به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه»، هیئتی از دبیرخانه کنگره بین المللی علامه ملا عبدالله بهابادی یزدی در دیدار با هیئت علمی مرکز بیت الحکمه بغداد دکتر محمد حسین النجم، دکتر مهند عبدالحسن، دکتر ربیعی و دکتر شریف الروای به بحث و تبادل نظر پرداختند.

در این گفت‌وگو دکتر محمد حسین النجم مدیر گروه فلسفه و کلام، پرداختن به متن نسخه‌ها را از جمله موارد اولیه کار محققان دانست و گفت: به علت تعدد نسخه‌ها از یک موضوع، قراردادن متن چاپی منبع به صورت کاغذی به محقق این امکان را می‌دهد تا به سهولت، متن را خوانده و آن را تایپ کند و سپس با نسخه های دیگر مقابله نماید؛ این ضروری ترین مطلب برای شروع به کار است.

وی ادامه داد: البته محقق باید نسخه اصلی را در اختیار داشته باشد و پس از تحقیق نظرات خود را در ذیل آن قید نماید تا نتایج معین و مطلوب از تحقیق با ذکر منبع یادداشت برداری نماید.

مدیر گروه فلسفه بیت الحکمه افزود: قطعاً هر نسخه خطی که دارای تعدد نسخ باشد از هر مرحله تا مرحله بعد زمان بسیار و دقت فراوان می‌طلبد اما در نهایت آرا و افکار نگاشته شده در متن برای محقق آشکارتر خواهد شد و این کار تحسین برانگیزی خواهد بود.

وی یادآور شد: با توجه به این مطلب که علامه بهابادی حاشیه نویس بوده و حاشیه اش را در کنار منبع می‌نوشته بسیار جالب است که دیگر نیاز به مراجعه به منبع دیگری نیست اما با توجه به مهارت وی در علم منطق، فلسفه و کلام، تبحر و تجربه و تسلط به علوم مذکور می‌تواند برای درج آنچه ما به دنبال آن هستیم کمک کند.

دکتر النجم تخصص در فهم زبانی و معنایی متن حاشیه ملا عبدالله و تسلط به نسخه خوانی و تبحر و تجربه محقق را در احیای آثار او امری ضروری و واجب دانست.

وی با اشاره به دشواری کار تحقیق نسخ، انگیزه دادن به محققان و تشویق مادی و معنوی آنها برای پیشبرد احیای آثار علامه را مهم ارزیابی کرده و برای به ثمر نشستن زحمات و سختی‌های در پیش رو، این امر را اجتناب ناپذیر و برای هر مرکز یا مؤسسه‌ای جزو اولویت‌ها برشمرد.

مدیر گروه فلسفه و کلام بیت الحکمه افزود: ابداعاتی که علمای سابق در نوشتن نسخه‌های خطی داشته‌اند و حاشیه‌هایی که بر آن می‌نوشته اند بدون آن که اصل متن را تغییر دهند در واقع آرا و نظریاتی است که باید بیشتر مورد تأمل و تحقیق قرار گیرد چرا که علامه بهابادی یزدی که نه تنها نقش معلمی داشته بلکه خود صاحب افکار و اندیشه هایی بوده که ما باید در میان آن متن ها و حاشیه ها آن را جستجو و تحقیق نماییم. وجود اصل متن و قرار گرفتن حاشیه در کنار آن، چه از بعد نقد ایجابی باشد و چه از بعد رد بر آن، دلیلی بر وجود یک منبع و اشاره مستقیم به خود آن منبع است.

وی یاد آور شد که یک نسخه شناس نیاز به وقت و تمرکز فراوان دارد و باید از پشتیبانی مالی و معنوی برخوردار باشد تا قدم به قدم مسیر احیای آثار را طی نماید .

در ادامه دکتر مهند عبدالحسن از اعضای این مرکز خواستار انجام پروژه‌ای مشتمل بر منظومه فکری، منطقی، فلسفی، کلامی، تاریخی و سیاسی در جهت تدوین یک برنامه واضح و شفاف برای رسیدن به یک هدف مشترک و احیای آثار علامه ملا عبدالله بهابادی یزدی شد تا با محوریت های ذکر شده هر بخشی به طور جداگانه به گروه متخصص آن واگذار و موارد خواسته شده با ذکر مدت زمان، ارائه و میزان حجم کار آورده شود .

در خواست در اختیار قرار دادن عناوین و تألیفات فلسفی و کلامی علامه بهابادی یزدی و همچنین ترسیم یک نقشه راه برای احیای آثار از دیگر محورهای این گفت‌وگو بود که از سوی دکتر مهند عبدالحسین به دبیرخانه کنگره ارائه گردید .

همچنین استخراج آرا و نظریات و منظومه فکری علامه نیز از دیگر موضوعاتی بود که مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت و طرفین موافقت خود را برای برگزاری یک پیش نشست مشترک برای تببین شخصیت ملاعبدالله بهابادی یزدی در بیت الحکمه و با حضور صاحب نظران و اندیشمندان حوزه های مختلف اعلام نمودند.

