خبرگزاری حوزه/ در یکی از خیابان‌های شمال شهر تهران، منطقه پاسداران حوزه‌ علمیه‌ای قرار دارد که نام آن یادآور عقیله بنی‌هاشم و شیرزن حماسه کربلاست، "حوزه علمیه حضرت زینب کبری(س)" از سال 1369 به کوشش خانم لواسانی، در این منطقه به تربیت طلاب خواهر در سطح دو مشغول بوده و جزو نخستین مدارسی است که در شهر بزرگ تهران مجوز آموزش به خواهران را از شورای مدیریت حوزه علمیه قم دریافت کرده است.

خبرنگار «حوزه» در تهران در گفتگو با خانم ها فاطمه دیانتی مدیر و فاطمه قرائتی، معاون پژوهش این مدرسه، به بررسی مسائل آموزشی، علمی و رفاهی طلاب حوزه علمیه حضرت زینب(س) پرداخته که از نظر خواندگان می گذرد.

*به عنوان اولین سئوال، شرح مختصری از تاریخچه­ی مدرسه­ حضرت زینب و فعالیت های علمی خود را بیان کنید.

خانم دیانتی: من فاطمه دیانتی هستم و از همان ابتدای تأسیس مدرسه در سال 69 که با همت خانم لواسانی فعالیت خود را شروع کرد، از طلاب حوزه علمیه حضرت زینب(س) بودم. ایشان کلاس های دروس حوزوی را در زیر زمین منزلی شروع کردند و بنده و چند تن از دوستان دیگر که از طلبه های دوره­ اول هستیم در طول این مدت در خدمت ایشان بودیم. بنده از سال 1380 مدیریت مدرسه را به عهده داشتم و از همان زمان نیز در سطح سه حوزه مشغول تحصیل شدم و علاوه بر کارهای مشاوره ای برای طلاب و خانواده هایشان، از سال 1376 تاکنون در رشته فقه و حقوق تدریس می کنم.

خانم قرائتی: من هم فاطمه قرائتی فارغ التحصیل رشته­ حقوق هستم که با دانشگاه شهید بهشتی و مدارس شهر تهران همکاری علمی و مشاوره ای داشتم اما سپس بعد از مدتی وارد حوزه علمیه شدم و هم اکنون نیز در سطح 3 حوزه و در رشته تفسیر در حال تحصیل هستم. در مدت حضورم در حوزه حضرت زینب(س)، مدت 6 سال در معاونت فرهنگی فعالیت داشتم و هم اکنون نیز در معاونت پژوهش هستم.

*در مورد تعداد طلاب در حال تحصیل و برنامه های آموزشی سال تحصیلی جدید توضیح دهید و این که جهت بهرمندی بیشتر خواهران طلبه متأهل از کلاس های درس چه راهکارهایی در نظر گرفته اید؟

خانم دیانتی: تعداد طلاب جمعاً 110 نفر می باشند، و ورودی های جدید نیز 52 نفر هستند که در بخش های مختلف حضوری، نیمه حضوری و پاره وقت مشغول به تحصیل می شوند. این طلاب بعد از گذراندن 190 واحد درسی و با اخذ مدرک کارشناسی آموزش عالی فارغ التحصیل می شوند. خواهران طلبه مؤظف هستند از ساعت 8 صبح تا 14 در حوزه علمیه و کلاس های درس حضور داشته و از برنامه های آموزشی، پژوهشی و تهذیبی که در نظر گرفته شده است بهره مند شوند. و به لحاظ امکانات اعم از سایت، کتابخانه و محیط پژوهشی در حد مطلوبی هستیم و در 8 کلاس آموزشی نیز مرتب کلاس های روزانه طلاب برگزار می گردد، علاوه برآن، دوره های مختلف تفسیر قرآن و فرقه شناسی و... در این کلاس ها تشکیل می گردد. البته از لحاظ آموزشی بین بانوان متأهل و مجرد تفاوتی نیست ولی به لحاظ شرایط سنی و متاهل بودن برخی بانوان سعی کرده ایم شرایط آموزشی را برای آنان راحت تر در نظر بگیریم. و الحمدلله یک سالی است که در مکان همین حوزه­ی علمیه جهت آسایش، و فراهم کردنِ امکانات برای بانوان طلبه­ متأهل، مهدکودک دایر شده و برنامه های مختلف قرآنی و پرورشی برای کودکان آنان برگزار می گردد.

