به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، آیت الله علیرضا اعرافی در مراسم آیین آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ حوزه‌های علمیه و اجلاسیه اساتید حوزه علمیه قم که در سالن اجتماعات مدرسه عالی دارالشفاء برگزار شد، ضمن گرامیداشت و تبریک آغاز سال تحصیلی گفت: ما به دلیل شرایطی که در کشور پیش آمد و وضعی که با آن مواجه شدیم و اتفاقی که برای رئیس جمهور فقید و شهدای خدمت افتاد، اجلاس اساتید در موعد مقرر برگزار نشد؛ اما نسبت به اجلاس اساتید که به طور مستقل برگزار می‌شد، یک نوبت تأخیر افتاد.

وی با اشاره به خطبه ۹۳ نهج البلاغه تبیین کرد: امیرالمؤمنین (ع) بعد از حمد و ثنای خداوند و اشاره به سلسله انبیاء و دودمان پاک پیامبران الهی در طول تاریخ فرمودند، سلسله بعثت انبیاء و پیامبران استمرار یافت تا نوبت به اوج کرامت خدا در بعثت رسول الله رسید، پیامبر خاتم و جامع همه رسالات پیشین که از بهترین دودمان و شجره نبوت برخاست که عترت او بهترین عترت و خانواده او بهترین خانواده و گل سرسبد یک درخت تناور و شکوهمند بود که دارای امتداد بود، امتداد رسالت در امامت و ولایت تجلی کرد.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور با بیان اینکه ما به عنوان شاگردان پیامبر اعظم و ائمه هدی(ع) بایستی در این مسیر گام برداریم تأکید کرد: پس از یک دوره جاهلیت طولانی او به سوی بشریت مبعوث شد، این جایگاه بلند رسول خدا است که ماه ربیع، افزون بر اینکه یادگار میلاد مبارک آن حضرت است، یادگار هجرت بزرگ، تاریخ ساز و تمدن آفرین از مکه به مدینه است، هجرتی که مبداء تحولات بزرگ بود که هم برای رهایی مسلمانان از ظلم و ستم کفار از مکه و هم برای نشر اسلام در قلمروها و آفاق جدید انجام شد که افزون بر اینها هجرت بزرگ تاریخی که برای پایه ریزی نخستین حکومت اسلامی و آغاز تمدن سازی اسلام شکل گرفت.

وی افزود: این هجرت هم برای رهایی و هم برای تبلیغ، تبیین و گسترش آفاق نشر اسلام و هم برای پایه ریزی حکومت الهی و هم برای آنکه بشر آماده تجربه تمدنی نو بر پایه‌های معرفت و اندیشه الهی و نیز حرکت به سمت سعادت در دنیا و آخرت شود که این هجرت بزرگ و همزمانی آغاز سال تحصیلی جدید حوزه‌های علمیه را با این مناسبت‌ها گرامی می‌داریم.

آیت الله اعرافی سه رکن مهم را برای حوزویان مهم دانست و عنوان کرد: اول، هویت عمیق، اصیل، تاریخی و صیانت از آن هویت، دوم منزلت و جایگاه حوزه و سوم مأموریت و رسالت حوزه علمیه بایستی توسط همه طلاب و حوزویان مورد توجه قرار بگیرد.

وی افزود: هویت تاریخی حوزه علمیه که درس‌های آن از امروز آغاز خواهد شد برخوردار از عناصر مهمی است که بایستی از آن پاسداری و صیانت کنیم و حاوی چند نکته است؛ اولین نکته آن توجه به علم و معرفت است؛ چرا که حوزه‌های علمیه جلوه گاه علم و معرفت، پشتوانه اندیشه، حکمت و معرفت الهی در ایران و جهان بوده است و ما باید به شدت از عمق علمی حوزه پاسداری کنیم به عنوان نخستین رکن و محور در هویت حوزه‌های علمیه شناخته می‌شود.

مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به اینکه تاریخ حوزه‌های علمیه از ستارگان پرفروغ حکمت، فقاهت، معرفت و علوم الهی نیز در سایر علوم بشری فعال بوده و هست یادآور شد:ما از شیخ مفیدها، شیخ طوسی‌ها، خواجه نصیرها، علامه حلی‌ها تا شیخ انصاری‌ها و علامه طباطبایی‌ها و آن همه ستارگان پرفروغی که ارکان علم بوده‌اند و پایه ریزان و گسترش دهندگان علوم الهی بوده‌اند را در حوزه علمیه داریم.

