به گزارش خبرگزاری «حوزه»، نوبت عصر نشست تخصصی نظریه اعتباریات علامه طباطبایی(ره) عصر امروز با حضور کارشناسان حوزوی و دانشگاهی در دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در قم برگزار شد که در ذیل به گزارش کاملی از مباحث مطروحه در این نشست می پردازیم.
علم الهدی: یکی از امتیازات علوم انسانی، استفاده از تجربیات عینی است
دکتر جمیله سادات علم الهدی گفت: این نظریه را در کنار برخی از اصول فلسفه صدرایی از جمله حرکت جوهری قراردادیم.
وی افزود: مساله تکوین اعتباریات بسیار مهم است و خود علامه نیز بیان می کند که باید به دورانی برگردیم که آن را نوزادی می گوییم؛ باید روی برهان تجربی توجه کنیم زیرا یکی از امتیازات علوم انسانی توجه به برهان تجربی و توجه به عینیات است.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی یادآورشد: در حوزه تعلیم و تربیت، برخی از عالمان این حوزه نظریات خود را با تجربیات عینی خود توسعه می دهند؛ روش شناسی علامه این فرصت را ایجاد می کند که از مشاهدات استفاده کنیم و آنها را به شکل مفصل مورد کاربرد قراردهیم.
وی گفت: در دوران نوزادی اتفاقاتی رخ می دهد که می توان آنها را به عنوان مبنا در نظر گرفت و روی آنها متمرکز شد؛ نوزاد، در ابتدا اختلاف فشار و دما و رطوبت و نور را درک می کند؛ این درک، درک ساده ای نیست و با یک رنجش همراه است و علائم حیاتی نوزاد نیز از همینجا قابل شناسایی است.
وی اظهارکرد: در این دوره ادراک رنج با ادراک حسی کاملا همراه است؛ در زمانی که می خواهیم کسی را از کما خارج کنیم از درد و رنج استفاده می کنیم تا این شخص رااز کما خارج کنیم؛ اگر از این نوع روانشانسی تحولی استفاده کنیم، در واقع از علم و ارزش به همراه هم استفاده می کنیم؛ جامعه از نقطه خانواده توسعه پیدا می کند و فرد نیز به جامعه می پیوندد؛ در هنگام پیوستن به اجتماع مفهوم استخدام در نظریه علامه بسیار مهم است.
وی ابراز کرد: اگر علوم انسانی یا علوم اجتماعی را به معنی تبیین پدیده های اجتماعی بگیریم، نظریه اعتباریات علامه در تبیین نظریه اجتماعی به خصوص اصل استخدام کمک بسیار مهمی به ما می کند.
علم الهدی یادآورشد: نوزادان در کارکردن با اشیا به دنبال رسیدن به علم و درک هستند؛ آنها تمام حواس خود را به کار می گیرند و با کارکردن اشیا به دنبال درک آنها هستند؛ به نظر می رسد در بحث ناملایماتی که با بدن طبیعی رخ می دهد، دفع چنین رنجی به غایت اولیه فرد برای توسعه ادراکات انسان مبدل می شود.
پژوهشگر حوزه علوم تربیتی گفت: وقتی انسان سعی می کند رابطه های شخصی را کشف کند در ابتدا در زمینه دفع رنج، آن را تجربه می کند؛ این مساله ادراکی در رابطه سیاست و علم نیز خود را نشان م یدهد؛ سیاست گذاری برای توسعه علوم انسانی مقدم بر توسعه خود آن علم است نه موخر از آن؛ در این زمینه باید به مباحث ادراکی و اراده به خوبی توجه نکنیم.
وی با ذکر این مطلب که رابطه خطی بین دانستن و شوغ داشتن و انجام فعل وجود ندارد بلکه این عناصر به شکل خطی فعالیت می کنند، تصریح کرد: رابطه بین ضرورت و نیاز نیز از مقولات بسیار مهم است؛ نیاز برگرفته از آگاهی است؛ نیاز آگاهی به یک ضرورت و یک خلا و نقص است؛ اگر نیاز را به معنی فقدان وضعیت مطلوب بگیریم، آگاه شدن به این قضیه را یک نیاز می دانیم و به همین دلیل به طبقه بندی نیاز می پردازیم.