*تامین منابع مالی مثل همین فراهم کردن امکانات برای طلاب متأهل و سایر فعالیت های جانبی حوزه علمیه، چگونه صورت می گیرد؟ مرکز مدیریت چه بخشی از هزینه های شما را تأمین می کند؟

خانم دیانتی: با وجود این که حوزه علمیه با مشکلات مالی بسیاری مواجه است، لکن با زحمت بسیار توانسته ایم بواسطه کمک های معاونت امور مالی حوزه علمیه قم و خصوصاً خیّرین محترم، منابع مالی مورد نیاز حوزه و دیگر مراکز وابسته مثل مهدکودک و موسسه آموزشی قرآن (که برای عموم نیز قابل استفاده می باشد)، را تأمین کنیم.

*آیا برای طلابی که فارغ التحصیل می شوند هم برنامه هایی دارید؟

خانم دیانتی: ما برای فارغ التحصیلان حوزه علمیه برنامه های مختلفی در نظر گرفته ایم و این طور نیست که بعد از اتمام دروس آن ها را رها کنیم. و لذا با توجه به اینکه کلاس های آموزشی ما از شنبه تا چهارشنبه می باشد، روزهای پنجشنبه را در اختیار دانش آموختگان حوزه قرار داده ایم و آنها از برنامه ها و کلاس های مفید و کاربردی بهرمند می شوند. و برنامه های روش تبلیغ از جمله­ی آنهاست.

*به غیر از ساعات آموزشی، چه برنامه های دیگری برای ارتقاء سطح علمی و پژوهشی طلاب در نظر دارید؟

خانم دیانتی: مجموعه مدرسه علمیه حضرت زینب(س) زیر نظر مرکز مدیریت قم می باشد و طبق برنامه درسی که برای ما ارسال می شود، به همان صورت اقدام می کنیم و اینطور نیست که دخل و تصرفی در اصل برنامه های آموزشی داشته باشیم. اما نوع طرح ریزی برنامه های جنبی که به طور مثال برای واحد فرهنگی 5 ساعت در هفته می باشد برعهده حوزه علمیه است. و این ساعات شامل کلاس های "اخلاق در قرآن" و "تفسیر" می باشد. علاوه بر اینها در همه­ی مناسبت های مذهبی طلاب حضور فعالی دارند و در برنامه های تفریحی-زیارتی متعدد شرکت می کنند.

خانم قرائتی: با توجه به تجربه هایی که در سالیان طولانی در محیط حوزه بدست آورده ام، متأسفانه بازدهی و عملکرد حوزه با این ساختار آموزشی و تعداد ساعات درسی که حوزه مؤظف به برگزاری بی چون و چرای آن است، راضی کننده نمی باشد. بنده جزو آن دسته از افراد نیستم که فقط انتقاد کنم، بلکه برای حل مشکلات پیشنهاداتی را ارائه داده ایم. یعنی از هر طریق ممکن حرف مان را به مسئولان و برنامه ریزان حوزه های علمیه خواهران رسانده ایم.

*چه پیشنهادی برای حل این مسائل دارید؟

خانم قرائتی: ما با وجود همه مشکلات و معضلات برنامه­ مورد نظر خویش را در حوزه علمیه شروع کرده، و در حد توان آن را اجرایی می کنیم. البته دروسی که در ساعات آموزشی ارائه می شود، دیگر فرصتی برای فعالیت های جنبی که گاهی از درس اصلی نیز مهم می باشد، باقی نمی گذارد و نتیجه­ی اکتفا کردن به ساختار آموزشی کنونی، سوق دادن طلاب خواهر به مدرک گرایی است.

