندی داشته باشد و با ارزش ترین اثر برای علم عبارت است از ایمان به خدا و خضوع و خشوع در مقابل او و علمی که برای آخرت سودمند است. بنابر این مبناء علم نافع برای ما و طلبه این سه مورد است که حضرت می فرماید: عقاید و فقه و اخلاق از علوم نافع خواهد بود.
خبرنگار: سعید امیری
