به گزارش خبرگزاری حوزه، کتاب «آداب معاشرت» به قلم آقایان «سید محمد مقدس نیا» و «محمد مهدی محمدی» به ابعاد مختلف معاشرت در موضوعات گوناگون پرداخته است که در شماره های مختلف تقدیم نگاه شما خوبان خواهد شد.

- راه های حفظ اسرار

پـس از روشـن شـدن ضـرورت حـفـاظـت اسـنـاد طـبـقـه بـنـدی شـده نـظـامـی و عوامل راز افشانی؛ اینک راههای رازداری را بطور اختصار بیان می کنیم:

انتخاب افراد امین

بـهـتـریـن راه حـفـاظـت اسـرار، انـتـخـاب افـراد شـایـسـتـه و امـانـتـدار اسـت. پـرسـنل نظامی بطور عموم و مسؤ ولین اسناد طبقه بندی شده بطور خصوص، باید امانتدار و مـورد وثـوق و مـؤ مـن بـه تـشـکـیلات و کار تشکیلاتی باشند تا راز و رمز آن را از بیگانگان محفوظ دارند.

سخنان امیر مؤ منان علیه السلام در این راستا بهترین رهنمون است که می فرماید:

"لا تُودِعَنَّ سِرَّکَ اِلاّ عِنْدَ کُلِّ ثِقَةٍ"  "۲۰۷"  رازت را جز به فردی موثّق مسپار.

"وَ لا تُودِعَنَّ سِرَّکَ مَنْ لا اَمانَةَ لَهُ"  "۲۰۸"  رازت را به کسی که امانتدار نیست، مسپار.

افـراد امـین و باوفا تمام تلاش خود را در نگهداری اسناد محرمانه به کار می برند و به هیچ قیمتی حاضر به افشای آن نیستند، گرچه جان خویش را بر سر آن نهند.

در جـریـان نـهـضت مقدّس عاشورا، پیک امینی به نام "قیس بن مسهّر صیداوی " با پیامی از امام حـسـیـن عـلیـه السـلام راهـی کـوفـه شد، ولی پیش از رسیدن به کوفه در دست نیروهای دشمن گـرفـتـار شـد. قـیس که خود را در میان اسارت یا شهادت یافت و رساندن پیام امام را غیر ممکن دید، پیش از آنکه پیام آن حضرت به دست مأموران دشمن بیفتد آن را در دهان گذاشت و بلعید و پس از تحمّل شکنجه های طاقت فرسا به شهادت رسید. "۲۰۹"

توجه به فواید رازداری

نـاآگاهی از اهمیّت رازداری و عدم توجه به فواید حیاتی آن، ممکن است زمینه افشای اسرار را فـراهـم کـنـد کـه بـرای جـلوگـیـری از آن بایستی نیروها را نسبت به اسرار و اطلاعات نظامی تـوجـیـه کـرد. اگـر افراد از آثار گرانقدر رازداری آگاه شوند، تلاش می کنند که اسرار را افشانسازند. دراینجا به برخی از آن آثار اشاره می کنیم :

امیرمؤمنان علیه السلام فرمود:

"جُمِعَ خَیْرُالدُّنْیا وَ الاْ خِرَةِ فی کِتْمانِ السِّرِّ وَ مُصادَقَةِ الاَْخْیارِ""۲۱۰"

نیکیهای دنیا و آخرت در پنهان داشتن راز و دوستی نیکان، گرد آمده است.

و نیز فرمود:

"سِرُّکَ سُرُورُکَ اِنْ کَتَمْتَهُ، وَ اِنْ اَذَعْتَهُ کانَ ثُبُورُکَ""۲۱۱"

رازت را اگر پنهان داری، شادمانی توست و اگر برملایش سازی "هلاکت و" اندوه توست.

همچنین فرمود:

"مَنْ کَتَمَ سِرَّهُ کانَتِ الْخِیَرَةُ بِیَدِهِ" "۲۱۲"  هر کس رازش را پنهان دارد، خیر و نیکی به دست اوست.

امام کاظم علیه السلام نیز می فرماید:

"اِحْفَظْ لِسانَکَ تَعِزَّ" "۲۱۳"  زبانت رانگه دار تا عزّت یابی.

دانستن زیان های راز افشانی

دانستن زیان های "اطلاع دهی " نیز مکمّل بند "ب " است و نگاهی گرچه گذرا به خسارتهای افشای راز، هر انسان عاقلی را وامی دارد که اسرار را حفظ کند. برخی از آن زیانها بدین قرار است:

۱ـ عدم امنیّت: امیر مؤمنان علیه السلام در این باره فرمود:

"لا یَسْلُمُ مَنْ اَذاعَ سِرَّهُ" "۲۱۴"  کسی که رازش را فاش سازد، سالم نمی ماند.

و در سخنی دیگر فرمود:

"لا حِرْزَ لِمَنْ لا یَسَعُ سِرَّهُ صَدْرُهُ""۲۱۵"

کسی که سینه اش گنجایش رازش را نداشته باشد، پناهی ندارد.

