به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، آیت الله اعرافی پیش از ظهر امروز در همایش «راه صدر» که با موضوع «بزرگداشت آیت الله شهید سید محمد باقر صدر و خواهرش بنت‌الهدی صدر» در سالن همایش مجتمع آموزشی عالی امام خمینی(ره) قم برگزار شد، اظهار داشت: بنده از ۱۴ سالگی محو در شهید صدر هستم و یکی از مظلومیت‌های شهید صدر را این می‌دانم که افکار این شهید از سوی شاگردان ایشان تداوم پیدا نکرد و با خود ایشان دفن شد و من سراغ ندارم که کسی توانسته باشد افکار شهید صدر را به درستی عمق بخشیده باشد و البته حوزه‌های علمیه نیز در این زمینه کوتاهی کرده‌اند.
وی ابراز داشت: محقق و صاحب نظر فراوان داریم و کسانی هستند که نظرات جدیدی در عرصه‌هایی ابراز کرده باشند، اما کاری که شهید صدر انجام داد این بود که مرزهای دانش را توسعه داد.
مدیر حوزه های علمیه خاطرنشان ساخت: توسعه مرزهای دانش که با تحول در روش‌شناسی رخ می‌دهد، گاهی از سوی جمعی و به شکل آرام رقم می‌خورد؛ اما گاهی این انقلاب و تحول تنها از سوی یک شخصیت رخ می‌دهد که این کار توسط شهید آیت الله محمد باقر صدر انجام شد.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه با بیان این مطلب که رشد علم و دانش سه گونه است، تصریح کرد: «رشد متعارف کمی و کیفی یک علم با درجات گوناگون»، «تحول، انقلاب و توسعه مرزهای یک دانش که در گذر زمانی بلند اتفاق می‌افتد» و «تحول و انقلاب در مرزهای دانش از سوی یک شخصیت» سه نوع رشد علم و دانش است.
امام جمعه قم بیان داشت: ما هر سه گونه رشد علم و دانش، را تجربه کرده‌ایم اما در نوع سوم کمتر شخصیتی را داشته‌ایم؛ چراکه نوع سوم نیازمند نوعی برجستگی و نبوغ است.
آیت‌الله اعرافی اظهار داشت: شهید صدر از تحول‌آفرینان در گروه سوم بوده و از نوابغی است که هم ضریب هوشی بالا و هم هوش عاطفی و هیجانی عالی و هم جامعیت و شمول بالایی خاصی داشته است.
وی در ادامه به شماری از نوآوری‌های پارادایمی شهید صدر اشاره کرده و ابراز داشت: یکی از نمونه‌های این تحول علمی از سوی شهید صدر «الأسس المنطقية للإستقرا» است که ایشان در آن در میانه منطق ارسطویی و منطق استقرایی جدید نه‌تنها نظریه‌ای جدید در منطق آفریده بلکه به این نظریه اعتبار فقهی نیز داده است که این یک تحول در روش‌شناسی است.
این استاد حوزه به نوآوری دیگر شهید صدر یعنی «نظام‌سازی» پرداخت و با اشاره به اینکه بحث نظام‌سازی از مباحث بسیار مهم ایشان است که متأسفانه به شکل درخوری به آن پرداخته نشده و کسی پس از ایشان مطلب جدیدی در این عرصه نیاورده است، گفت: مسأله نظام‌سازی شهید صدر در کتاب «اقتصادنا» منعکس شده است و اقتصادنا در واقع الگویی است که در آن شهید صدر نظام‌سازی را که یک نظریه کلان منهجی و روش‌شناختی است پیاده کرده‌اند و باید این الگو را در عرصه‌های دیگر نیز بازسازی کرد.
مدیر حوزه‌های علمیه نظریه شهید صدر در تفسیر موضوعی و نیز نظام فلسفی خاص مطرح شده در فلسفتنا را که با حکمت متعالیه تفاوت‌هایی دارد و دارای عناصر ویژه‌ای است، از دیگر نوآوری‌های شهید صدر در عرصه متدولوژی برشمرد و خاطرنشان ساخت: اگر از این سطح نوآوری در عرصه روش‌شناسی و تحول پارادایمی در دانش بگذریم ایشان نوآوری‌های فراوانی در سطوح دیگر دارد که از جمله می‌توان نظریه حق‌الطاعة و منطقة الفراغ و مانند آن را نام برد.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه تصریح کرد: یکی دیگر از ویژگی‌های مهم شهید صدر این است که ایشان فضا و جو حاکم بر حوزه وقت نجف را سقف شکافت. اگرچه حوزه نجف، حوزه‌ای سیاسی، اجتماعی و خاستگاه نهضت‌های مهم بوده است، اما در دوره انزوای این حوزه شهید صدر حصارها را شکست و وارد عرصه‌های ارتباطی جدید و رهبری‌های اجتماعی نویی شد که این اقدام در آن زمان حرکت در خلاف مسیر آب بوده است.
وی ابراز داشت: شهید صدر در الگوی تعاملی مرجعیت و جامعه و مسائل سیاسی و اجتماعی نیز مبتکر است و همان‌طور که در دانش نابغه‌ای نوآور و گسترش‌‌دهنده مرز دانش است در الگوی تعاملی مرجعیت و نهادها و عرصه‌های اجتماعی نیز نابغه است. وی افزود: شهید صدر آفاق برون‌حوزه‌ای را کشف و به روی حوزه باز کرد؛ البته امام راحل فعالیتی عظیم‌تر از شهید صدر را در این موضوع در حوزه علمیه قم انجام دادند.