علم در حوزه علمیه، شبه علم نیست

وی ادامه داد: علم در حوزه علمیه، شبه علم نیست، گاهی افرادی که عمق لازم ندارند، علم را با نگاه  پوزیتویستی، حس گرایی و تجربه گرایی تفسیر می‌کنند و اخیراً بعضی هم به این مسئله اشاره کرده‌اند که امیدواریم نگاهشان به همان خرافات باشد، البته حوزه و نهاد دین از خرافات دور و مصون است؛ اما ما علم را منحصر در علم تجربی و حسی نمی‌دانیم، بلکه علم حسی و تجربی مبتنی بر علوم الهی، فلسفی و حکمی هستند.

آیت الله اعرافی با تأکید بر اینکه علوم فقاهت و معارف کلامی، حدیثی و تفسیری نیز علم هستند تبیین کرد: همه بشریت به این علم و دانش نیاز دارد، هویت حوزه علمی جامع و بنیان علوم دیگر است، فقه امروز حاوی مهم‌ترین مکاتب حقوقی است که می‌تواند با مکاتب حقوقی معاصر هماوردی کند، آن همه تحقیقات و پیشرفت‌های علمی و نظریات برگرفته از کتاب و سنت و منابع اجتهادی که در فقه عظیم تجلی کرده همگی علم و دانش است.

وی افزود: تمام آن نازک اندیشی‌ها و نظریه پردازی‌هایی که در فلسفه‌های الهی تجلی پیدا کرده، علم است و پشتوانه همه علوم دیگر قرار دارد، هویت حوزه هویت علم، دانش و معرفت است، طلاب جوان ما بدانند با آمدن به حوزه‌های علمیه وارد یک جهانی بزرگ از علم و دانش و مبانی علم و دانش بشری شده‌اند و وارد دنیایی می‌شوند که از مشعل کتاب و سنت و معارف الهی فروزان می‌شوند و بهره می‌برند.

مدیر حوزه‌های علمیه با تأکید بر اهمیت هویت در میان طلاب و فضلای حوزه علمیه خطاب به طلاب جدیدالورود گفت: آمدن شما به حوزه یعنی پیدا کردن یک هویت ژرف و عمیق علمی، ما حوزه تبیین، تبلیغ و ترویج هستیم؛ اما بنیاد همه این ارکان بر علم و معرفت استوار شده است.

هیچ بهانه‌ای نباید طلاب جوان و عزیز ما را از جدیت و سعی در پیشرفت علمی باز دارد

وی با مورد توجه قرار دادن تفاوت‌های حوزه علمیه قم با سایر نهادهای تبلیغی ادیان و مذاهب دیگر افزود: اینجا جای علم و حکمت، فلسفه، کلام، حدیث، تفسیر و فقه عظیم الهی و آن مواریث بزرگ تاریخی علمی است و هویت حوزه هویت علمی است که باید این پایه را استوار کرد و هیچ بهانه‌ای نباید طلاب جوان و عزیز ما را از جدیت و سعی در پیشرفت علمی باز دارد.

آیت الله اعرافی دومین مؤلفه را حرکت حوزه علمیه بر پایه‌های علم، دانش و نور علم و دانش الهی عنوان و تأکید کرد: این علم و دانش فقط برای یک گروه نیست، بلکه همه بشر به آن نیاز دارد.

وی دومین رکن حوزه علمیه را حوزه معنویت، عبادت، نیایش و پرستش خداوند دانست و خاطرنشان کرد: حوزه علم، دانش و اندیشه با معنویت، پرسش، نیایش و با اتصال به عالم غیب و قدس و عالم ربوبی گره خورده است، این امتیاز بسیار مهم و رکن دیگر هویت حوزه است که باید از آن پاسداری کنیم.

مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه حوزه جای پرورش بندگان خدا و نیایش گران در ساحت قدس الهی اظهار داشت: این حس معنوی و این احساس عبودیت و بندگی خداوند جزء ذات ما است که این ذاتی غیرقابل تفکیک از حوزه است، همانطور که علم و اندیشه ورزی جزء ذات حوزه است که اگر آن را از حوزه بگیریم هیچ چیز نخواهد ماند و این حس معنوی، پرستش، عبودیت و بندگی در پیشگاه خداوند رکن دوم است.

وی افزود: رکن سوم اخلاق اجتماعی و معاشرت نیکو با جامعه و انسان‌ها است، پیشوایان بزرگ ما در طول تاریخ حوزه‌های علمیه، روحانیت عظیم الشأن ما در سراسر عالم، جلوه‌ها و نمادهای مردم داری، تعاون اخلاقی و ارتباط و معاشرت انسانی و الهی بر پایه اخلاق اسلامی بوده‌اند.