علم الهدی یادآورشد: هر نوع احساس نیازی که در روانشناسی بحث می کنیم خروج بحث عینی به سمت اعتبار ضرورت به اتفاقی که رخ می دهد ولی نکته مهم این است که این موارد به شکل اتمیک بررسی می شوند؛ در حالی که چنین چیزی نیست بلکه خود اعتبار «من» که متمرکز بر بدن مادی و طبیعی است و ثانیا مجموعه شرایط را مد نظر قرار می دهند بسیار مهم است.
وی گفت: امروزه با توسعه ارتباطات هرچه در این ارتباطات غرق می شویم بیشتر به شباهت های اجزای مختلف حاضر در این ارتباطات پی می بریم؛ به نظر می رسد به لحاظ موقعیت اجتماعی و تاریخی و طبیعی، شباهت های بسیاری با هم داریم؛ البته این بحث را نمی توانیم با فطرت مساوی بدانیم؛ این شباهت ها دست را برای رسیدن به نسبیت باز نمی گذارد؛ ضمن اینکه حداقل در آیات قرآن کریم کلیدواژه هایی را بررسی کردیم که تا حدود زیادی این مساله را بیان می کند که شواهدی را از این آیات در خصوص بحث اعتباریات وجود دارد که از جمله آنها کلمه «اتخاذ» است.
وی اظهارکرد: چالش شناختی که درگیر آن هستیم شامل اعتبار معانی و سازگاری تصاویر ذهنی با واقعیت و تنوع و تعدد معانی، تنوع تصویرهای ذهنی که برای معانی اعتبار می شوند و... است.
علم الهدی در پایان یادآورشد: در علوم اجتماعی و برای بسط نظریه اعتباریات در علوم اجتماعی می توانیم از فلسفه های معاصر کمک بگیریم و بنده نیز بیان می کنم که به بحث برهان های تجربی در این زمینه توجه کنیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی: علامه طباطبایی(ره) از بزرگترین فیلسوفان سیاسی تاریخ است
در ادامه این نشست، حجت الاسلام احمد رضا یزدانی مقدم، گفت: فلسفه سیاسی دانشی است که موضوع آن، سیاست و روش آن فلسفی است؛ یعنی تحلیل فلسفی از موضوعات سیاسی ارائه می دهیم.
وی افزود: در این جا این سوال پیش می آید که علامه در این خصوص مباحثی داشته است یا خیر؟ امروزه این پرسش در خصوص همه فلاسفه مطرح است؛ راه حل آسان و پذیرفته شده آن است که متنی که اهل این دانش، آن متن را فلسفه سیاسی به شمار می آورند را به عنوان فلسفه سیاسی قرار می دهیم که از جمله آنها جمهور و سیاست افلاطون و ارسطو است.
استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: محور بحث فلسفه سیاسی، تحلیل فلسفی موضوع حکومت و قانون است و ازاین حیث مرحوم علامه با مقاله ولایت و زعامت و همچنین مباحث مهم تفسیری ذیل چندین آیه یک فیلسوف سیاسی به شمار می روند.
وی اظهارکرد: مرحوم علامه یک فیلسوف سیاسی بزرگ در عصر معاصر به حساب می آیند زیرا مبانی فلسفی خاصی را در حوزه سیاسی مطرح می کنند؛ ایشان در مبانی فلسفی خود به شیوه ای جالب پایه گذاری تفکرات فلسفی سیاسی و حتی روابط بین المللی را در قالب نوع تفکر خاص خود بیان می کنند.
پژوهشگر فلسفه گفت: نظریه ادراکات اعتباری نظریه ای است که ایشان از نجف و در مقاطع مختلف این بحث را مطرح کردند؛ ایشان یک مبنای نظری مهم به نام ادراکات اعتباری دارند که در تفسیر نیز ارایه کرده اند.
یزدانی مقدم اظهارکرد: ایشان از نظریه ادراکات اعتباری در حداقل 5 حوزه دانشی از جمله فقه و اصول و... استفاده می کنند؛ این بنیاد نظری وقتی وارد دانش های گوناگون میشود کلیت دیدگاه فلسفی ایشان را متجلی می کند.
