به گزارش خبرگزاری حوزه، خانم فرزانه حکیم زاده در دومین روز پیش رویداد فرهنگی جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها با موضوع «الگوسازی سبک زندگی بانوی مسلمان که با حضور بانوان طلبه در سالن اجتماعات آموزشگاه امام رضا علیه‌السلام برگزار شد، با اشاره به موضوع «حقوق زنان و ارزش‌ها از منظر اسلام و فمینیسم»، به مفهوم شناسی حق و تکلیف و ارزش‌های زن اشاره کرد و اظهار داشت: در بحث ارزش‌ها بیش از دو دهه است که بین حقوق و ارزش‌ها خلطی شده است، به این گونه که برخی معتقدند اگر کسی حقوق بیشتری دارد، ارزش بیشتری دارد و بالعکس.
حقوق و ارزش‌های زن و مرد از منظر اسلام
استاد و پژوهشگر جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها با اشاره به حقوق و ارزش‌های زن و مرد از منظر اسلام، گفت: منظور از ارزش‌ها، منزلت و جایگاه یک انسان از نظر فردی اجتماعی، سیاسی، جایگاه فردی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و الهی یک فرد است.
حکیم زاده با اشاره به حقوق و ارزش زن از منظر اسلام و فمینیست، خاطرنشان کرد: حقوق با تکالیف مرتبط است و حق و تکلیف دو روی یک سکه هستند، اما حقوق و ارزش‌ها هیچ ارتباطی با هم ندارند.
وی بیان داشت: اگر ما قرآن کریم و سایر متون دینی را مرور کنیم، بحث انسان مطرح است و بحث جنسیت مطرح نیست. در قرآن کریم به عنوان کتاب هدایت، بسیاری از خطاب‌ها جنسیتی نیست، خطاب‌های خاص مربوط به احکام خاص هستند، اما در بحث توحید، نبوت و معاد خطاب خاص نداریم.
استاد و پژوهشگر جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها اضافه کرد: زن و مرد در قوه تفکر، تعقل و اختیار تفاوتی ندارند و در اینجا نیز بعد روحی انسان، جنسیت بردار نیست.
مبانی اسلام در نگرش به شخصیت زن
حکیم زاده با اشاره به مبانی اسلام در نگرش به شخصیت و جایگاه زن، گفت: در منظر اسلام، انسان می‌تواند به بالاترین درجه کمال برسد، می‌تواند جانشین خدا در روی زمین شود و به درجه ای برسد که خداوند می‌فرماید من همه هستی را در اختیار انسان قرار دادم، در همه اینها بحث جنسیت را در بر نمی گیرد.
وی افزود: در نظام اسلامی، آفرینش هدفمند است و جهان بر اساس برنامه هدفمند استوار شده است، همچنین تفاوت‌ها و تنوع‌هایی که در آفرینش وجود دارد، هدفمند، جهت دار و حکیمانه است و در جهت هدف مقصود نهایی برای انسان در نظر گرفته شده است.
استاد و پژوهشگر جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها با بیان اینکه زن و مرد تفاوت تکوینی دارند که به تفاوت در حقوق و تکالیف منجر می‌شود، عنوان کرد: یکی از مبانی اسلام در نگرش به شخصیت زن این است که آفرینش هدفمند است و تفاوت بین زن و مرد هدفی دارد.
وی با اشاره تناسب بین تکوین و تشریع، خاطرنشان کرد: میان آفرینش و قوانین تناسبی وجود دارد و خدایی که این هستی را خلق کرده، قوانینی که وضع کرده، با آفرینش خداوند تناسب دارند.
حکیم زاده اضافه کرد: خداوند متعال ظرفیت‌های هر صنفی را در نظر گرفته است، صنف مردان و زنان تفاوت‌ها و تمایزهایی دارند که متناسب با آن، قوانینی در هستی وضع شده است.
وی با اشاره به مکات حقوق مختلف در دنیا، اظهار داشت: قانون گذار در نظام حقوقی اسلام، خداوند متعال است، خدایی که عالم، خبیر، بصیر، حکیم و علیم است و جامع ترین قوانین اسلام از سوی خداوند وضع شده است که متناسب با نقش‌ها و وظایف انسان است.
معیار و ملاک ارزش مندی و ارزش گذاری در زن و مرد
استاد و پژوهشگر جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها یادآور شد: در اسلام، مصلحت واقعی انسان در نظر گرفته می‌شودکه شاید خوشایند اکثریت نباشد.
حکیم زاده در ادامه با بیان این پرسش که آیا معیار و ملاک ارزش مندی و ارزش گذاری در زن و مرد متفاوت و یا یکسان است؟، گفت: معیار ارزشمندی انسان کاملا یکسان و با توجه به هدف اصلی آفرینش یعنی عبودیت خالصانه خداوند رحمان است و تفاوتی بین زن و مرد نیست، همانطورکه می‌خوانیم: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ».
وی تصریح کرد: خداوند متعال در آیه ۹۷ سوره نحل می‌فرماید: «مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَیٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً؛ وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ؛ هر کس کار شایسته‌ای انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالی که مؤمن است، او را به حیاتی پاک زنده می‌داریم؛ و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام می‌دادند، خواهیم داد».