روحانی هر جا که باشد خود را خادم مردم و در خدمت به ویژه نیازمندان و محرومان می‌داند

آیت الله اعرافی با بیان اهمیت خدمت خالصانه حوزویان به مردم یادآور شد: روحانی هر جا که باشد خود را خادم مردم و در خدمت به ویژه نیازمندان و محرومان می‌داند، این ذات روحانیت است، اگر روحانیت از مردم داری و خدمت به مردم فاصله گرفت و در دام تجمل و تشریفات افتاد این روحانی نیست، ذات ما و هویت ما تواضع در برابر مردم و خدمت به مردم و جامعه است. آن هم خدمت فراگیر در همه ابعادی که برای یک روحانی امکان دارد.

وی ادامه داد: رکن پنجم روحانیت اسلام، سیاست ورز و حاضر در صحنه‌های سیاسی و دارای روح مجاهدت و انقلابی است، درست است که ۶۱ سال قبل در این فیضیه ما مبداء آغاز یک تحول بزرگ را شاهد بودیم که امام در فیضیه فریادی نو در عالم طنین افکن کردند؛ اما روح انقلابی امام و نظریه نهضت و انقلاب اسلامی که از فیضیه و حوزه برخواست اینجا این نظریه و گفتمان تولید شد و انتشار پیدا کرد و امروز امتداد این نظریه در جهان اسلام و در عالم را شاهد هستیم یک فصل نو و حرکت جدید بود؛ اما اندیشه امام تئوری سیاست ورزی امام که سر آغاز نهضت و پس از آن انقلاب اسلامی و پس از آن شکل گیری نظام اسلامی شد و پس از نظام اسلامی امتداد جهانی در شکل مقاومت قهرمان پیدا کرد، ضمن اینکه این نوع و بدیع و جدید و ابتکاری است ریشه در کتاب و سنت و ریشه در سلسله نهضت‌های روحانیت داشته است.

سیاست ورزی و دفاع از امت اسلام در ذات و هویت روحانیت نهفته است

مدیر حوزه‌های علمیه در بیان تفاوت‌های سیاست ورزی و سیاست بازی عنوان کرد: سیاست ورزی روح جهادی وحضور در صحنه برای دفاع از مظلومان و دفاع از امت اسلام در ذات و هویت روحانیت نهفته است و هرگز چیز جدایی از رسالت اصلی حوزه و روحانیت نیست. البته سیاست ورزی که از مبانی و مبادی الهی دور شود و سیاست بازی باشد درست نیست، حوزه سیاست ورز حکیم است، عالم دین و مراجع بزرگ ما راهبران عرصه سیاست هستند؛ اما در پرتو ارزش‌های الهی آن طور که ما در عصر خودمان در امام بزرگوار و مراجع عظیم الشأن دیده‌ایم و امروز در چهره تابناک رهبری گرانقدر این شکوه و عظمت را شاهد هستیم. این سیاست ورزی در خدمت به مردم و جامعه اسلامی است. در خدمت به امت اسلامی، همراه با رعایت تقوا و همه ضوابط و شروط اسلامی است.

وی ادامه داد: رکن دیگر ابعاد بین المللی حوزه‌های علمیه است، حوزه مثل اسلام امری فرامرزی، فراسرزمینی دارای دست مایه‌های جهانی و بین المللی هست، هیچ وقت حوزه‌های علمیه در یک نژاد و منطقه محصور نبوده‌اند و امروز در پرتو مجاهدت‌های بزرگان و تلاش اساتید و محققان و راهبری بزرگان ما امروز دامنه حوزه‌های علمیه به شکل طبیعی و خودجوش هم در ایران و هم در جهان امتداد فزون تری پیدا کرده است و هزاران مرکز و مؤسسه و نهاد حوزوی جدید در قم و ایران و در بسیاری از کشورهای عالم شکل گرفته است که در پرتو مجاهدت شما و به برکت خون‌های شهدا و انقلاب اسلامی بوده است.

امواج حوزه‌های علمیه و معارف الهی در جهان انتشار پیدا کرده است

آیت الله اعرافی با بیان اینکه امواج حوزه‌های علمیه و معارف الهی در جهان انتشار پیدا کرده است خاطرنشان کرد: در بیش از صد کشور عالم پایه و ریشه‌های حوزه علمیه شکل گرفته و پایه ریزی شده و ریشه‌های آن توسعه پیدا کرده است، اینها پنج – شش نکته اساسی در هویت حوزه است، امروز روحانی و فرد حوزوی که با این ارکان شکل بگیرد و تربیت شود در همه این طوفان ها باز روحانیت محبوب دلها است و جایگاه دارد.