وی افزود: مرحوم علامه بیان می کنند که ما واقعیت را می خواهیم ولی به واقعیت دسترسی نداریم و به جای واقعیت به علم بسنده می کنیم ولی معمولا علم نیز به دست ما نمی آید و به همین خاطر ظن اطمینانی را اعتبار به علم می کنیم.
استاد حوزه کرد: ایشان بیان می کنند که بین ما و جهان خارج، قطع ارتباطی وجود ندارد؛ ایشان ارتباط علم با واقعیت را بیان می کنند؛ ایشان مفهومی به نام تفکر اجتماعی مطرح می کنند؛ این مفهوم تفکر اجتماعی در جلد چهارم المیزان وجود دارد؛ همچنین در مذاکرات با هانری کربن نیز از این مبحث نام می برند؛ یکی از افراد نامه تندی به ایشان می نویسد و ایشان نیز پاسخ نرمی به انامه ایشان دادند ولی مرحوم علامه نیز دیگر از این واژه استفاده نکردند.
پژوهشگر فلسفه گفت: مبحث تفکر اجتماعی به این بحث می پردازد که انسان که موجودی اجتماعی است و باید تعلق اجتماعی داشته باشد و منفعت اجتماع و ضرر اجتماع را منفعت خود و ضرر خود تلقی می کند؛ مرحوم علامه بیان می کند که این اجتماع را باید با تفکر اجتماعی یعنی همفکری همه جامعه اداره کنیم؛ زمانی می توانیم از تفکر اجتماعی استفاده کنیم که قائل به رئالیسم اجتماعی باشیم.
یزدانی مقدم اظهارکرد: کل نظریه ادراکات اعتباری برای استفاده از مفهوم استخدام است که این مفهوم بسیار مهم است؛ در مقاله ششم، با یک تقسیم سه بخشی از نظریه ادراکات اعتباری روبرو هستیم؛ بخش اول در خصوص نوع آفرینش ادراکات اعتباری است؛ بخش دوم مرتبط به آن است که ادراکات اعتباری چگونه تکثیر می یابند.
وی افزود: علامه طباطبایی بیان می کند که ما در خصوص حسن قبح فعل به معنی صدور از فاعل صحبت می کنیم و در آ«جا توضیح می دهد که حسن قبح فعل فی نفسه یک مساله دیگر است؛
استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: بخش سوم این نظریه آن است که این ادراکات اعتباری چه هدفی را تعقیب می کند؟ هدف آن ایجاد تحولاتی در سطح جهان است یعنی نسبت به من و ماده خارجی انفعالاتی ایجاد شود زیرا همه مخلوقات دارای حرکت جوهری هستند؛ حرکت جوهری در گروهی از موجودات که دارای شعور هستند توسط ادراکات اعتباری رخ می دهد.
پژوهشگر فلسفه گفت: مفهوم استخدام پیش از علامه در گفتار فارابی و ابن سینا و... آمده است؛ علامه بیان می کند که خداوند انسان را خلق کرد و به او قدرت فهم واقعیات را دارد و این قدرت نیز برای این است که انسان در حقایق خارجی تصرف کند تا به کمال سعادت خود برسد؛ در اینجا انسان با ادراکات اعتباری در جهان هستی ورود می کند تا به حقیقت برسد.
یزدانی مقدم اظهارکرد: ایشان از این بحث به عدالت اجتماعی می رسند؛ ایشان از مفهوم استخدام برای تعریف عدالت اجتماعی، ارزیابی دین الهی، چگونگی حکومت و روابط سیاسی و اقتصادی داخلی و بین المللی استفاده می کند؛ ایشان تحلیل روابط بین المللی خود را نیز در این خصوص بیان می کند.
پژوهشگر اقتصاد: نظریه اعتباریات علامه در زمینه پولی کارگشا است
در ادامه این نشست، علی اصغر قائمی نیا در ارایه مبحث خود با محوریت پول و نظریه اعتباریات علامه گفت: مدت ها است مسایل ما از حوزه اجتماع فاصله گرفته است و به همین دلیل سعی کردیم یک چالش روز را با بحث اعتباریات مطرح کنیم.