ایـن مـسـأله روشـنـتر از آن است که نیاز به توضیح داشته باشد، چرا که برملا ساختن اسناد مـحـرمـانـه، اطـلاعـات کـافـی در اخـتـیـار دشـمـن مـی گـذارد و او بـا آگـاهـی کـامل از وضعیت نظامی، اقتصادی، سیاسی و غیره همه خاکریزهای ما را فتح کرده، زندگی را برایمان غیر ممکن می سازد.

۲ـ ذلّت و خـواری: افشای اسرار در واقع همسو شدن با دشمن در ذلت و خواری نیروهای خودی اسـت، زیـرا دشـمـن بـه وسـیله اطلاعات به دست آمده، بهتر و سریعتر می تواند ما را ضربه فـنـّی کـرده، از هـسـتی ساقط کند. حضرت امام کاظم علیه السلام پس از توصیه به رازداری فرمود:

"وَ لا تُمَکِّنِ النّاسَ مِنْ قِیادِ رَقَبَتِکَ فَتَذِلَّ""۲۱۶"

زمام گردن "اسرار" خویش را به دست مردم نده که خوار خواهی شد.

۳ـ اسارت و بیچارگی: افشاسازی اسناد محرمانه به منزله امضای سند اسارت و بیچارگی ملّت محسوب می شود. مولای متقیان علیه السلام در این باره فرمود:

"سِرُّکُ اَسیرُکَ فَاِنْ اَفْشَیْتَهُ صِرْتَ اَسیرَهُ""۲۱۷"

راز تو اسیر توست، ولی اگر افشایش نمایی، تو اسیر آن می شوی.

تـاریـخ، فـراوان به یاد دارد که ملّتی به سبب برملا شدن اسنادِ محرمانه و طبقه بندی شده اش سالهاننگ و رنج اسارت را تحمّل کرده، با بیچارگی و بدبختی سوخته و ساخته است.

۴ ـ شـرّ و بـدی: امـیر مؤمنان "ع " بدیها و بدیُمنی ملّت را در فاش ساختن اسرار و دوستی با اشرار خلاصه کرده و فرموده است :

"جُمِعَ الشَّرُّ فِی الاِْذاعَةِ وَ مُؤ اخاةِ الاَْشْرارِ""۲۱۸"

شرّ "دنیا و آخرت " در افشاگری و دوستی با بدان گرد آمده است.

ایمان و تقوا

عـامـل چـهـارم حـفظ اسرار، ایمان و تقوای الهی است. انسان مؤمن و باتقوا هرگز به خود اجازه نـمی دهد که اسرار مملکت خویش را فاش سازد و به دین و دنیای هموطنان خویش آسیب برساند. او بـه خـدایـی ایـمـان دارد کـه حـاضـر و نـاظـر بـر کردار و گفتار بندگان خویش است و روز جزایی را مدّ نظر دارد که به کارنامه عمل او رسیدگی شده، مورد بازخواست قرار می گیرد و معتقد به قرآنی است که می فرماید:

"ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ اِلاّ لَدَیْهِ رَقیبٌ عَتیدٌ""۲۱۹"

هیچ کلامی نمی گوید، مگر آنکه در کنار او مراقبی حاضر است.

ایـن مـأمـور نـامـرئی خـداونـد، هـمه گفتارها و کرده های او را برای پاسخگویی روز بازپسین ضـبط می کند و چه کسی می تواند در برابر زیان های ناشی از افشای اسرار مردم، چون به یـغـمـا رفـتـن مـمـلکـت، ریـخـتـه شـدن خـون بـی گـنـاهـان، بـه خـطـر افـتـادن مال و ناموس مسلمانان، آسیب دیدن حکومت اسلامی و ... جوابگو باشد؟

افـراد بـاتـقـوا و مـؤمن با دلهره و نگرانی از سرنوشت شوم و وحشتناکی که در انتظار افراد خائن و بی ظرفیت است، شعار زیبای "کم گوی و گزیده گوی " را تابلوی زندگی خویش سـاخـتـه، هـمـواره سـنـجـیده و فهمیده، لب به سخن می گشایند تا دچار انحراف و خیانت و در نتیجه عذاب الهی و شرمندگی ابدی نگردند.

پی نوشت ها:

۲۰۷- بحارالانوار، ج ۷۷، ص ۲۹۶ .

۲۰۸- شرح غررالحکم، ج ۶، ص ۲۶۲ .

۲۰۹- نفس المهموم، ترجمه شعرانی، ص ۸۸ .

۲۱۰- بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۷۱ .

۲۱۱- شرح غررالحکم، ج ۴، ص ۱۴۱ .

۲۱۲- بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۶۸ .

۲۱۳- همان، ص ۸۳ .

۲۱۴- شرح غررالحکم، ج ۶، ص ۳۸۸ .

۲۱۵- شرح غررالحکم، ج ۶، ص ۳۸۶.

۲۱۶- بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۸۳.

۲۱۷- شرح غررالحکم، ج ۴، ص ۱۴۶.

۲۱۸- بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۷۱.

۲۱۹- ق "۵۰"، آیه ۱۸ . جهت توضیح بیشتر به سوره نساء، آیه ۹ رجوع شود.