به گزارش خبرگزاری «حوزه»، نويسنده با اشاره به مذاهب و روش هاى تفسيرى قرآن كريم و برشمردن نقايص تفسير تجزيه اى يا ترتيبى قرآن و خطرات ناشى از اين نوع تفسير به بيان روش تفسير موضوعى و رابطه بين اين نوع تفسير با تفسير ترتيبى پرداخته و نقش تفسير موضوعى در تكامل پژوهش هاى اسلامى را يادآور شده و ضرورت آن را گوشزد نموده است.
لزوم بهرهگيرى روش تفسير موضوعى از روش تفسير ترتيبى و نيز امتيازهايى كه تفسير موضوعى نسبت به تفسير ترتيبى دارد نيز مورد بحث واقع شده است.
مؤلف در اين كتاب به بررسى قوانين و سنن تاريخى در قرآن پرداخته و لزوم سير و بررسى حوادث تاريخى و اهميت كشف سنت هاى تاريخ در قرآن را يادآور مى شود.
ويژگى هاى سنن تاريخى در قرآن، بستر و زمينه سنت هاى تاريخ، تحليل عناصر اجتماعى در قرآن، نقش انسان در حركت تاريخ، نقش ايده آل گزينى در سرنوشت ملّت ها، تحليل عناصر اجتماعى و ريشه يابى تناقض در روابط انسان ها و راه حل آن، بررسى تضاد طبقاتى ماركس و انعكاس رابطه انسان و طبيعت در رابطه انسان با انسان و قانون هاى ثابت و متغير در اسلام محتواى مطالب كتاب را شكل مى دهد.
ساختار كتاب:
كتاب شامل يك مقدمه، ده فصل و يك خاتمه است. در مقدمه به بيان مذاهب تفسيرى، نقص تفسير تجزيه اى(ترتيبى)، خطر تفسير تجزيه اى، روش تفسير موضوعى، رابطه تفسير موضوعى و تفسير تجزيه اى، نقش احاديث در تفسير تجزيه اى، روش موضوعى در احاديث فقه، نقش تفسير موضوعى در تكامل تحقيقات اسلامى، ضرورت تفسير موضوعى، همكارى بين دو روش تفسير موضوعى و تجزيهاى در تفسير، امتيازهاى تفسير موضوعى و فرق بين علم تاريخ و ساير علوم، پرداخته شده است.
در فصل اول، سنت هاى تاريخ در قرآن مطالبى چون قرآن و سيماى سنت هاى تاريخ، لزوم سير و بررسى حوادث تاريخى و اهميت كشف سنت هاى تاريخ در قرآن مورد بحث واقع شده است.
در فصل دوم، ويژگى هاى سنت هاى تاريخ در قرآن، سه مطلب بنيادى در سنت هاى تاريخ و حدود و قلمرو سنت ها مورد بررسى قرار گرفته است.
در فصل سوم، بستر سنت هاى تاريخ، نقش علت غايى در سنت هاى تاريخ، تفاوت عمل فردى و عمل اجتماعى، سه صورت از سنن تاريخ در قرآن، مقدار روز در اصطلاح سنت هاى تاريخ در قرآن و مطالبى جز اين مطرح شده است. در فصل چهارم عناصر اجتماعى در قرآن تحليل شده و در فصل پنجم نقش انسان در حركت تاريخ مورد بررسى قرار گرفته است. در اين فصل كيفيت تعامل عناصر تاريخ، ضرورت هماهنگى بين حركت هاى روبنايى و زيربنايى، ايده آل گزينى در زندگى انسان و اقسام ايده آل ها مطرح شده است.
فصل ششم به بررسى نقش ايده آل گزينى پرداخته و رفتار تاريخ با ملت هاى بى ايده آل و چند نمونه از انواع ايده آل را مطرح ساخته است.
فصل هفتم به منتهى شدن خط سير همه به سوى ايده آل مطلق اشاره دارد و مسير تاريخى انسان در پرتو اصول پنج گانه تشيع را مورد پژوهش قرار داده است.
فصل هشتم به تحليل عناصر اجتماعى و ريشه يابى تناقض در روابط انسانها و راه حل آن و توضيح تضاد طبقاتى ماركس پرداخته است.
فصل نهم انعكاس رابطه انسان و طبيعت در رابطه انسان با انسان و رابطه انسان و طبيعت از ديدگاه قرآن و... را مورد بررسى قرار داده و در فصل دهم قانون هاى ثابت و متغير اسلام بيان شده؛ در خاتمه كتاب نيز نتيجه بحث هاى قرآنى مطرح شده به طور خلاصه آمده است.
اين اثر كه به خامه شهيد سيد محمد باقر صدر نگاشته شده توسط سيد جمال الدين موسوى به فارسى ترجمه شده و در قطع رقعى، با جلد شوميز در 272 صفحه از سوى انتشارات تفاهم براى بار سوم در سال 1381 شمسى به چاپ رسيده است.