وی افزود: در پژوهش خود فرض شد که اگر پول یک اعتبار باشد در چارچوب نظریه اعتباری علامه چه مفهومی پیدا خواهد کرد؛ علت عدم هماهنگی خلق پول بین بانک ها و بانک مرکزی، عدم تناسب آن با نیاز ما به ازای خود است.
پژوهشگر اقتصادی بیان کرد: بحث ما در خصوص اعتبار پول است نه پول اعتباری؛ در اینجا کلیت پول را به مثابه یک اعتبار می دانیم که این بحث ذیل اصل ملک است.
وی گفت: خروجی اول ما این است که اگر پول را اعتبار بدانیم، پول ارزش منطقی ندارد و از نظر اجتماعی سیر تکاملی دارد و لازم است که اشکال مختلف آن شکل بگیرد؛ در اینجا دیدگاه های مشابهی در حوزه پول وجود دارد؛ نظریات اکثر این دانشمندان مشابه بحث اعتباریات علامه در حوزه پول است.
قائمی نیا عنوان کرد: پول در ایران به مثابه کالا فرض می شود و به همین دلیل می توانیم آن را به ابزاری برای سیاست گذاری دولت مبدل کنیم؛ اولین خطای ما همین جا است زیرا پول ذاتا یک اعتبار است ولی به آن یک نقش فعال داده ایم؛ انتقاد اصلی ما به نظام سرمایه داری آن است که این نظام انسان، پول و طبیعت را به کالا مبدل کرده است.
وی افزود: دو رویکرد قالب در حوزه تئوری پول داریم که شامل رویکرد فلزگرایی و چارتالیستی است که در ادامه یک رویکرد پیشنهادی نیز بر اساس تفکر علامه ارایه کرده ایم؛ رویکرد پیشنهادی ما همان رویکرد اعتباری است که متصل به شبکه گیری جوامع است و ارزش آن با قبول جامعه همراه است؛ همچنین در زمینه کارکرد پول نیز باید گفت که تبلور هر سه کارکرد( تقدم واسطه مبادله بودن بر سنجش ارزش، تقدم سنجش ارزش بر واسطه مبادله بودن) به صورت همزمان و وجود مالیت صرف در پول مطرح است.
پژوهشگر اقتصادی بیان کرد: امروزه بحث بیت کوین مطرح است که هیچ مبنایی ندارد ولی معامله می شود؛ اگر مبنای ارزش پول را وجود ناشر معتبر بگیریم (طبق نظر چارتالیست ها) دیگر نمی توانیم پول های جدید رمزی را مد نظر قرار دهیم؛ ولی طبق نظر علامه مبنی بر قبول جامعه این کار انجام می شود.
وی با اشاره به نتایج این تحقیق گفت: پول ماهیت اعتباری دارد و نوعی اعتبار و قرارداد است؛ پول به دلیل نیاز به مبادله اعتبار شده است چرا که انسان حاجت های گوناگون خود را تنها با مبادله می تواند مرتفع سازد، لازمه معتبر بودن پول، نه ارزش ذاتی و نه اعتبار ناشر است بلکه پول به این دلیل معتبر است که مردم آن را به عنوان یک کالای واسطه ای در نظر گرفته اند.
قائمی نیا عنوان کرد: گزاره چهارم در خصوص لغویت اعتبار است؛ اگر پول توسط بانک های تجاری خلق شود و به یک نقش فعالانه مبدل شود، قطعا از هدف اصلی خود خارج شده است؛ نظام بانکی پول را به یک اعتبار لغو مبدل کرده است.
وی افزود: از دیگر نتایج این تحقیق آن است که وجود دولت به عنوان ضامن اعتبار پول اصالت ندارد بلکه دولت به این دلیل ضامن اعتبار پول است که مردم جامعه راه دیگری برای قوام بخشی به پول نیافته اند لیکن به محض عدم نیاز به دولت ها و هر سوم شخص دیگری برای ضمانت پول، تبدیل به قرارداد بین مردم می شود و دولت کارکردی در آن ندارد.
پژوهشگر اقتصادی بیان کرد: از این منظر پول زمانی خلق می شود که نیاز به آن در بخش حقیقی وجود نداشته باشد بنابراین رشد بخش پولی در اقتصاد متناسب با رشد بخش حقیقی است؛ اعتبار پول قائم به اجتماع می باشد؛ پول ذیل اصل ملک تعریف شده لذا اشاره به مالی دارد که مالیت محض دارد.
