به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام سید حامد علیزاده موسوی پژوهشگر پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن در مدرسه شبهه‌پژوهی «مطالعات قرآنی خاورشناسان» که به همت مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات حوزه های علمیه و با همکاری مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث، پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن و مؤسسه آموزش عالی ائمه اطهار(ع) برگزار شد، به موضوع «بافت قرآن در مطالعات خاورشناسان؛ رصد، تحلیل و نقد» پرداخت و گفت: برای آغاز مطالعات قرآنی باید قبل از هرچیز دوره های مختلف این مطالعات و پایه های آن ها را بشناسیم. ما باید در عصر حاضر بدانیم در کدام دوره و کدام مرحله مطالعات قرآنی قرار داریم و بر چه پایه ای به تحقیق و تولید اندیشه می پردازیم. در غیر این صورت نتیجه تحقیقات ما با مواجهه علمی و آکادمیک نخواهد بود.
وی ادامه داد: به طور کلی قرآن پژوهی مستشرقان سه دوره اصلی را شامل می شود؛ در دوره اول معماری این گونه مطالعات توسط کلیسا پایه گذاری شده و می خواهد قرآن کریم را به چالش بکشد. این دوره به قرون اولیه این مطالعات در غرب بازمی گردد و به پطروس مقدس انتساب یافته است. جدل و مقابله اصلی ترین عناصر مربوط به مطالعات این دوره می باشد.
در دوره دوم قرآن پژوهی مستشرقان، پای دولت ها به این عرصه باز شد
حجت الاسلام علیزاده موسوی با اشاره به دومین دوره مطالعات قرآن پژوهی مستشرقان اظهار کرد: در این دوره نهاد دولت و قدرت به عرصه استشراق ورود پیدا کرده و رویکرد استعماری به وضوح در آن پیداست. کتاب شرق شناسی نوشته ادوارد سعید مهمترین اثر تألیف شده در این دوره می باشد. این کتاب دارای یک رویکرد جدی نسبت به دوره استعمار داشته است. در این دوره شاهد رواج سفرنامه ها هستیم که افراد مختلفی از مستشرقان با پشتوانه دولتی به سرزمین های اسلامی سفر کرده و به عرصه اسلام شناسی ورود داشته اند.
وی افزود: دوره معاصر سومین دوره قرآن پژوهی مستشرقان را شامل می شود که در این دوره مراکز علمی و آکادمیک تا حدی جایگزین دولت ها شده است. دو عنصر اصلی در این دوره شامل مطالعات مرتبط با کتاب مقدس و روش های مورد استفاده در مورد این کتاب، و نیز بافت و شرایط حیات در زمان نزول قرآن کریم در این دوره به وفور و وضوح به چشم می خورد.
بافت های مرتبط با زمان نزول قرآن کریم در مطالعات قرآنی غربی ها
پژوهشگر پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن ضمن پرداختن به انواع بافت مربوط به زمان نزول قرآن کریم در مطالعات قرآنی مستشرقان خاطرنشان کرد: در این مطالعات شاهد دو نوع بافت کلی هستیم؛ یکی از این دو بافت، بافت اسلامی است که شامل بررسی قرآن بر اساس خود قرآن و فضای اسلامی می باشد. در این بافت سنت ها، تفاسیر و روایات مرتبط با آیات قرآن کریم و شأن نزول آن مد نظر قرار می گیرد.
وی گفت: دومین بافت در مطالعات اسلامی، بافت غیراسلامی است. این بافت شامل مکتوب و شفاهی می باشد. طومارها، سنگ نوشته ها، متون مقدس یهودی ها و مسیحی ها، سکه ها موارد مکتوب را شامل می شود. معلومات مردم زمانه نزول قرآن کریم و فرهنگ آن زمان نیز موارد شفاهی در این بافت است.
حجت الاسلام علیزاده موسوی در پایان یادآور شد: جهت آشنایی بیشتر علاقه مندان به عرصه استشراق با بافت شناسی مطالعات قرآنی غربی ها می توان به کتاب های «مطالعات قرآنی امروزین» منتشر شده از سوی انتشارات دانشگاه تهران و کتاب «قرآن در بستر تاریخی آن» نوشته گابریل سعید رینولدز نیز دومین کتاب مرتبط بافت شناسی مطالعات قرآنی مستشرقان است که می تواند مطالعات محققان ما را هدفمندتر نماید.
