به گزارش خبرگزاری حوزه کتاب «سر سفره خدا» با موضوع آشنائی با معارف قرآن کریم به شیوه پرسش و پاسخ به قلم محمد علی محمدی به رشته تحریر درآمده است که در شماره های مختلف تقدیم نگاه شما خوبان خواهیم کرد.

پرسش: خدا چند نام دارد و کدام یک از نام‏ های خدا در قرآن آمده است؟

شاید شب‏های قدر ماه مبارک رمضان به مسجد یا حسینیه محل زندگی تان رفته باشید.

یکی از دعاهایی که در شب قدر می‏خوانند دعای جوشن کبیر است که صد بند دارد. این دعا دربردارنده هزار نام از نام‏های خدا است؛ یعنی در هر بند از دعا، ده نام از نام‏های خدا آمده است: ۱۰۰۰=۱۰۰*۱۰.

این دعا در مفاتیح الجنان آمده است. حتی دانشمندان علوم اسلامی معتقدند، نام‏های خداوند در عدد خاصی محدود نمی‏شود، بلکه هر اسمی که بهترین نام باشد و دلالت بر هیچ نقص و کمبودی نکند از آن خداست؛ چنان که در قرآن می‏خوانیم: (الله لا الا هو الاسماءالحسنی) (طه، آیه ۸)؛ خدایی که جز او معبودی نیست، نام‏های نیکو به او اختصاص دارد.

البته معنای اینکه هر اسمی که بهترین اسم باشد از آن خداوند است این نیست که ما بتوانیم هر اسمی را که دوست داریم بتراشیم و بر خدا نسبت بدهیم بلکه باید خدا را به نام‏هایی بخوانیم که در قرآن یا دعاها آمده است.

یکصد و بیست و هفت نام از نام‏های خداوند در قرآن آمده که من چند نام از اسم‏هایی که هم در قرآن و هم در دعای جوشن کبیر آمده برایتان می‏نویسم.

۱- الله (خدا) ۲- احد(یکتا) ۳- ارحم الراحمین(مهربان ترین مهربانان) ۴- احکم الحاکمین (بهترین داوران (حکم کنندگان) ۵- احسن الخالقین (بهترین آفرینندان) ۶- بصیر(بینا) ۷- سمیع (شنوا) ۸- عزیز(توانای بی همتا) ۹- حلیم (بردبار) ۱۰- غفور (آمرزنده) ۱۱- تواب (توبه‏پذیر) ۱۲- رحمان (بخشنده) ۱۳- رحیم (مهربان و بخشایشگر) ۱۴- رزاق (روزی دهنده) ۱۵- علیم (دانا) ۱۶- عظیم (بلند مرتبه) ۱۷- غنی (بی نیاز) ۱۸- غفار(آمرزنده) ۱۹- قادر(توانا) ۲۰- کریم(بزرگوار).

پرسش: آیا وقتی به جهان آخرت می‏ رویم می ‏توانیم خدا را ببینیم و با او سخن بگوییم؟

دعا کنید من و شما و سایر مؤمنان به بهشت برویم، آن وقت خواهیم دید که دیدن خدا محال است و پروردگار به هیچ وجه دیده نمی‏شود، نه در دنیا و نه در آخرت.

همین سؤالی که شما پرسیده‏اید را شخصی از امام صادق (علیه السلام) پرسید که: آیا خداوند در قیامت دیده می‏ شود؟ امام فرمود:

خداوند از چنین چیزی منزه است... (چنین چیزی درباره خداوند هرگز نباید تصور شود) سپس فرمود: چشم ما نمی ‏بیند، مگر چیزهایی که رنگ و کیفیتی دارند، در حالی که خداوند آفریننده رنگ‏ها و کیفیت هاست.

آیا می‏ دانید چرا محال است خداوند را با چشم دید؟ زیرا چشم، چیزهایی را می‏ بیند که:

۱- ماده باشد، پس اگر چیزی ماده نباشد قابل دیدن نیست. آیا تاکنون انرژی را دیده ‏ای!؟ الکتریسته را دیده ‏ای!؟ این گونه چیزها ماده نیستند تا دیده شوند.

۲- جسم باشد، اگر چیزی جسم نباشد و نور را منعکس نکند قابل دیدن نیست؛ مثلا هوا قابل دیدن نیست، بو را نمی‏توان دید و ...

