به گزارش خبرگزاری «حوزه» بیانیه گام دوم دایره المعارف انقلاب و نظام اسلامی است، رهبری در این بیانیه اصلی ترین و اساسی ترین مسائل و برکات انقلاب را مطرح کرده و افزون بر این دورنما و برنامه چهل ساله دوم انقلاب را هم تبیین فرموده اند.
در این نوشتار تلاش شده با توجه به سرفصل های سخنان حکیم حاکم، شرح مختصری از برخی رئوس این بیانیه مطرح و تبیین شود. بخش نخست این نوشتار پیش از این ارائه شد آنچه در پی می آید ادامه سخن است.
بیشتر بخوانید:
درنگی در بیانیه گام دوم انقلاب| بخش اول
رهبری در بیانیه می فرمایند:
«در جمهوری اسلامی کسب ثروت نه‌تنها جرم نیست که مورد تشویق نیز هست، امّا تبعیض در توزیع منابع عمومی و میدان دادن به ویژه‌خواری و مدارا با فریب‌گران اقتصادی که همه به بی‌عدالتی می‌انجامد، به‌شدت ممنوع است»
ثروت به معنای دارایی و برخورداری اقتصادی شریان و حیات جامعه است و اسلام آن را مایه قوام و قیام جامعه دانسته است.
«وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَکمُ الَّتِی جَعَلَ اللَّهُ لَکمْ قِیامًا»(1) اموالتان را که خداوند وسیله قوام زندگی شما قرار داده به دست سفیهان و نابخردان نسپارید.
مال و ثروت اگر در دست انسان های عاقل و با تدبیر قرار گیرد زندگی فردی و اجتماعی آنان آباد می‌شود و با قوام اقتصادی، فعالیت‌های تولیدی و صنعتی جان می‌گیرد و در نتیجه ساماندهی اقتصادی خود را نشان می‌دهد.
اسلام طلب حلال را عبادت نامیده و درآمدی که از کد یمین و عرق جبین به دست آمده را جهاد در راه خدا به شمار آورده است. کسب ثروت حلال هم تکلیف است و هم تکلف، مبارزه با حرام‌خوری همت بلند و طبع منیع می‌طلبد.
«همه باید بدانند که طهارت اقتصادی شرط مشروعیت همهٔ مقامات حکومت جمهوری اسلامی است. همه باید از شیطان حرص بر حذر باشند و از لقمهٔ حرام بگریزند و از خداوند دراین‌باره کمک بخواهند و دستگاه‌های نظارتی و دولتی باید با قاطعیت و حساسیت، از تشکیل نطفهٔ فساد پیشگیری و با رشد آن مبارزه کنند. این مبارزه نیازمند انسان‌هایی با ایمان و جهادگر، و منیع‌الطّبع با دستانی پاک و دل‌هایی نورانی است.»
کشور ثروتمند، قدرتمند نیز هست باید راهکارهای ثروتمندی حلال آن را جستجو کرد و ابر سیاه فقر را از زندگی مردمان کنار زد، برخورداری از حداقل مال و ثروت حق ذاتی هر انسان است، دست‌اندرکاران کشور باید در پیدایش رفاه عمومی و دسترسی مردم به ثروت حلال تمام کوشش و تلاش خود را به کار گیرند.
«فرصت‌های مادّی کشور نیز فهرستی طولانی را تشکیل می‌دهد که مدیران کارآمد و پُرانگیزه و خردمند می‌توانند با فعّال کردن و بهره‌گیری از آن، درآمدهای ملّی را با جهشی نمایان افزایش داده و کشور را ثروتمند و بی‌نیاز و به معنی واقعی دارای اعتماد به نفس کنند و مشکلات کنونی را برطرف نمایند.»
استیثار و ویژه‌خواری
«اثره» برگزیدن چیزهای خوب برای، ویژه خواهی و ویژه‌خواری.
رهبر عزیز در بیانیه به صراحت گفته‌اند: «میدان دادن به ویژه‌خواری و مدارا با فریب‌گران اقتصادی که همه به بی‌عدالتی می‌انجامد، به‌شدت ممنوع است».
آن‌ها که بیت‌المال را «مال البیت» خود می‌دانند و در مصرف آن دست و دل بازی می‌کنند و خویشان و نزدیکان خویش را بر دیگران برتری و شایسته‌تر می‌بینند، نباید به آنان میدان داد.
امام علی (ع) در توصیف سیره اقتصادی و سیاسی و اجتماعی بی‌خردان و تبهکاران امت می‌فرماید: «فیتّخذوا مال اللّٰه دولا، و عباده خولا، وّ الصّالحین حربا، وّ الفاسقین حزبا»(2) حکومت به دست آورند و آن گاه مال خدا را دست به دست بگردانند، بزرگان او را به بردگی کشند، با نیکوکاران بجنگند و با فاسقان همراه شوند.