وی گفت: توصیه اول این تحقیق آن است که رویکرد بانک مرکزی باید تغییر کند؛ دومین توصیه آن است که توقف خلق پول در کشور به شیوه فعلی انجام شود؛ همچنین استقبال از اشکال جدید پول و تکنولوژی های پولی که با بحث اعتباریات علامه سازگار است دیگر توصیه این تحقیق است.
قائمی نیا عنوان کرد: نباید منتظر باشیم که دولت یک ابزار پولی را تکمیل و ارایه کند بلکه شکل های جدید پولی روی بحث اصل پول به معنی واسطه معامله ای محوریت پیدا می کند.
پژوهشگر مدیریت: نظریه اعتباریات در زمینه مدیریت فضای اجتماعی کاربرد دارد
جوانعلی آذر، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) نیز در ادامه این نشست، گفت: در ایران به مبانی بیش از حد توجه می کنیم؛ مثلا بحثی در دنیا به عنوان سبک مدیریت دولتی مطرح است ولی هنوز کتابی در زبان لاتین برای طبقه بندی آنها وجود ندارد بلکه یک نشریه ما سه جلد کتاب را به عنوان گونه شناسی تولید کرده است.
وی افزود: تب مبانی نویسی در ایران جدی است البته به این معنی ملتزم نیستیم که مبانی نویسی کار خوبی نیست ولی اندیشمندان اجتماعی ما باید بیشتر به فضای عینیت اجتماعی حرکت کنند.
این پژوهشگر بیان کرد: چالش هایی از جمله چالش قرائت ها در نظریه اعتباریات وجود دارد؛ البته اثر علامه در این زمینه زبان علمی روز نیست و البته این زمینه چاره ای هم نداشت؛ ایشان از ادبیات خاصی در آثار خود اشاره می کند که نظرات شاگردان ایشان را نیز متاثر کرده است.
جوانعلی آذر گفت: سه نظریه اعتباریات شامل نظریه اعتباریات در نجف، نظریه اعتباریات در تبریز و نظریه اعتباریات در قم توسط علامه مطرح می شود که علامه در هر کدام از آنها به یک مساله خاص توجه می کند.
وی یادآورشد: نظریه اعتباریات در تبریز با توجه به بازاندیشی خود رساله های تلفیقی را بیان می کند زیرا ایشان در این دوره تحقیق و تدریس نداشتند و به بازاندیشی خود می پرداختند.
وی افزود: ایشان در برگشت به قم با چالش مارکسیست ها مواجه می شوند و در آنجا سعی می کنند از نظریاتی چون اعتباریات استفاده کنند.
این پژوهشگر بیان کرد: نظریه اعتباریات در علوم اجتماعی و مدیریت دارای کاربرد است؛ مدیریت یک رشته ای مجمع از رشته های مختلف است؛ کارکرد عامی نیز این نظریه در فضای روش شناسی علوم اجتماعی دارد که ایشان به فضای نظریه پردازی تفسیری نزدیک شده اند و البته مطلب ایشان در حوزه تفسیر محص نیست.
جوانعلی آذر گفت: در مدیریت سه کار انجام می شود که شامل تصحیح مبانی مدیریت، ارایه یک سری مفهوم بنیادی درون مدیریت و ارایه ظرفیت هایی جهت باز اندیشی در این عرصه است.
وی یادآورشد: شهید مطهری در زمینه جامعه شناسی به اصالت جامعه اشاره می کند؛ اگر کسی در این زمینه به دنبال دلالت باشد سوالات متعددی در ذهن او شکل می گیرد؛ اعتبار اجتماعی که از سوی شهید مطهری بیان می شود که اعتبار تعینی است ولی در فضای سازمان می توانیم از هستی شناسی تعیینی بحث کنیم.
وی افزود: اعتباریات یک نظریه مدیریتی نیست ولی اگر کسی خوانش مدیریتی از این بحث داشته باشد می تواند مبانی مدیریتی را در این حوزه به خوبی دریافت کند که مبانی پایه ای مدیریت را منعکس می کند.