دکتر شریف الروای مدیر حقوقی بیت الحکمه نیزبا بیان اینکه تعامل فکری و فرهنگی و تبادل نظر با سایر کشورها جهت حفظ اصالت تاریخی، تمدنی و اسلامی، از اولویت های بیت الحکمه می‌باشد، اظهار داشت: این خط مشی از سوی وزارت علوم عراق مورد حمایت و پشتیبانی قرار گرفته است.

وی افزود: دیدار از کتابخانه، برگزاری کارگاه های آموزشی، نشست‌های عمومی و تخصصی و دیدار هیئت‌های علمی کشورهای مختلف بخشی از فعالیت‌های بیت الحکمه به شمار می‌رود، لذا ما از هرگونه همکاری علمی در زمینه ارتقاء فرهنگ و تمدن با آغوش باز استقبال می‌کنیم.

در ادامه دکتر ربیعی مدیر روابط بین‌الملل بیت الحکمه گفت: علامه ملاعبدالله بهابادی جزء آن دسته از عالمانی است که بسیاری از علوم و معارف را کسب کرده و صاحب آرا و اندیشه‌هایی است که بدون شک ابعاد علمی این شخصیت برای مراکز علمی پنهان مانده و در خور شأن و مقام وی معرفی نشده است. بسیاری از حوزویان او را تنها به جهت صاحب حاشیه بودن می‌شناسند اما از جریان‌های فکری و عقلانی وی که توانسته بود هم در سطح مدیریتی و هم در سطح استادی و شاگردی مهارت‌های ذاتی خویش را بروز نماید، اطلاعات چندانی ندارند.

مدیر روابط بین الملل بیت الحکمه خاطر نشان کرد: کاری که در کنگره در حال انجام است قابل تقدیر و ماندگار است و ما به نوبه خود در احیای آثار این عالمان سهم خود را ادا خواهیم نمود .

دکتر ربیعی افزود: تألیفات ملا عبدالله در علم منطق و کلام قابل تأمل و بازنگری و تحقیق است. وی در قرن دهم هجری می زیسته و از سوی پادشاهان صفوی اداره عتبه علوی نجف اشرف را عهده دار بوده است که در واقع حکمی فراتر از مدیریت عتبه بلکه شهر نجف و حومه آن بوده است.

مدیر امور بین الملل بیت الحکمه یکی از اهداف کنگره ملا عبدالله بهابادی را، تبیین ابعاد مختلف علمی این شخصیت برجسته و شناسایی زوایای تاریک و کمتر شناخته شده وی دانست.

او در ادامه گفت: بیت الحکمه با داشتن اساتید و فرهیختگانی در رشته‌های مختلف از جمله فلسفه، کلام و تاریخ می‌تواند در برگزاری نشست‌های مقدماتی نسبت به شناساندن علامه بهابادی یزدی کمک شایانی به اجرای بهتر این همایش داشته باشد.

در ادامه دکتر عبدی پور و حجت الاسلام والمسلمین هروی نیز از طرف هیئت علمی دبیرخانه کنگره ضمن تبیین شخصیت علمی علامه گزارشی از روند علمی و اجرایی دبیرخانه کنگره ارائه کردند و با توجه به گروه های هشتگانه علمی و بخش احیای آثار تراث خواستار همکاری همه جانبه بیت الحکمه شدند.

آشنایی با بیت الحکمه

بیت الحکمه مؤسسه‌ای علمی، فکری با استقلال مالی و اداری زیر نظر نخست وزیر عراق، با رویکردی پژوهشی است و مأموریت آن رسیدگی به تاریخ عراق و تمدن عربی و اسلامی و ایجاد رویکرد گفت‌وگو بین فرهنگ‌ها و مذاهب است به گونه‌ای که به فرهنگ صلح و ارزش‌های تساهل مذهبی و همزیستی بین افراد و گروه‌ها کمک کند.

بیت الحکمه یا دارالحکمه کتابخانه و مرکز علمی دوران طلایی اسلامی در بغداد بوده که به مدت ۵ قرن مرکز تجمع دانشمندان از سراسر جهان بود تا این که در سال ۱۲۵۸ میلادی با یورش مغول و تخریب دارالحکمه به پایان رسید. بیت الحکمه جدید در سال ۱۹۹۵ میلادی با الهام از بیت الحکمه اصلی در بغداد ایجاد گشته و از هشت گروه مطالعاتی تشکیل شده است. این گروه‌ها عبارتند از: گروه مطالعات تاریخی، گروه مطالعات فلسفی، گروه مطالعات دینی، گروه مطالعات اقتصادی، گروه مطالعات اجتماعی، گروه مطالعات حقوقی، گروه مطالعات زبانشناسی و ترجمه، و گروه مطالعات سیاسی و استراتژیک.