«وسوسهٔ مال و مقام و ریاست، حتّی در عَلَوی‌ترین حکومت تاریخ یعنی حکومت خود حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) کسانی را لغزاند، پس خطر بُروز این تهدید در جمهوری اسلامی هم که روزی مدیران و مسئولانش مسابقهٔ زهد انقلابی و ساده زیستی می‌دادند، هرگز بعید نبوده و نیست... البتّه نسبت فساد در میان کارگزاران حکومت جمهوری اسلامی در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر و بخصوص با رژیم طاغوت که سر تا پا فساد و فسادپرور بود، بسی کمتر است و بحمدالله مأموران این نظام غالباً سلامت خود را نگاه داشته‌اند»
ثروت‌های عظیم غیرمادی
ثروت فقط منحصر در ثروت مادی نیست، ممکن است مردمی و ملتی در کشوری از جهت مادی ثروتمند به شمار نیایند ولی از نظر معنوی در شمار ثروتمندان بزرگ قرار گیرند، ظرفیت‌های انسانی و استعدادهای درخشان و اندیشه‌های بزرگ و مدیران موفق و تحول‌آفرین هرکدام ثروت یک ملت محسوب می‌شوند.
رهبری در بیانیه فرمودند: «دانش‌آموختگان علوم و مهندسی، انبوه جوانانی که با روحیهٔ انقلابی رشد کرده و آمادهٔ تلاش جهادی برای کشورند، و جمع چشمگیر جوانان محقّق و اندیشمندی که به آفرینش‌های علمی و فرهنگی و صنعتی و ... اشتغال دارند؛ این‌ها ثروت عظیمی برای کشور است که هیچ اندوختهٔ مادّی با آن مقایسه نمی‌تواند شد.»
علم و دانش، پژوهش و پویایی که تولید ثروت می‌کند و ملتی را از وابستگی و اتکال به دیگران رهایی می‌بخشد و فرهنگ خودکفایی و خوداتکایی و اعتماد به نفس را ایجاد می‌کند و گسترش می‌دهد از هرگونه ثروت مادی و گنجینه ظاهری بالاتر و بالاتر است؛ به همین جهت است که گفته‌اند: «العلم سلطان».
جهاد و جوانان
دو واژه پرکاربرد در بیانیه گام دوم -که دوگانه هم پیوسته نیز هستند- واژه «جهاد» و «جوانان» است، ۴۱ مرتبه واژه‌های «جوان» و «جوانان» به کار رفته و نزدیک به ده مورد نیز واژه «جهاد».
- جهاد بزرگ
- روحیه جهادی
- جهاد علمی و عملی
- جهاد ریشه‌ای
- جهاد سازندگی
- اردوی جهادی
- مدیریت جهادی
- و ...
و نیز:
- جوانان مؤمن و دانا
- جوانان فعال
- جوانان ایرانی
- جوانان پیشگام
- جوانان پرانگیزه
- جوانان عزیز
- جوان کارآزموده
- چشم امید به جوانان
- دل‌های مستعد و نورانی جوانان
- جوانان داوطلب
- مدیران جوان
- کارگزاران جوان
- و ...
جهاد و مجاهدان
در بیانیه از «جهاد» و «مجاهدان» و انواع جهاد و میدان‌های جهادی سخن به میان آمده است.
در منابع دینی و آموزه‌های قرآنی و روایی به چندگونه جهاد اشاره شده است.
1- جهاد اکبر (جهاد با نفس)
2- جهاد اصغر (جهاد نظامی)
3- جهاد افضل (امر به معروف و نهی از منکر)
4- جهاد کبیر (جهاد فرهنگی)
5- جهاد با مال (انفاق و ایثار مال در راه خدا)
6- جهاد با جان (جان را در طبق اخلاص گذاشتن در راه خدا)
«جهاد» در فرهنگ دینی باارزش‌ترین و مجاهد در پیش خدا «محبوب‌ترین»(3) به شمار می‌رود، جهادی که به شهادت ختم شود بالاتر از آن در درجه‌بندی نیکی‌ها چیزی نیست.
«فَوقَ کلِّ ذِی بِرٍّ بِرٌّ حتّی یقتَلَ الرجُلُ فی سبیلِ اللّه ِ، فإذا قُتِلَ فی سبیلِ اللّه ِ فلیسَ فَوقَهُ بِرٌّ»(4)؛ بالاتر از نیکی، نیکی هست تا اینکه مجاهدی در راه خدا به شهادت برسد که پس از آن (مدال و درجه) و نیکی نیست.
جایگاه جهادگران و مجاهدان به‌اندازه‌ای ارزشمند و گران‌سنگ است که خداوند به مرکب آنان سوگند یاد کرده است؛ «وَالْعَادِیاتِ ضَبْحًا».