وی افزود: محور بعدی منزلت حوزه است، منزلت حوزه از دو جا نشئت می‌گیرد و جایگاه و منزلت حوزه از چند پایه نشأت می‌گیرد که اولین پایه آن خدا و توحید است، این پایگاه اصلی حوزه است، ما منزلت نقش و جایگاه خود را جز از خدا و آنچه که او می‌فرماید نمی‌گیریم. منزلت، شأن و جایگاه حوزویان و روحانیت ارزش‌های الهی و فرمان خدا و توحید ناب است، توحید نابی که در معارف اهل بیت به اوج روشنایی و جذابیت رسیده است، منزلت و جایگاه روحانیت ریشه در توحید و در خداوند دارد و معارف الهی که در معارف پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) تجلی کرده است،

مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه منزلت روحانیت در میان مردم ریشه دارد توضیح داد: اتصال با مردم و خدمت گزاری به مردم که جزء ذات روحانیت است به حوزه منزلت و جایگاه داده که همچنان باید مستمر بماند و این منزلت و نقش ریشه در تاریخ بیش از هزار سال دارد؛ اما می‌دانیم که امروز امواج غیرالهی، الحادی و امواج غیرآسمانی، نهادهای دین را در معرض تهاجم قرار داده است.

وی افزود: از یک سو تمام هویت اعتقادی و اخلاقی انسان معاصر، جوان و جامعه ما در معرض هزاران سؤال و پرسش و شبهه و غرض ورزی و تهاجم قرار گرفته است که بخشی از اینها سؤال و پرسش و محترم است که باید فهمید و پاسخ داد و برخی غرض ورزی‌هایی که از منحرفان ناشی شده منزلت نهاد دین را تهدید می‌کند که راه آن تأکید بر همان ارکان هویت حوزه و راه صیانت از این منزلت همان ارکان پنج شش گانه هویت است که باید پاسداری کنیم.

یکی از کارهای مهم اساتید حوزه علمیه را هویت بخشی به طلاب است

آیت الله اعرافی یکی از کارهای مهم اساتید حوزه علمیه را هویت بخشی به طلاب دانست و ابراز داشت: هویت بخشی به طلبه با زنده داشتن این تاریخ نورانی حوزه‌های علمیه و ارزش‌های متعالی آن کار اساتید است که بایستی جوانه‌های فکر و تحقیق طلاب را شکوفا کند از یک سو و مهمتر باید جوانه‌های هویت یابی دینی، الهی و حوزوی را رشد دهد و آن را شکوفا کند و از مهمترین رسالت‌های ما و شما ساختن هویتی آسمانی، الهی و معنوی در روح و روان طلاب عزیز است.

وی ادامه داد: بایستی تاریخ حوزه را بدانیم و منتقل کنیم، اسوه‌ها و جلوه‌های بزرگ معنویت، علم و دانش را باید بشناسانیم و آن حس و روح جهادی و معنوی و الهی را به شاگردان منتقل کنیم که آن رسالت بزرگی است که باعث می‌شود منزلت حوزه آسیب نبینید. اگر بر آن عهد و میثاق الهی و محورهایی که در هویت به آن اشاره شد پایبند بودیم یقین بدانید که در ایران و جهان، حوزه و نهاد علم دینی و علوم الهی جایگاه و منزلت خواهد داشت که این کار من و شما و در نهایت مأموریت و رسالت حوزه‌های علمیه و از جمله رسالت‌های سنگین در عصر جدید است.

مدیر حوزه‌های علمیه با تأکید بر اهمیت پاسداری و صیانت از سنت‌های پایدار و شریف حوزه علمیه با دقت و توجه به نیاز جوانان امروز و شناخت دنیای جدید تبیین کرد: در مأموریت و رسالت حوزه ضمن صیانت از سنت‌های پایدار و دیرپای حوزه حتماً باید افق‌های جدید، تحولات نو و نیازهای عالم معاصر و نظام اسلامی و انقلاب اسلامی را مدنظر قرار دهیم، اینجا نباید راه افراط یا تفریط رفت، اگر کسانی سر در لاک گذشته کنند و در مواریث پیشین تکیه کنند به قیمت ندیدن تحولات زمانه راه درستی نیست.

