به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا شاکرین، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در دومین روز برگزاری اولین کارگاه آموزشی مدیریت شبهه شناسی و گفتمان سازی که به همت مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه و در مجتمع آموزشی و فرهنگی نجمه خاتون جمکران برگزار شد، در درسی با عنوان «اقتضائات پاسخ گویی مکتوب» گفت: اولین نکته در اقتضائات پاسخگویی به شبهات فهم درست سؤال است. اگر سؤال به طور دقیق فهمیده شود پاسخ دقیق نیز ارائه خواهد شد.
وی افزود: تسلط علمی، ارتباط گیری متناسب و ادبیات درست، از دیگر عوامل تأثیرگذار در پاسخ دهی موفق است.
حجت الاسلام والمسلمین شاکرین خاطرنشان کرد: در فهم سؤال باید دانست که هر سؤالی دارای دو جنبه معرفتی و غیرمعرفتی است و جنبه معرفتی آن نیز یا روانشناختی بوده و یا اجتماعی می باشد. ما معمولاً فقط جنبه معرفتی سؤالات را در نظر گرفته و به پاسخ دهی آن ها می پردازیم.
وی دانستن پیشینه معرفتی سؤالات را از لوازم پاسخ گویی به آن ها دانست و گفت: اگر ما بدانیم ریشه یک سؤال و پیشینه مطرح شدن آن از کجاست بهتر می توانیم به آن پاسخ دهیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برخی سؤالات را دارای ریشه اجتماعی برشمرد و تصریح کرد: گاهی در اثر اتفاقات اجتماعی یک سؤال دینی و اعتقادی برای فرد ایجاد می شود؛ مثلاً به دلیل عملکرد ناصحیح یک یا چند مقام مسئول در حکومت اسلامی ممکن است سؤالاتی اعتقادی برای برخی افراد جامعه ایجاد شود.
وی با اشاره به زمان دار بودن پاسخ گویی مکتوب به عنوان یکی از محاسن این نوع از جوابدهی، افزود: در این نوع پاسخ گویی می توان به پیشینه معرفتی سؤال دسترسی پیدا کرده و از جهت علمی هم جواب های دقیق تری را ارائه کرد.
حجت الاسلام والمسلمین شاکرین بیان داشت: در پاسخ دهی مکتوب با توجه به عدم شناخت ما از مخاطب می توان چند سناریو را در نظر گرفته و بر اساس دو یا چند سناریو پاسخ را ارائه کرد.
وی گفت: در پاسخ دهی به سؤالات نباید عجول بوده و با شتاب جواب دهیم. این امر نیازمند بررسی علمی و دقت است. باید دانست پاسخ دهی به سؤالات دینی و اعتقادی امری بسیار مهم و علمی بوده که باید به طور تخصصی به آن نگاه کرد. علمای بزرگ اسلام همواره به این امر اهتمام داشته اند.
مدیرگروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار کرد: در فضای مکتوب می توان کارها را به صورت گروهی و تخصصی انجام داد. باید در مراکز پاسخ گویی با افراد متخصص ارتباط گیری کرده و سؤالات مختلف را به افراد دارای تخصص مربوطه واگذار نمود.
وی با تأکید بر اهمیت تسلط افراد پاسخگو به علوم روز عنوان داشت: علاوه بر افزایش سطح علمی خود باید روش های ارتباط گیری مناسب و مؤثر را هم آموخت. گاهی ارتباط گیری مناسب می تواند اثرگذاری بیشتری حتی نسبت به دانش و استدلال داشته باشد.
حجت الاسلام والمسلمین شاکرین گفت: پاسخ گویی در فضای مکتوب با وجود اینکه دارای محدودیت هایی برای ارتباط گیری است، اما در همین فضا نیز می توان با استفاده از الفاظ عاطفی و محبت آمیز ارتباط خوبی با مخاطب برقرار کرد. گاهی با یک برخورد غلط از سوی ما ممکن است فردی دچار انحراف و سوء برداشت شود.
وی ادامه داد: باید در پاسخ گویی مکتوب از ادبیات ساده و روان و همچنین از مثال ها، اشعار، ضرب المثل ها و حکایات مختلف بهره برد تا جوابی که داده می شود هم آموزندگی بالایی داشته و هم جذاب و خواندنی باشد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی مختصر و مفید بودن جواب سؤالات را از عوامل موفق بودن آن ها برشمرد و خاطرنشان کرد: پس از اینکه جواب سؤال داده شد لازم است خودمان را با شناخت دقیقی که از فرد پرسشگر پیدا کرده ایم، به جای او بگذاریم و ببینیم پاسخی که به او داده ایم آیا نیاز او را برطرف کرده است یا خیر.
وی در پایان گفت: در پاسخدهی باید هم به جنبه اتقان جواب توجه داشت و هم اقناع مخاطب را مدنظر قرار داد. پاسخ های ما در عین اتقان و عمق علمی باید برای مخاطب قانع کننده باشند. نیاز نیست که حتماً از استدلال های پیچیده و علمی که برای هر کسی قابل فهم نیست استفاده کنیم. گاهی با یک پاسخ ساده نیز می توان مخاطب را اقناع نمود و اگر جواب متقن تری به سؤال او داده شود، ممکن است سؤالات جدیدی را در ذهن او به دنبال داشته باشد.