بیانیه گام دوم به جایگاه مجاهدان اشارتی لطیف دارد:
«منزلت آزادی و استقلال را کسانی بیشتر می‌دانند که برای آن جنگیده‌اند. ملّت ایران با جهاد چهل‌سالهٔ خود ازجملهٔ آن‌ها است. استقلال و آزادی کنونی ایران اسلامی، دستاورد، بلکه خون‌آوردِ صدها هزار انسان والا و شجاع و فداکار است؛ غالباً جوان، ولی همه در رتبه‌های رفیع انسانیّت.»
«خون آورد» جهاد مجاهدان یک چله پرافتخار است که قلب بسیاری از مظلومان و مستضعفان جهان را به این انقلاب شکوهمند متوجه کرده است، آن‌سوی مرزها در منطقه غرب آسیا جبهه جهادی مقاومت شکل گرفته است که بساط زور و زر و تزویر را برچیده و مشت مزدوران و اربابانشان را باز کرده است.
آری این خون آورد شهیدان است که معادلات منطقه و بین‌المللی را دچار اختلال کرده است و امروز یمن و لبنان با محوریت انصارالله و حزب‌الله قلب توفنده و تپنده جهاد مقاومت شده است.
امام خامنه‌ای از مجاهدان و خانواده‌های آنان در بیانیه ستایش کرده‌اند و آن‌ها را یک عامل مهم گسترش عیار معنویت و اخلاق در جمهوری اسلامی دانسته‌اند:
«مجاهدت‌های جوانان در میدان‌های سخت ازجمله دفاع مقدّس، با ذکر و دعا و روحیهٔ برادری و ایثار همراه شد و ماجراهای صدر اسلام را زنده و نمایان در برابر چشم همه نهاد. پدران و مادران و همسران با احساس وظیفهٔ دینی از عزیزان خود که به جبهه‌های گوناگون جهاد می‌شتافتند دل کندند و سپس، آنگاه که با پیکر خون‌آلود یا جسم آسیب‌دیدهٔ آنان روبه‌رو شدند، مصیبت را با شکر همراه کردند.»
ریشه‌ای‌ترین جهاد
مقام معظم رهبری مبارزه با «یأس و ناامیدی» و گسترش فرهنگ «امید» را از ریشه‌ای‌ترین جهادها به ویژه برای جوانان دانسته‌اند و چنین بیان کرده‌اند: «شما جوانان باید پیشگام در شکستن این محاصرهٔ تبلیغاتی باشید. در خود و دیگران نهال امید به آینده را پرورش دهید. ترس و نومیدی را از خود و دیگران برانید. این نخستین و ریشه‌ای‌ترین جهاد شما است.»
«امید» جوهر و جان‌مایه زندگی به سبک و شیوه «حیات طیبه» است، در این‌گونه زیست تعالی‌بخش «خوف و رجا» به منزله دو کفه ترازو است، ترس از گناه و امید به خداوند دو بال پرواز برای بالندگی و بندگی است، البته مقصود از امید، امید بارور به عمل و اقدام است.
امام علی (ع): «لا تکن ممن یرجو الاخره بغیر العمل، و یرجی التوبه بطول الامل»(5)؛ از آن کسانی مباش که آرزوی سعادت آخرت را بدون عمل صالح و توبه، با آرزوهای دراز به تأخیر می‌اندازند.
رهبری در بیانیه فرمودند: «نخستین توصیهٔ من امید و نگاه خوش‌بینانه به آینده است. بدون این کلید اساسیِ همهٔ قفل‌ها، هیچ گامی نمی‌توان برداشت.»
جوانان و مدیریت جهادی
روحیه انقلابی و عمل جهادی با ورود جوانان به حوزه‌های مدیریتی، طرحی روشن و شفاف است که رهبری نظام اسلامی برای جبران ضعف عملکردهای برخی مدیران در حوزه‌های مدیریتی و اجرایی مطرح نموده‌اند:
«نکتهٔ مهمی که باید آینده‌سازان در نظر داشته باشند، این است که در کشوری زندگی می‌کنند که از نظر ظرفیت‌های طبیعی و انسانی، کم‌نظیر است و بسیاری از این ظرفیت‌ها با غفلت دست‌اندرکاران تاکنون بی‌استفاده یا کم استفاده مانده است. همت‌های بلند و انگیزه‌های جوان و انقلابی، خواهند توانست آن‌ها را فعّال و در پیشرفت مادّی و معنوی کشور به معنی واقعی جهش ایجاد کنند.»
اصرار مقام معظم رهبری بر مدیریت جهادی به ویژه با دست توانمند جوانان به این جهت است که انرژی و ابتکار جوانان ایرانی از سوی دنیا به رسمیت و مقبولیت رسیده است.