وی ادامه داد: همانطور که در نقطه مقابل اگر کسانی به مسائل نو بپردازند؛ اما بدون ریشه و بدون منهج اجتهادی و عمیق حوزوی این هم راه درستی نیست، حوزه از این دو افراط و تفریط از این دو راه مورد مناقشه باید بپرهیز کند، ما باید ریشه در منهج حکمی، اجتهادی و دانشی عمیق و در سنت‌های دیرپای حوزه داشته باشیم و واقعا باید در آن ریشه داشته باشیم و در عین حال این ذخائر را در پاسخ به نیازهای دنیای معاصر فعال کنیم؛ چرا که اگر اینها را فعال نکنیم عقب می‌مانیم و نسل‌های جوان و جامعه را از دست خواهیم داد.

ساده اندیشی به تراث خیانت و انحراف از راه است

آیت الله اعرافی ورود حوزه‌های علمیه به مباحث بنیادین در حوزه‌های نخبگانی و دانشگاهی و فلسفه‌های جدید و تئوری‌های نو و مباحث علوم انسانی و انواع مسائل به وجود آمده است را لازم دانست و ابراز داشت: اگر کسانی با ساده اندیشی سطحی و بدون عمق به مسائل جدید بپردازند و این تراث و مواریث و مناهج عمیق علمی را نادیده بگیرند به دین خیانت کرده‌اند راه غلط و انحراف رفته اند که حتما به مقصد درست نمی‌رسند.

وی ادامه داد: راه حوزه اعتماد بر گذشته اصیل، مناهج قویم و بر اجتهاد ژرف و عمیق و در عین حال نگاهی باز به نظریات فلسفی جدید و به فلسفه‌های مضاف و نو و به علوم انسانی و اجتماعی جدید و به همه نیازهای نویی که در معرفت و معیشت دنیای امروز پیدا شده است دارد.

مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به اینکه برنامه‌هایی مصوب شده در شورای عالی حوزه در پرتو مطالبات بزرگان حوزه علمیه شکل می‌گیرد عنوان کرد: تأکید بر بحث هوش مصنوعی و تحولات علوم اسلامی، تأکید بر شناخت عمیق فضای مجازی و تحولات در پیش روی آن، تأکید بر پرسش‌های نو و در عرصه‌های کلامی، فقهی و نظامات حقوقی و قلمروهای علوم انسانی و اجتماعی در دستور کار قرار دارد.

وی ادامه داد: ما کمال احترام را برای دانشگاه‌های بزرگ، نخبگان، محققان و پژوهشگران قائل هستیم همانطور که برای علم و دانش ارزش قائلیم؛ اما معتقدیم که بشر به این ذخیره علوم عقلی و الهی و معارف دینی هم به مثابه راهبر آن علم‌ها و بنیاد و پیوست و مکمل انسان و حرکت انسان نیاز دارد که بدون این همان اتفاقی را شاهد خواهیم بود که جهان استکبار در غزه میدانی قتلگاهی را برای بشریت در اوج قساوت، بی‌رحمی و خون ریزی و از طرفی هم سکوت قلدران عالم و همراهی مستکبران جهان می‌سازد.

آیت الله اعرافی با بیان اینکه در حوزه‌های آموزش، پژوهش، مالی و خدماتی، تهذیب، تبلیغ، بین الملل و ... محورهای مختلفی در دست اقدام است گفت: امروز ما نیازمند برداشتن گام‌های بزرگتری هستیم.

وی ادامه داد: با توجه به تأکید مراجع، بزرگان و اساتید، گرم‌تر کردن فضای مرکزی حوزه در حرم مطهر حضرت معصومه(س)، مدارس فیضیه و دارالشفا، مدارس آیت الله گلپایگانی و آیت الله بروجردی و سایر مراکز محوری نزدیک به ده اقدام در دستور کار قرار گرفته است تا هم درس‌های آزاد سطوح عالی و درس‌های خارج رونق بگیرند و هم پایه‌های پنج و شش ارتباط خود را با فیضیه شکل بدهند.

مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه برای فقه معاصر و تمام خوانی، رفت و آمد به مرکز حوزه، نخبگان و برجستگان حوزوی و نیز هدفمندی خدمات اقدامات و امتیازات و نیز برنامه‌های تبلیغ ویژه‌ای لحاظ شده است خاطرنشان کرد: طرح جامع تبلیغ در طول یکسال از فرمایشات رهبر معظم انقلاب تهیه شده است و نیز دبیرخانه کانون‌های تبلیغ نیز راه اندازه شده و ان شاءالله بتوانیم در همه زمینه‌ها با قوت و قدرت به پیش برویم.

انتهای پیام