استاد و پژوهشگر جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها با بیان اینکه معیار به جنسیت ربطی ندارد، تأکید کرد: معیار ارزشمندی و ارزش‌گذاری انسان شامل ایمان، تقوا و عمل صالح است و در زن و مرد تفاوتی ندارد، یعنی زن و مرد می‌توانند به بالاترین درجه ایمان و عمل صالح برسند. تفاوت در بحث‌های حقوقی اسلام بستگی به نقش‌ها و تقسیم وظایف، تفکیک نقش‌ها و مسئولیت‌ها دارد.
مبانی نگرش فمینیست نسبت به شخصیت زن
حکیم زاده در ادامه به مبانی فکری فمینیست در نگرش نسبت به شخصیت زن اشاره کرد و اظهار داشت: یکی از مبانی فمینیست در نگرش به شخصیت زن، اومانیسم است که انسان مادی و زمینی را شایسته تفکر می‌داند و بعد معنوی و روحانی فرد اصلا مورد توجه قرار نگرفته است. در نتیجه، لذت گرایی اصالت دارد به همین خاطر به سمت عشق گرایی و برهنگی پیش می‌روند.
وی افزود: دومین مبنای فمینیست، مبنای سکولاریسم یعنی جدایی دین از سیاست و اجتماع است که دین از عرصه خانواده و اجتماع حذف می‌شود؛ همچنین سومین مبنا، نسبیت گرایی است که پیامد اصلی لیبرالیسم است و ارزش مطلق و ثبات اخلاقی ندارد و به سمت منفعت و خواسته‌های خود هستند. همچنین چهارمین مبنای فمینیست، فردگرایی است که تکامل یافته اومانیست و یا انسان محوری است.
استاد و پژوهشگر جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها در ادامه بیان داشت: وقتی مبانی را مرور کردیم، اصول حقوق و تکالیف زن در اسلام چه جایگاهی دارد، چرا با مرد متفاوت است و جایگاه ارزشی زن چیست.
بانوان مسلمان باید پرچم دفاع از حقوق زن را بلند کنند
حکیم زاده به اصول شخصیتی زن در اسلام و بحث اشتراک در انسانیت اشاره کرد و گفت: اولین مسئله که اسلام تأکید دارد، این است که زن و مرد در انسانیت مشترک هستند که انسانیت داده‌های تکوینی دارد که مسیر را به سمت رشد و تعالی طی کند و در این جایگاه، زن و مرد هیچ تفاوتی با هم ندارند.
وی با بیان اینکه بانوان مسلمان باید پرچم دفاع از حقوق زن را بلند کنند، یادآور شد: خداوند متعال در قرآن کریم برای همه کسانی که ایمان آوردند، همسر فرعون را مثال می‌زند که این مثال، جایگاه زن را در اسلام نشان می‌دهد.
استاد و پژوهشگر جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها خاطرنشان کرد: امام زمان عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف در حدیثی، حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را الگوی عملی نیکویی برای خود می‌دانند و می‌فرمایند: «اِنَّ لی فی ابنة رسولِ الله اُسوةٌ حَسَنَةٌ»، جایگاه زن در اسلام این قدر عظیم است.
وی تصریح کرد: زن و مرد از دو بعد کاملا با هم مساوی هستند، خلقت آنها با هم مساوی است، دوم بحث ارزش‌ها و از جهت ارزشمندی و شخصیت با هم مساوی هستند.
تناسبت حق و تکلیف در مرد و زن
حکیم زاده با بیان اینکه هدف از انجام مسئولیت‌ها تقرب است، اذعان داشت: از دیدگاه اسلامی، تکوین و تشریع در مرحله اول حکیمانه است، آنچه در اسلام به آن می‌رسیم این است که بین حق و تکلیف یک تناسب برقرار است، هر حقی تکلیف متناسب با خود را دارد، بنابراین این قاعده درباره زن و مرد پیاده می‌شود که حقوق زنان متناسب با تکالیف آنها است.
وی با بیان اینکه در مبانی فمینیستی، از دو منظر با مبانی اسلامی متفاوت است، گفت: فمینیست‌ها در مواردی می‌گویند نباید به تفاوت‌های تکوینی توجه کنیم، برخی نیز به تفاوت‌ها معتقدند اما می‌گویند این تفاوت‌ها نباید بر تشریع قوانین و حقوق تأثیرگذار باشد.
استاد و پژوهشگر جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها خاطرنشان کرد: در فمینیست، تشابه و تساوی حقوق زن و مرد در همه عرصه‌های فردی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و غیره وجود دارد، اما در اسلام، تناسب حق و تکلیف در مرد و زن برقرار است.
حکیم زاده با اشاره به آیه ۲۲۸ سوره بقره که خداوند متعال می‌فرماید: «وَ لَهُنَّ مِثْلُ الَّذی عَلَیْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ لِلرِّجالِ عَلَیْهِنَّ دَرَجَةٌ؛ و برای آنان، همانند وظایفی که بر دوش آنهاست ، حقوق شایسته ای قرار داده شده و مردان بر آنان برتری دارند»، گفت: در این آیه چند نکته مهم وجود دارد، تکلیفی که برای زن گذاشته شده، متناسب با حق اوست. حق و تکلیف مرد نیز متناسب است. اگر مردان حق بیشتری دارند، تکالیف بیشتری به عهده دارند.