«دنیا به جوان ایرانی و پایداری ایرانی و ابتکارهای ایرانی، در بسیاری از عرصه‌ها با چشم تکریم و احترام می‌نگرد. قدر خود را بدانید و با قوّت خداداد، به‌سوی آینده خیز بردارید و حماسه بیافرینید.»
امروز در حوزه مدیریت نیاز به یک تحول و حماسه هستیم، بدون تعارف باید گفت روزی مدیریت جنگ را به جوانان سپردیم و پیروز میدان شدیم و امروز مدیریت کشور را به پیران واگذار کردیم و از قافله رشد و پیشرفت به ویژه در حوزه‌های اقتصادی عقب افتادیم؛ ازاین‌رو باید جوانانه کشور را اداره و مدیریت کنیم.
«{ در باب عدالت} با این‌همه این‌جانب به جوانان عزیزی که آیندهٔ کشور، چشم انتظار آن‌ها است صریحاً میگویم آنچه تاکنون شده با آنچه باید می‌شده و بشود، دارای فاصله‌ای ژرف است... و اگر زمام ادارهٔ بخش‌های گوناگون کشور به جوانان مؤمن و انقلابی و دانا و کاردان -که بحمدالله کم نیستند-سپرده شود، این امید برآورده خواهد شد»
دشمنان با تهاجم و تلاشی همه‌جانبه و فراگیر با تحریم‌ها و تهدیدها سبک زندگی ما را دچار اختلال کرده‌اند و اگر به خود نیاییم و کاری جوانانه و انقلابی انجام ندهیم گرفتار خسران‌های جبران‌ناپذیر خواهیم شد.
«تلاش غرب در ترویج سبک زندگی غربی در ایران، زیان‌های بی‌جبران اخلاقی و اقتصادی و دینی و سیاسی به کشور و ملّت ما زده است؛ مقابله با آن، جهادی همه‌جانبه و هوشمندانه می‌طلبد که باز چشم امید در آن به شما جوان‌ها است.»
برای آینده‌ای بهتر و مدیریتی جانانه و جوان‌تر باید بار مسئولیت‌ها را به جوانان سپرد، تجربه‌های بزرگان در کنار انگیزه و ایمان و اراده جوانان می‌تواند بسیاری از مشکلات موجود را از پیش رو بردارد و روحیه نشاط کاری و سرعت در میدان تولید و رونق بخشی به آن را ایجاد کند.
تمدن سازی، بستر لازم دارد، جوانان باید این بستر و زیرساخت‌ها را به وجود آورند و راه‌های دولت جهانی امام عصر (عج) را فراهم سازند.
«نادانسته‌ها را جز باتجربهٔ خود یا گوش سپردن به تجربهٔ دیگران نمی‌توان دانست. بسیاری از آنچه را ما دیده و آزموده‌ایم، نسل شما هنوز نیازموده و ندیده است. ما دیده‌ایم و شما خواهید دید. دهه‌های آینده دهه‌های شما است و شمایید که باید کارآزموده و پُرانگیزه از انقلاب خود حراست کنید و آن را هرچه بیشتر به آرمان بزرگش که ایجاد تمدّن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمیٰ (ارواحنا فداه) است، نزدیک کنید.»
آری همواره پیامبران و پیشوایان الهی از نقش جوانان در پیشرفت امور یاد کرده و مدیریت آنان را در رفتارشان نشان داده‌اند. قرآن می‌فرماید: «فَمَا آمَنَ لِمُوسَیٰ إِلَّا ذُرِّیةٌ مِنْ قَوْمِهِ عَلَیٰ خَوْفٍ مِنْ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِمْ أَنْ یفْتِنَهُمْ»(6)؛ در آغاز هیچ کس به موسی ایمان نیاوردند و گروهی از فرزندان (جوانان) قوم او، (آن هم) با ترس از فرعون و اطرافیانش که مبادا آن‌ها را شکنجه کنند.
جوانان در عصر موسی (ع) خط شکن بودند و در آن شرایط بحرانی در ایمان به موسی (ع) پیشتاز شدند و راه را برای دیگران باز کردند.
در عصر پیامبر (ص) نیز جوانان جلوداری کردند و در حلقه اول ایمان آورندگان به آن حضرت قرار گرفتند؛ به‌گونه‌ای که پیامبر (ص) درباره آنان را فرمود: «حالفنی الشباب و خالفنی الشیوخ»؛ جوانان با من هم پیمان شدند و بزرگ‌سالان از راه مخالفت درآمدند.