۳- دارای جهت باشد؛ یعنی بتواند مقابل انسان قرار گیرد، تا با چشم دیده شود، در حالی که خدا فقط در یک جهت محدود نیست، تا قابل دیدن باشد.

در پایان این پاسخ توجه شما را به حدیث جالبی جلب می‏کنم.

از علی (علیه السلام) پرسیدند: آیا تاکنون خدایت را دیده‏ای؟ حضرت فرمود: آیا کسی را که ندیده ‏ام عبادت کنم؟ و در ادامه فرمود: چشم‏های ظاهری هرگز او را نمی‏ بیند، اما قلب‏ ها با حقیقت ایمان او را درک می‏ کنند.

پس خدا را با چشم سر نمی‏ توان دید ولی با چشم دل می‏توان دید.

پرسش: توحید یعنی چه؟

توحید یعنی اعتقاد به این که هیچ آفریده‏ای جز الله وجود ندارد. یکتا پرستی و توحید به دو بخش تقسیم می شود:

۱. نظری یعنی اعتقادی، پس ما باید معتقد باشیم که ذات حق یکی است، در جهان هستی بیش از یک پروردگار وجود ندارد. پروردگاری که عالم، قادر، با اراده، حکیم و ... می ‏باشد و اعتقاد به اینکه همه کارهایی که در جهان انجام می‏شود با اراده و خواست الهی می ‏باشد و هر چه خدا بخواهد همان می ‏شود.

۲. توحید عملی یعنی توحید در عبادت، پس ما باید تنها خدا را بپرستیم و معتقد شویم هیچ معبودی جزالله نیست و این معنای لا اله الا الله است.

پرسش: چرا خداوند در قرآن فرمود: ما زمین و ستارگان را آفریدیم؟ مگر خدا یکی نیست؟

اینکه در قرآن کریم در برخی از موارد می ‏فرماید: ما آفریدیم چند دلیل دارد که دو دلیل آن را برایتان می‏ نویسم:

۱. اگر بخواهید با معلم یا پدر و مادرتان صحبت کنید می‏گویید تو یا شما؟ روشن است که نمی‏گویید تو بلکه برای احترام معلم می‏ گویی شما فرمودید. پس ما در برخی از موارد برای احترام و بزرگداشت دیگران از ضمیرها و فعل‏ های جمع استفاده می‏کنیم. هر چند کسی که با او سخن می‏گوییم یک نفر بیشتر نباشد.

در مورد خدای بزرگ نیز به خاطر عظمت پروردگار در برخی از موارد از ضمیر جمع استفاده شده و ما آمده است. مگر با عظمت‏ تر و بزرگتر از خداوند، کسی یافت می‏ شود؟

۲. در برخی از موارد که افراد دیگری هم در کاری همکاری کرده‏اند، گوینده، از ضمیر جمع استفاده می‏کند. فرض کنید در کلاس شما دو تیم تشکیل شده و قرار شده هر تیم یک انشاء بنویسد، تا بهترین انشاء انتخاب شود.

انشاء به وسیله سرپرست تیم نوشته می‏شود البته اعضا هم نظری داشته باشند، نظر خودشان را می‏گویند و سرپرست تیم، انشا را می‏خواند. وقتی انشا برگزیده منتشر شد سرپرست تیم می‏گوید انشای ما، برگزیده شد و نمی‏گوید انشای من.

در مورد خدا نیز چنین است. در برخی از موارد، کارها به فرمان خداوند و به وسیله فرشتگان انجام می‏شود. در این گونه موارد نیز گاهی در قرآن از ضمیر جمع ما استفاده شده؛ مثلا گرفتن جان انسانها با اراده الهی و به وسیله فرشتگان انجام می‏شود؛ چنان که روزی دادن، عذاب کردن و... همگی با اراده الهی و به وسیله فرشتگان انجام می‏پذیرد.

برخی از مفسران در این باره می‏نویسند: آوردن ضمیر ما، برای بیان عظمت و قدرت است، زیرا بزرگان هنگامی که از خود سخن می‏گویند، نه فقط از خود بلکه از مامورانشان نیز خبر می‏دهند و این، کنایه از قدرت، عظمت و وجود فرمان بردارانی در مقابل دستورهای فرمانده است.