این پژوهشگر بیان کرد: اگر مدیریت را به معنی تصمیم گیری بدانیم مباحثی اعتباریاتی چون باید ها و اعتبار حسن مطرح می شود؛ در اینجا این دو در کنار هم شکل می گیرند و به کنش مبدل می شوند؛ در زمانی که دولت مردم را به انصراف از یارانه تشویق می کرد غایتی برای این انصراف مشخص نشده بود و به همین دلیل مشکلات پابرجا نیست.
جوانعلی آذر گفت: اگر مدیریت را به معنی انجام کار تعریف کنیم مدیر را کسی معرفی می کنیم که از بی امکاناتی با کار درست به بهترین شکل ماموریت خود را انجام دهد؛ در این فضا اعتبار لغویت خود را نشان می دهد.
وی یادآورشد: اگر تعریف مدیریت را انجام کار از طریق دیگران بدانیم، بیان می شود در کتاب پست کاپیتالیست بیان می شود که در دوره سنتی مدیریت سرمایه داری جدید است زیرا در دوره سنتی تخصص محور بود و همه کارها را خودش انجام می دهد ولی شما باید تخصص ها را طوری در کنار هم جمع کنید که به محصول مبدل شود.
وی افزود: در گذشته رابطه های مدیر و کارگر، رابطه اجاره ای بود ولی امروز روابط تقسیم شده است و رابطه نیز ریاست و مرئوسی نیست بلکه به تعبیر مرحوم علامه اعتبارات ردخصصوص تساوی طرفیین دیگر کسی محتاج کسی نیست بلکه تخصص ها باعث می شود روابط تغییر کند هرچه متخصص تر باشد روابط تساوی طرفین شکل می گیرد.
توسط محقق علوم اجتماعی مطرح شد؛ مدیریت فضای اجتماعی و کارکرد نظریه اعتباریات علامه
سیدعلی سیدی فرد آخرین سخنران این نشست بود که در سخنانی بیان کرد: در دیدگاه علامه، اعتبار وجوب شرط لازمه هر فعلی است.
وی افزود: در اینجا چند پرسش در خصوص اصل نظریه مطرح است؛ اول اینکه وقتی ایشان اعتبار را شرط لازم فعل می دانند، سوال این است که چرا این ضرورت باید وجود داشته باشد؟
این پژوهشگر بیان کرد: نکته دیگر اینکه آیات اعتبار یک عمل ذهنی، ارادی است؟ سوال بعدی آن است که آیا اعتبار ضرورتا در ظرف قضیه صورت می پذیرد؟
وی با اشاره به بصیرت های این نظریه گفت: مراد فضای اجتماعی یک فضای دلالی است؛ فضای دلالی نیز مجموعه ای از نمادها، فهم های متقابل و تعاملات است؛ نمادها موجب فهم متقابل می شوند و فهم متقابل زمینه ساز تعامل است.
سیدی فرد یادآورشد: در میان اعتباریات عام قبل الاجتماع اصل اعتبار اخف و اسهل دارای لوازمی خاص در حیطه مدیریت فضای اجتماعی است؛ طبق این اصل اگر یک کنش گر میان حداقل دو فصل یکسان مخیر شود برای فعلی که انرژی کمتری می برد و آسان تر است، اعتبار وجوب می کند.
وی افزود: به نظر می رسد که از اصل انتخاب اخف و اسهل دو اصل فرعی قابل استناد است؛ اصل اول اصل دسترسی پذیری است و این مساله برای ما در زندگی به شدت قابل فهم است زیرا شرایط اجتماعی باعث اجبار افراد به آن کارها می شود.
پژوهشگر دانشگاهی بیان کرد: اصل دوم اصل سنت گرایی است؛ به نظر می رسد مفهوم اخف و اسهل به اندازه ای موسع است که شامل امور ذهنی نیز اخف و اسهل می باشند؛ سنت را به معنی الگوهای درونی شده را تعبیر می کنیم؛ وقتی یک امری از نظر ذهنی خفیف المعونه است دیگر افراد همین مدل را قبول می کنند و روی آن استمرار می ورزند.
