عطا سلمانیان، کارگردان سینما و تلویزیون در گفتوگو با خبرگزاری «حوزه»، درباره جایگاه سبک زندگی اسلامی- ایرانی در سریالهای تلویزیونی گفت: در کشور ما تردیدی بین زندگی مدرن و زندگی سنتی وجود دارد که سبب شده تا بخشهای جامعه به ویژه فرهنگ و هنر درگیر آن شود. به عبارت دیگر هنوز برای خود مشخص نکردهایم که میخواهم نگاهی مدرن به زندگی داشته باشیم، یا اینکه در پی دست یابی به یک زندگی سنتی هستیم. این دوگانگی در برنامههای نمایشی ما نیز به وضوح عیان است. برای همین هم نمیتوانیم بگویم که در تولیدات تلویزیونی نگاه به سبک زندگی اسلامی- ایرانی وجود دارد یا خیر.
وی در ادامه افزود: البته باید نکته ای را به وضوح مشخص کنم، چون ممکن است موجب خطا شود،زندگی سنتی به معنای این نیست که در آن از امکانات روز استفاده نشود، بلکه منظور از سبک مدرن یا سنتی روابطی است که بین آدمها و اعتقاداتشان وجود دارد. برای نمونه در زندگی سنتی سفارش میشود که خانواده ها به دیدار یکدیگر بروند و از حال هم خبردار شوند، اما در زندگی مدرن چنین رویکردی وجود ندارد و هر کس در پی رفع مشکلات شخصی خویش است.
گارگردان فیلم سینمایی «پرنده باز» گفت: با وجود این دوگانگی اگر ما در پی دستیابی به اندیشههای ناب اسلامی - ایرانی در زندگی خود هستیم باید برای آن الگوسازی کنیم، تا مردم به خوبی آن را درک کرده و با محسنات آشنا شوند. در برنامههای نمایشی اولین قدم برای رسیدن به این هدف فیلمنامه است، چون تا این مهم وجود نداشته باشد توقع دستیابی به این خواسته غیر ممکن است، اما متاسفانه در سینما و تلویزیون ما کم اهمیتترین بخش همین فیلمنامه است، بنابراین کمترین سرمایه گذاری در این خصوص انجام میشود، درصورتیکه در این بخش باید بیشترین سرمایه گذاری را انجام داد تا نویسنده که در آن فعال است، دغدغه زمان و سرمایه را داشته باشد. در این شرایط است که شاهد تولیدات خوبی در حوزه آثار نمایشی خواهیم بود.
این فیلمساز ادامه داد: برای این گفته مثالهایی نیز وجود دارد که به طور محدود در سینما و تلویزیون تولید میشود. «پرده نشین» آخرین نمونه آن بود که توانسته گوشهای از سبک زندگی اسلامی - ایرانی را ترسیم کند. در این کار به هیچ وجه تماشاگر احساس نکرد که فیلم اثری سفارشی و شعاری است. درضمن آنطور که در گفتوگو با مردم مشاهده کردم، این سرمایه توانسته بود تاثیرات قابل توجهی بر روی مردم گذارد. برای مثال بحث وقف یا روزی حلال و نقش مخرب مال اندوزی حرام به گونهای مورد توجه قرار گرفته بود که تماشاگر آن را به خوبی درک و قبول میکرد.
وی در پاسخ به این سوال که بیتوجهی به سبک زندگی اسلامی - ایرانی چه عواقبی میتواند برای جامعه ما در پی داشته باشد، گفت: اگر 20 یا 30 سال پیش بود میشد گفت که کم کاری در این حوزه ما را از رسیدن به کمال محروم می کند، اما در زمان حاضر ما از رسیدن به کمال محروم نمیشویم، بلکه سقوط فرهنگی نیز خواهیم داشت. دلیلم نیز این است که در زمان حاضر سریالهای متعددی از ماهوارهها پخش میشوند که هدف اصلی آنها خانواده است، به ویژه سریالهای ترکیهای که ما هیچ کاری در قبال آن انجام نمیدهیم و متاسفانه در بین خانواده های ایرانی جا باز کرده و به هیچ وجه هم با آموزههای سبک زندگی اسلامی- ایرانی همخوان نیست.
سلمانیان با بیان اینکه حوزههای علمیه باید همکاری بیشتر و نزدیکتری با سینما و تلویزیون داشته باشند، گفت: یکی از راههای که به نظر من میتواند سینما را در رسیدن به خواسته مورد نظر یاری رساند همکاری حوزههای علمیه با سینما و تلویزیون است، چون هر اندازه این مشارکت بیشتر باشد ما شاهد اتفاقات بسیار بهتری خواهیم بود. این همکاری به طور ویژه باید در حوزه فیلمنامه نویسی انجام شود تا در گام اول متون خوبی در این حوزه تولید شود. در ادامه میتوان انتظار داشت که دیگر بخشهای فیلم هم تحت تاثیر همکاری سینما و حوزه قرار گیرد. نکته دیگر اینکه اگر حوزه های علمیه و سینما همکاری کاملا نزدیکی داشته باشند، آدمهای دو طرف میتواند تحت تاثیر یکدیگر قرار گیرد به ویژه اینکه روحانیون و طلبههای جوان قادرند تا فضایی را در سینما به وجود آورند که دیگر شاهد دوری سینما از معارف دینی و سبک زندگی اسلامی - ایرانی نباشیم.
وی بیان داشت: همکاری حوزههای علمیه با سینما و تلویزیون تنها نباید به مشاوره خلاصه شود، چون ممکن است در نهایت فیلمساز حرف خود را بزند، بلکه لازم است روحانیون و طلبههای جوان، خود به سینما ورود کنند و در حوزههایی چون فیلمنامهنویسی و کارگردانی فعال شوند. این اتفاق نیز چیز پیچیده و عجیبی نیست، چون در دیگر کشورهای جهان نیز چنین عملی انجام میشود و روحانیون علاقمند در کار فیلمسازی فعالیت میکنند. برای نمونه باید به سینمای آمریکا اشاره کرد که بزرگترین صنعت فیلمسازی در دنیا را دارد و کشیشان جوان بسیاری هستند که در امر فیلمسازی فعال می باشند.
این فیلمساز ادامه داد: مطلب دیگری که به ذهنم میرسد سرمایه گذاری است که حوزههای علمیه باید در سینما انجام دهند، یعنی با سرمایهگذاری و سفارشهایی که میدهند خواستار تولید کارهایی باشند که مطابق میل و نظرشان است. این اتفاق می تواند دو نتیجه مثبت در پی داشته باشد. ابتدا اینکه سینمای ما به طرف مسیری هدایت میشود که در آن سبک زندگی اسلامی - ایرانی مد نظر است. مطلب دیگر اینکه سرمایه گذاری حوزه های علمیه در سینما به رونق صنعت سینما کمک بسیاری خواهد کرد.
وی در انتهای سخنان خود تاکید کرد: من به عنوان فیلمساز و بازیگری که سالها در سینمای دفاع مقدس و دینی کار کرده از وضعیت موجود سینما و تلویزیون راضی نیستم، چون به هیچ وجه کمکهای لازم به ما نمیشود تا امثال من بتوانند کارهایی برای نزدیکی به ارزشهای اسلامی تولید کنند و امیدواریم با حوزه های علمیه به سینما حمایت از فیلم های ارزشی و ترویج سبک زندگی اسلامی – ایرانی در فیلم ها بیشتر شود.