فاطمه سلطان محمدی، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، در رابطه با حدود اعتماد اجتماعی در آیات و روایات عنوان کرد: اعتماد اجتماعی یکی از ارکان اصلی هر جامعه‌ای است و به معنای اطمینان عمومی به نهادها، سازمان‌ها و افراد جامعه است و این اعتماد، پایه و اساس تعاملات اجتماعی، همکاری و پیشرفت جامعه را تشکیل می‌دهد و قرآن کریم به طور مستقیم و غیرمستقیم به آن پرداخته شده است.

مدرس حوزه علمیه تصریح کرد: در قرآن کریم به جای استفاده از واژه دقیق اعتماد اجتماعی، از مفاهیمی همچون «توکل» (طلاق ۳، ال عمران ۱۵۹)، «ایمان» و «صدق» (آل عمران آیه ۷۵ و ۷۶)، «امانت داری»، «وعده الهی» (کهف ۳۰، فصلت ۴۶)، برادران ایمانی(حجرات ۱۱_۱۳)، عدالت(یونس ۴۴، کهف‌ ۴۹) و... استفاده شده است که همه آن‌ها به نوعی از مبانی اعتماد اجتماعی در قرآن است.

دبیر انجمن پژوهشی تفسیر و علوم قرآن جامعة الزهرا (س) ادامه داد: قرآن به مسلمانان می‌آموزد که چگونه به یکدیگر اعتماد کنند و جامعه‌ای سالم و باثبات بسازند. با این حال، قرآن به مسلمانان هشدار می‌دهد که در اعتماد به دیگران احتیاط کنند و از افرادی که اهل خیانت و نیرنگ هستند دوری کنند.

وی افزود: حدود اعتماد اجتماعی از دیدگاه قرآن نیز عبارت است از اعتماد به دو گروه اهل ایمان و اهل صلاح و تقوا؛ زیرا آن‌ها افرادی هستند که به خدا و رسول او ایمان دارند و به وعده‌های الهی عمل می‌کنند، از گناه دوری می‌کنند و به انجام واجبات و ترک محرمات اهمیت می‌دهند.

سلطان محمدی اضافه کرد: در مقابل این دو دسته، دو گروه دیگر نیز وجود دارند که قرآن از عدم اعتماد به آن‌ها صحبت می کند و این دو گروه شامل کسانی که به وعده خود عمل نمی‌کنند و منافقان است. قرآن به مسلمانان توصیه می‌کند که به کسانی که در ظاهر ایمان دارند اما در باطن کافر هستند و به وعده خود عمل نمی‌کنند، اعتماد نکنند؛ زیرا این افراد قابل اعتماد نیستند.

وی با بیان اینکه قرآن به مسلمانان می‌آموزد که اعتماد اجتماعی باید بر اساس اصول اخلاقی و دینی باشد و نباید به هر کسی و هر چیزی اعتماد کرد، تصریح کرد: از آنجا که اعتماد عمومی، یکی از ارزشمندترین سرمایه‌های اجتماعی است که نقش مهمی در ثبات و پیشرفت جامعه ایفا می‌کند برای تقویت آن باید نکات را رعایت کرد.

پژوهشگر حوزوی افزود: برای جلب اعتماد عمومی باید به طور مداوم و صادقانه، اطلاعات دقیق و قابل فهمی را در اختیار عموم مردم قرار داده شود، به سوالات و ابهامات مردم با صبر و حوصله پاسخ داده شود و از پنهان‌کاری خودداری شود، فرآیند تصمیم‌گیری را شفاف شده و دلایل پشت هر تصمیم را برای مردم توضیح شود و به وعده‌هایی که به مردم داده می‌شود عمل شود.

وی با بیان اینکه صداقت در گفتار و رفتار، یکی از مهم‌ترین عوامل جلب اعتماد است، گفت: مبارزه جدی با فساد و برخورد با متخلفان، اعتماد مردم را به نظام تقویت می‌کند.

دبیر انجمن پژوهشی تفسیر و علوم قرآن جامعة الزهرا (س) اشاره به اینکه برای اعتماد عمومی باید منابع موجود را به صورت عادلانه بین همه افراد جامعه توزیع شود، اظهار کرد: از هرگونه تبعیض و برخورد دوگانه باعث از بین رفتن اعتماد عمومی می‌شود

پژوهشگر حوزوی یادآور شد: برای جلب اعتماد عمومی همه افراد جامعه باید در برابر قانون یکسان باشند و هیچ فرد یا گروهی از آن مستثنی نشود و به نظرات و پیشنهادات مردم گوش داده شود و در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داده شوند.

وی با بیان اینکه درک مشکلات مردم و تلاش برای رفع آن‌ها، احساس تعلق و مشارکت را در آن‌ها تقویت می‌کند، اضافه کرد: بهبود کیفیت خدمات ارائه شده به مردم، ترسیم چشم‌انداز روشن برای آینده جامعه و امیدوار سازی مردم را به آینده، تکیه به توانمندی‌های داخلی، ترویج فرهنگ مثبت‌اندیشی و تقویت خانواده به عنوان مهم‌ترین نهاد اجتماعی می‌تواند در این زمینه حائز اهمیت باشد.

انتهای پیام