در عمل نیز پیامبر اسلام نخستین والی مکه را جوان ۲۱ ساله‌ای به نام عتاب اُسید منصوب کرد و کار مدیریت مکه را به او سپرد و در جواب اعتراض‌کنندگان فرمود: «لیس الاکبر هو الافضل, بل الافضل هو الاکبر»(7) بزرگ‌ترها (لزوماً) برترین نیستند بلکه برترین‌ها هستند که بزرگترند (اگرچه از لحاظ سنی جوان باشند)
جوانمردی و مروت انقلابی
بیا تا مونس هم یار هم غمخوار هم باشیم/ انیس جان غم فرسوده بیمار هم باشیم
شب آید شمع هم گردیم و بهر یکدیگر سوزیم/ شود چون روز دست و پای هم در کار هم باشیم
دوای هم شفای هم برای هم فدای هم/ دل هم جان هم جانان هم دلدار هم باشیم
فتوت و جوانمردی زیباترین آرایش یک انسان است، به فرموده امیر مؤمنان «ما تَزَینَ الإنسانُ بزِینَةٍ أجمَلَ مِن الفُتُوَّةِ»(8)؛ انسان به هیچ زینتی زیباتر از مروت و جوانمردی آراسته نشده است.
غریبان بی‌پناه در تنگناهای زندگی در سایه همت و فتوت آزادمردان می‌آرمند و مظلومان بلادیده دل را با دست گرم و نوازشگر جوانمردان خوش می‌سازند و به حمایت و یاری آنان دلگرم و امیدوار می‌زیند.
اگر در جامعه انسانی و اسلامی آزادگانی نباشند که عشق محرومان و ضعیفان جان آنان را متلاطم سازد ستمگران روزگار زندگی آنان را سیاه و تباه می‌کنند، بی‌دردی و بی‌خیالی نسبت به وضع مردم و نیاز و محرومیت و مظلومیت آنان از مردانگی و مروت و مسلمانی به دور است آیین رادمردی حکم می‌کند که صاحبان قدرت و مکنت دستی به سر و گوش محرومان بکشند و از خاک‌نشینی و زمین‌گیری آنان را به عزت و سربلندی رهنمون شوند، آیین مردانگی به اجتماع انسان آبرو می‌بخشد و صاحبان دل‌های شکسته را مرهم و ملجأ می‌شود.
انقلاب اسلامی یکی از ویژگی‌هایش حمایت از مظلومان و محرومان جهان بوده و هست. به پیروی از مولای آزادگان جهان امام علی (ع) که فرمود: «کونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً؛ دشمن ستمگر و یار ستمدیده باشید»(9).
انقلاب اسلامی پیام حمایت و همدردی خودش با ستمدیدگان جهان و نیازمندان و بی‌کسان را از همان آغازین روزهای پیروزی اعلام کرد، حمایت از فلسطین و ملت‌های زیر ستم یک نمونه بارز آن است، همدردی همراه با عمل در دفاع از مظلومیت مردم سوریه و عراق و ... این‌ها همه نشانه‌ها و نمونه‌هایی از مروت انقلابی و جوانمردی این انقلاب است.
امام خامنه‌ای در بیانیه می‌فرماید: «این انقلاب از آغاز تا امروز نه بی‌رحم و خون‌ریز بوده و نه منفعل و مردّد. با صراحت و شجاعت در برابر زورگویان و گردنکشان ایستاده و از مظلومان و مستضعفان دفاع کرده است. این جوانمردی و مروّت انقلابی، این صداقت و صراحت و اقتدار، این دامنهٔ عمل جهانی و منطقه‌ای در کنار مظلومان جهان، مایهٔ سربلندی ایران و ایرانی است، و همواره چنین باد.»
«خ»
خطاپذیری و انعطاف
انعطاف‌پذیری و تصحیح خطاها و تجدید پیمان‌ها، موضوعی است انسانی و عقلانی و اسلام نیز بر این موضوع مهر تأیید زده است. خداوند به پیامبر اعظم می‌فرماید: «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ کنْتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِک»(10)؛ به برکت و رحمت {الهی} در برابر آنان {مردم} نرم و مهربان شدی و اگر خشن و سنگدل بودی از اطراف تو پراکنده می‌شدند.
خداوند به موسی و هارون دستور می‌دهد که به هنگام روبرو شدن با فرعون از تاکتیک انعطاف و نرم‌گویی بهره گیرند، «اِذْهَبَآ إِلَی فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَی فَقُولَا لَهُ قَوْلاً لَّیِّناً لَّعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَوْ یَخْشَی»(11)؛ به‌سوی فرعون حرکت کنید که او طغیانگر است (و به هنگام ملاقات) با او با نرم‌گویی سخن گوید شاید به خود آید و دارای خشیت گردد.
مقام معظم رهبری در بیانیه از چند کلیدواژه در این زمینه بهره گرفته‌اند: «انعطاف» آری «انفعال» نه، تصحیح خطاها آری تحجر و ندیدن پدیده‌های نو نه، مشی سیاسی و اجتماعی مسئولان نظام با مردم به ویژه در روابط بین‌الملل بر اساس انعطاف و استقامت نرم باشد و از وادادگی و تسلیم و عقب‌نشینی از اصول و انفعال باید بپرهیزند.