همچنین به عنوان مسئولین و متولیان امر باید بتوانیم طلبه ای را که در سال اول، با ذوق و شوق خاص و نیت پاک و خالصانه وارد حوزه علمیه می شود، مدیریت کنیم، تا در چند سال آینده انگیزه او برای فعالیت های گسترده­ی علمی و پژوهشی قوی تر از سال های ابتدایی باشد، اما متاسفانه در اکثر موارد به علت نوع ساختار آموزشی، طلاب دچار سردرگمی می شوند. مثلاً به علت حجم سنگین کتب درسی، طلاب حتی از ارائه پایان نامه تحصیلی نیز امتناع می کنند، چه برسد به پژوهش های علمی مستمر و ارائه مقاله. عمدتاً موضوع پایان نامه ها و یا مقالات پژوهشی قرآنی می باشد اما در ابتدا فقط دو واحد درسی برای تفسیر اختصاص داده بودند که با پیگیری های ما به 4 واحد رسید، ولی این مقدار افزایش واحد نیز به جهت محدودیت ها در کاهش ساعات آموزشی و نیز عدم آشنایی طلاب با نوع و شیوه­ی مقاله نویسی و بوجود آمدن محدودیت زمانی به خاطر ازدواج و نگهداری فرزند، کمکی به رشد و ارتقاء هدف مورد نظر ما نداشته است.

*پیشنهاد شما برای حل و فصل اساسی این مسئله و کمک به ارتقاء کیفیت علمی و پژوهشی طلاب چیست؟

خانم قرائتی: بنده دو پیشنهاد دارم. یکی اینکه جهت جلوگیری از گسترش مدرک گرایی در حوزه ها، فارغ التحصیل شدن طلاب را منوط به ارائه­ی 2 الی 3 مقاله­ی پژوهشی برتر نماییم و با برگزاری کلاس های پژوهشی در تابستان و گذراندن دوره های مقاله نویسی آنان را در ارائه مقالات پژوهشی با محتوی غنی علمی و کاربردی یاری کنیم. پیشنهاد دیگری که دارم تقسیم بندی دوره­ی آموزشی حوزه های علمیه به دوره آموزشی عمومی و تخصصی است. به این صورت که طلاب با گذراندن 2 سال دوره­ی آموزشی عمومی، وارد دوره­ی تخصصی و رشته­ی مورد علاقه­ی خویش شوند و هر کدام از دورس فقه و اصول، منطق و فلسفه، تفسیر و تاریخ و... بصورت تخصصی و جداگانه ارائه شود. در واقع طلاب با گذراندن آگاهانه دوره­ی عمومی به این نتیجه خواهند رسید که در چه رشته ای ادامه تحصیل داده و به طور تخصصی روی آن به تحقیق و پژوهش و فعالیت های علمی بپردازند.

*نتیجه ای که با این پیشنهاد شما حاصل می شود، چیست؟

خانم قرائتی: قطعاً برکات زیادی خواهد داشت. زیرا با این روش، طلابی تربیت خواهند شد که علاوه بر قدرت پاسخگویی در رشته تخصصی خویش، خواهند توانست در سطح کشوری و حتی بین المللی به عنوان یک مبلغِ برجسته در مسائل دینی و اجتماعی تأثیرگزاری بیشتری داشته و نیز با ادامه این روند جلوی سوء استفاده برخی زنان بی سواد که به اسم دین در مجالس بانوان حضور پیدا می کنند، گرفته می شود.

خانم دیانتی یکی از معضلاتی که خانم قرائتی هم به آن اشاره داشتند، گسترش جلسات خانگی با حضور برخی سخنرانان کم سواد است، به نظر شما این مسئله تا چه حدی به مبلغین طلاب خواهر برمی گردد؟