وی گفت: اگر بخواهیم رفتار مردم را در جهت خاصی تغییر دهیم یا معنی خاصی را به آنها معرفی کنیم باید حوزه های دسترسی آنها را تغییر دهیم و یا اگر امری را می خواهیم به آنها بقبولانیم باید را در همان بافت سنتی آنها جای دهیم.
سیدی فرد یادآورشد: اصل طبیعی نمودن و سنتی گرایی یک اصل در این زمینه است؛ اصل سنت گرایی کارایی ایجابی بیشتری دارد؛ وجود گزینه های بدیل نیز در کنار طبیعی نمودن از دیگر اصول کنش گری است.
وی افزود: حفظ عادت های ذهنی برای مردم اخف و اسهل است و برای اینکه امر جدیدی را معرفی کنیم باید در غالب کانتکس ذهنی افراد کار کنیم؛ در اینجا ابتدا باید واقعیت های اجتماعی را به خوبی بشناسیم، سپس نزدیک ترین مفاهیم بین الاذهانی را درک کنیم، سپس جفت سازی امور با نمادهای سنتی را انجام دهیم و در آخر سر ایجاد افتران شدید میان آنها است.
پژوهشگر دانشگاهی بیان کرد: فارابی زمانی که می خواهد منطق را در جهان اسلام وارد کند بیان می کند که ارسطو مباحث خود را با اصطلاحات مشهور اهل زمانه خود مطرح می کند و او نیز با همین روش منطق را معرفی کرد؛
وی گفت: از نظریه اعتباریات می توان در حوزه هایی چون تغییر اجتماعی استفاده کرد که از جمله اصول آن می توان به اخف و اسهل استفاده کرد که دارای زیر مباحثی هستند که از جمله آنها می توان به سنت گرایی اشاره کرد.
دکتر رفیعی آناتی: گام های تبیین نظریه اعتباریات در حوزه علوم انسانی اسلامی، سنجیده برداشته می شود
در پایان نیز دکتر عطاالله رفیعی آتانی دبیر این نشست گفت: گفت: رسیدن به قرائت رسمی و ارایه جامع از مجموعه آثار علامه از نظریه اعتباریات یک نیاز مهم است و قطعا از طرح های فردی و گروهی حمایت می کنیم.
وی افزود: ما به دنبال آن هستیم که نظریه اعتباریات را به علامه بشناسیم؛ گام دوم، مبانی ولوازم این نظریه(بخصوص لوازم روش شناختی) است که باید در این خصوص نیز یک فعالیت پژوهشی انجام دهیم.
دبیر این نشست گفت: گام سوم، ارایه تفسیرهای جدید از نظریه است که در اینجا ماتن به اندازه متن اهمیت ندارد زیرا با این رویکرد می توانیم کارهای مهمی در این عرصه بدست آوریم.
رفیعی آتانی بیان کرد: گام بعدی آن است که اگر بخواهیم یک مجموعه آثار دقیق را جمع آوری کنیم باید دیدگاه های سایر متفکران اسلامی را نیز در این زمینه و مستقل از علامه و نه مکمل علامه را بررسی کنیم؛ گام بعدی نیز نقد این دستاوردها خواهد بود.
وی یادآورشد: طبعا با انجام این مرحله باید به یک محصول جدیدتری خواهیم رسید؛ گام بعدی فعالیت های مقایسه ای با محصولات متفکران غربی است؛ بررسی های مقایسه ای نیز باید با رعایت اصول و ضوابط خاص باشد.
دبیر مجمع عالی علوم انسانی اسلامی عنوان کرد: گام بعدی نیز رابطه علوم اسلامی از جمله فقه و فلسفه و اخلاق و عرفان و.. با نظریه اعتباریات است؛ گام آخر نیز پژوهش در قلمرو مناسبات اعتباریات با علوم انسانی است که این بحث نیز باید به شکل کاملا پخته و قوی مطرح شود.
وی افزود: اگر این مسیرها را طی کنیم قطعا بهترین مسیر را رفته ایم که قطعا اسلامی تر از این نمی توانیم کاری انجام دهیم و محتوای کار را به سمت اسلام سوق دهیم.
وی در پایان از حضور فعالان علمی حوزوی و دانشگاهی در این نشست تجلیل کرد.
انتهای پیام