«انقلاب اسلامی همچون پدیده‌ای زنده و بااراده، همواره دارای انعطاف و آمادهٔ تصحیح خطاهای خویش است، امّا تجدیدنظرپذیر و اهل انفعال نیست. به نقدها حساسیت مثبت نشان می‌دهد و آن را نعمت خدا و هشدار به صاحبان حرف‌های بی‌عمل می‌شمارد، امّا به هیچ بهانه‌ای از ارزش‌هایش که بحمدالله با ایمان دینی مردم آمیخته است، فاصله نمی‌گیرد.»
جمهوری اسلامی با کشورهای دیگر اهل رابطه است (البته به غیر از چند کشوری که خصمانه با انقلاب برخورد می‌کنند) و بر اساس سه شاخصه (عزت، حکمت و مصلحت) با آنان تعامل دارد و از اصل انعطاف سود می‌جوید ولی از اصول خود عقب‌نشینی نمی‌کند.
«دولت جمهوری اسلامی باید مرزبندی خود را با آن‌ها با دقّت حفظ کند؛ از ارزش‌های انقلابی و ملّی خود، یک گام هم عقب‌نشینی نکند؛ از تهدیدهای پوچ آنان نهراسد؛ و در همه حال، عزّت کشور و ملّت خود را در نظر داشته باشد و حکیمانه و مصلحت‌جویانه و البتّه از موضع انقلابی، مشکلات قابل حل خود را با آنان حل کند. در مورد آمریکا حلّ هیچ مشکلی متصوّر نیست و مذاکره با آن جز زیان مادّی و معنوی محصولی نخواهد داشت.»
در این کلام نورانی به اصل مرزبندی تأکید اکید شده است و نیز اصل ارتباط با کشورها برای حل مشکل‌ها به شیوه حکیمانه و با حفظ مواضع انقلابی مانعی ندارد.
اما با آمریکا مشکل ما حل نمی‌شود و مذاکره راه به جایی نمی‌برد؛ زیرا کسی که به معاهده رسمی تن ندهد و از آن یک تنه خارج شود، مذاکره با او از یک سوراخ دو بار گزیدن است.
گزیده سخن آن که خط کش اصلی و اساسی ما در روابط خارجی این است که انعطاف آری انفعال نه، اصلاح خطاها و پایبندی بر اصول آری تحجر و چشم را به روی پدیده‌های نو بستن نه.
خبرهای دروغ و تحلیل‌های مغرضانه
قرآن کریم با هرگونه خبر بی‌اساس و آمیخته با دروغ و افترا به‌شدت برخورد کرده است و مردم را به تحلیل درست و واقع‌بینانه در برخورد با اخبار فراخوانده است:
1- «وَیلٌ لِکلِّ أَفَّاک أَثِیمٍ»(12)؛ وای بر دروغ‌ساز و تهمت زننده گناهکار.
2- «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ جَاءَکمْ فَاسِقٌ»(13)؛ ای ایمان آورندگان اگر فاسق و انسان بی‌تقوایی برای شما خبری نقل کرد آن خبر را بررسی کنید و بی‌گدار به آب نزنید چه این که پشیمان خواهید شد.
از روزی که بشر تشکیل جامعه داد و روحیه جمعی و اجتماعی شکل گرفت یکی از آفات و آسیب‌های زندگی آنان -که تار و پود جامعه را از هم می‌گسلد- بروز و ظهور یافت و آن خبر و گزارش دروغ بود. چه خون‌هایی که بر اثر گزارش‌های بی‌اساس ریخته نشد، چه مال و ثروت‌ها بر اثر دروغ و خبرهای نادرست به غارت نرفت، چه موقعیت‌ها و آبروهایی بر اثر تهمت و دروغ‌های کذابان و دروغ‌سازان متزلزل نشد؛ ازاین‌رو باید یکی از موریانه‌هایی که پیوندهای اجتماعی را از هم می‌گسلد و شکاف‌های اجتماعی را گسترش می‌دهد را در دروغ‌سازی و دروغ‌گویی دانست که این سیره و منش ناجوانمردانه و ویرانگر، اعتمادهای اجتماعی و نابودکننده اخوت اجتماعی است.