خانم دیانتی: متأسفانه حوزه های علمیه خواهران در سطح جامعه و در بین مردم و حتی مسئولین بخوبی شناخته شده نیست و ما جهت اجرای برنامه های فرهنگی و تبلیغی در جامعه با مشکلات زیادی روبرو هستیم. بزرگترین معضلی که هم اکنون با آن مواجه هستیم حضور افراد بی صلاحیت در جلسات خانگی زنان می باشد که با ارائه اطلاعات نادرست از احکام و موازین شرعی زنان و دختران نااگاه جامعه را دچار انحرافات اعتقادی و اخلاقی می کنند. و ما با وجود اینکه از جهت امکانات و منابع مالی برای تربیت طلاب و مبلغین مجهز به علوم دینی محدود هستیم، ولی سعی می کنیم در حد توان مبلغ پروری به معنای واقعی کلمه را در دستور کار داشته باشیم و با الگو گرفتن از سیره­ی ائمه معصومین(ع) و مفاهیم قرآنی، طلابی را تربیت کنیم که پاسخگوی شبهات و نیازهای فکر دختران و زنان جامعه باشند.

*درخصوص هجمه های فرهنگی دشمن حوزه های علمیه چگونه می توانند این هجمه ها را پاسخ دهند؟

خانم دیانتی: به نظر من، هدف از این همه هجمه ها و اقدامات ضدفرهنگی از طرف دشمنان، این است که ما را نسبت به آینده نا­امید کنند اما با توکل به خدا و توسل به ائمه(ع) باید نهایت سعی مان را بکنیم که فارغ التحصیلان حوزه های علمیه خواهران حضور مؤثر و مفیدی در جامعه داشته باشند. کما اینکه بسیاری از طلبه های همین حوزه این گونه بوده و هستند و هم اکنون در جامعه حضور دارند و با تشکیل مؤسسات پژوهشی؛ مبلغان و مدرسان قوی ای را برای آینده حوزه ها و دانشگاه ها تربیت می کنند، حتی برخی از اینها در خارج از کشور به عنوان سفیران واقعی اسلام مشغول خدمت به اسلام می باشند.

*تأثیر حوزه های علمیه خواهران را در سالم سازی نهاد خانواده و ایجاد امنیت پایدار در جامعه، چگونه ارزیابی می کنید؟

خانم دیانتی: اگر یک نفر از بانوانِ خانواده ای، در عین حال که مهذب است مجهز به علم نیز باشد، می تواند همه­ی اعضای خانواده را تغییر دهد و چنانکه بانوی طلبه ای بتواند به عنوان الگوی دینی و علمی، یک خواهر و یا مادر خوبی برای خانواده خویش باشد، چه بسا در میان اقوام بلکه در جامعه نیز محل رجوع دوست داران دین و اهل بیت(ع) باشد.

و از این طریق خواهد توانست بسیاری از مشکلات و انحرافات موجود در خانواده ها و سطح جامعه، را با مشاوره دادن صحیح و دلسوزانه حل و فصل کند.

*به عنوان سوال آخر، بفرمایید حوزه علمیه حضرت زینب(س) برای بانوان محلات اطراف چه برنامه ها و خدمات فرهنگی را ارائه می کند؟

خانم دیانتی: با توجه به محدودیت هایی که وجود دارد خصوصاً کمبود منابع مالی، نمی توانیم برنامه های بیشتری را برای بانوان محل تدارک ببینیم. با این حال برنامه هایی را برای اهالی محل در نظر گرفته ایم که بسیار مفید و قابل توجه می باشد. سعی کرده ایم شرایطی را فراهم کنیم تا بانوان و دختران محل که طلبه نیستند ولی در همسایگی ما می باشند در نماز جماعت ظهر که به امامت آیت الله لواسانی اقامه می شود شرکت داشته باشند. و آن دسته از بانوانی که یا دانشجو هستند و یا تمایل به مطالعه و کارهای پژوهشی دارند می توانند از کتابخانه حوزه علمیه استفاده کنند. همچنین در اعیاد و شهادت ها و برخی از شب های ماه مبارک رمضان ضمن برگزاری مراسم باشکوه از آنان پذیرایی شود. و نیز با راه اندازی بازاری که مختص بانوان است علاوه بر تأمین نیازهای خانواده ها و بانوان طلبه و غیرطلبه، درآمدهای حاصل از آن، صرف حوزه علمیه حضرت زینب(س) گردد.

انتهای پیام