رهبر فرزانه در بیانیه به این آسیب جهانی و به ویژه به‌وسیله رسانه‌های مغرض و مزدور قدرت‌های بین‌المللی اشاره‌ای روشنگر دارند:
«تحلیل‌های مغرضانه، وارونه نشان دادن واقعیت‌ها، پنهان کردن جلوه‌های امیدبخش، بزرگ کردن عیوب کوچک و کوچک نشان دادن یا انکار محسّنات بزرگ، برنامهٔ همیشگی هزاران رسانهٔ صوتی و تصویری و اینترنتی دشمنان ملّت ایران است؛ و البتّه دنباله‌های آنان در داخل کشور نیز قابل مشاهده‌اند»
جریان خبرسازان دروغ‌گو و شایعه افکنان بلندگوی استکبار جهانی و تحلیلگرانی که حرف مفت می‌نویسند و می‌گویند ولی مفت حرف نمی‌زنند، یکی از زیرمجموعه‌های جنگ روانی به شمار می‌رود که رهبر حکیم انقلاب بارها آن را یادآور شده‌اند.
سربازان مزدور و مأمور دشمن در جنگ نرم همواره در شرایط نامناسب اقتصادی جامعه را به‌وسیله خبرهای دروغ و تحلیل‌های نادرست به ناآرامی و ناامنی فرامی‌خوانند که مؤمنان راست‌قامت و جوانان بلندهمت باید آن را خنثی نمایند.
خدعه نظام سلطه
نظام فرعونی سلطه و استکبار همواره در برابر جبهه مقاومت و انقلابی دست به خدعه‌های رنگارنگ برای ناامیدی مردم و جداسازی آنان از نظام اسلامی زده و می‌زند، رسانه‌های استکباری در این زمینه با ترفندهای گوناگون در برابر انقلاب و انقلابیون وارد میدان شدند و با هر وسیله و شیوه فریبنده‌ای اهداف شوم خود را جلو می‌برند و به خیال خام خویش درصدد خالی کردن دل مردم و بدبینی آنان نسبت به نظام اسلامی هستند غافل از اینکه، این مردم تمام قد از نظامی که با خون شهدا استقرار یافته است دفاع می‌کنند:
«انقلاب اسلامی پس از نظام‌سازی، به رکود و خموشی دچار نشده و نمی‌شود و میان جوشش انقلابی و نظم سیاسی و اجتماعی تضاد و ناسازگاری نمی‌بیند، بلکه از نظریّهٔ نظام انقلابی تا ابد دفاع می‌کند.»
سران دولت‌های استکباری در نظام سلطه از ساقط کردن نظام اسلامی ناامید شدند ولی از کارشکنی و سنگ‌اندازی در مسیر انقلاب اسلامی دست نمی‌کشند و هر چند گاهی با تبلیغات فریبکارانه و ترفندهای عوام‌فریبانه در بوق‌های تبلیغاتی خود می‌دمند تا شاید باوری را سست نمایند و یا سست ایمانی را شکار کنند اما فعالیت آن‌ها آب در هاون کوبیدن است.
«سردمداران نظام سلطه نگران‌اند؛ پیشنهادهای آن‌ها عموماً شامل فریب و خدعه و دروغ است. امروز ملّت ایران علاوه بر آمریکای جنایت‌کار، تعدادی از دولت‌های اروپایی را نیز خدعه گر و غیرقابل اعتماد می‌داند. دولت جمهوری اسلامی باید مرزبندی خود را با آن‌ها با دقّت حفظ کند؛ از ارزش‌های انقلابی و ملّی خود، یک گام هم عقب‌نشینی نکند؛ از تهدیدهای پوچ آنان نهراسد».
آری فرعون‌های فراوانی در طول تاریخ با فریب و خدعه خواستند جریان حق و حقیقت را به انحراف بکشانند اما نتوانستند و جریان انبیا و اولیای الهی توفنده و پرشتاب راه خود را تداوم بخشید و خار و خاشاک‌ها را از مسیر کنار زد.
قرآن می‌فرماید: «فَأَمَّا الزَّبَدُ فَیذْهَبُ جُفَاءً ۖ وَأَمَّا مَا ینْفَعُ النَّاسَ فَیمْکثُ فِی الْأَرْضِ ۚ کذَٰلِک یضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ»(14)؛ خداوند برای حق و باطل چنین مثال می‌زند، سرانجام کفش‌ها به بیرون پرتاب می‌شوند ولی آنچه برای مردم مفید است در زمین می‌ماند خداوند این چنین مثال می‌زند.
خمینی کبیر (امام راحل)
نام زیبای خمینی بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران جان‌مایه و جوهره بیانیه گام دوم است و از ظرایف بیانیه آن است که از واژه «ولایت‌فقیه» و کاربرد و کارایی آن چیزی به قلم رهبر حکیم جاری نشده است؛ اما نام امام خمینی (ره) در چندین مورد با عظمت و با توصیفات زیبا و جامع زینت‌بخش بیانیه شده است و این شیوه از امام خامنه‌ای عزیز درسی است به همه رهبران و مدیران که در همه امور از خود عبور کنند، خود را نبینند تا خدا را ببینند، آن که می‌خواهد بزرگ شود و کار بزرگ و کارستان بکند شایسته است در گام اول از خود بگذرد و به خدا بپیوندد.
بزرگان نکردند در خود نگاه/ خدابینی از خویشتن بین مخواه
امیرالمؤمنین (ع) در توصیف انسان‌های خودساخته و به خدا پیوسته می‌فرماید: «قَدْ أَلْزَمَ نَفْسَهُ اَلْعَدْلَ فَکانَ أَوَّلَ عَدْلِهِ نَفْی اَلْهَوَی عَنْ نَفْسِهِ»(15)؛ پایبند به عدل و عدالت است و نخستین گام عدالت باوری او این است که از هرگونه هوا و هوس به دور است.
به بهانه کلیدواژه «خ» از ابرمردی سخن می‌گوییم که نام و آوازه او مرزها را درنوردیده و تاریخ‌ساز و تحول‌آفرین و تمدن ساز شده است، همراهان و پیروانش و امت قهرمانش از او و مشی و مرام او به کرامت رسیدند و دارای مکارم اخلاق شدند.
«اَوْلَی النّاسِ بِالْکرَمِ مَنْ عَرَّقَتْ فیهِ الْکرامُ»(16)؛ شایسته‌ترین مردم به بزرگواری آن است که بزرگواران را به او را بسنجند.
خامنه‌ای عزیز
گرچه در بیانیه از این نام نورانی و کلیدواژه اصلی و اساسی ذکری به میان نیامده است اما آن عزیز دل‌ها با ترسیم شخصیت امام خمینی خود را نیز به ما معرفی کرده است؛ زیرا او خروجی مکتب امام و بزرگ شده دست او و تربیت شده انفاس قدسی آن معمار کبیر است.
چون که گل بگذشت و گلشن شد خراب/ بوی گل را از که یابیم از گلاب
امام خامنه‌ای شخصی است که با اشاره امام سکان‌دار کشتی انقلاب شد و امام فرموده بود ایشان برای رهبری چیزی کم ندارد تا او را دارید غصه‌ای ندارید، او همچون خورشید می‌درخشد و ...
بنابراین توصیه امام خمینی از زبان امام خامنه‌ای یعنی معرفی مرید و مراد و امام و مأموم و استاد و شاگرد.
امام خمینی در آینه نگاه امام خامنه‌ای
در بیانیه گام دوم به مناسبت‌های گوناگون یادی از امام راحل شده است، به چند سرفصل از آن اشاره می‌کنیم:
- هدایت الهی امام خمینی
- قلب نورانی
- اندیشه بزرگ
- رهبری آسمانی
- رهبری تأییدشده
- امام بزرگوار
- پدیده مبارک
- انسان معنوی و عارف
- وارسته از پیرایه‌های مادی
- رفتار و منش معنویت ساز
- سلام بر ارواح طیبه شهیدان والامقام و روح مطهر امام بزرگوار
- امام خمینی یگانه دوران
و این حقیر عرض می کنم، امام خمینی:
- نخل نجیب و نحل عسیب
- خلبانی که چتر نجات نداشت
- جوانمردی که هیچ‌گاه یارانش را فراموش نکرد
- پیر کهن‌سالی که بی‌پیرایه زیست و بی‌تکلف رهبری کرد
- فرزند حوزه‌ای که افتخار حوزویان شد
- جماران نشینی که رمی جمرات کرد و شیاطین عالم را از ام القرای جهان اسلام دور ساخت
- از حج منبری ساخت بر بام بشریت
- یک موی کوخ‌نشینان را به همه هستی کاخ‌نشینان سودا نمی‌کرد
- همواره می‌گفت: به من رهبر بگویید بهتر است تا رهبر.
- عددی بود که به صفرها معنا و مفهوم بخشید
- صفرها در کنار او قیمتی و خوانا شدند
- و او به‌وسیله صفرها قدرت و اقتدار یافت
من آن صفرم که هیچ ارزش ندارم / ولی سر خیل صدها و هزارم
اَلِف از قدرت من الٌف گردد/ فزاید اعتبارش زاعتبارم.
انتهای پیام/
ابوالقاسم یعقوبی، نماینده ولی فقیه در خراسان شمالی و امام جمعه بجنورد
منابع:
1- سوره نساء، آیه 5.
2- نهج‌البلاغه، نامه 62.
3- سوره صف، آیه 4.
4- میزان الحکمه، ج 6/58.
5- نهج‌البلاغه، حکمت 150.
6- سوره یونس، آیه 83.
7- بحارالانوار، ج 6 / 970.
8- غررالحکم، ج 6/ 96.
9- نهج‌البلاغه، نامه 47.
10- آل‌عمران، آیه 159.
11- طه، آیات 33 و 34.
12- سوره جاثیه، آیه 7.
13- حجرات، آیه 6.
14- سوره رعد، آیه 17.
15- نهج‌البلاغه، خطبه 87.
