پنجشنبه ۲۵ تیر ۱۳۹۴ - ۰۹:۱۲
فرق اسم شريف «منّان و حنّان»

حوزه / فرق بين اين دو اسم آن است كه ذات اقدس اله از آن جهت كه به بنده‏اى كه از او اعراض نموده باشد نيز نعمت مى ‏بخشد، «حنّان» مى ‏گويند، و از آن جهت كه پيش از سؤال كردن بنده به او نعمت مى‏ بخشد «منّان» مى ‏گويند.

سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری«حوزه» درادامه شرح دهای سحر به بررسی وتفاوت دو اسم شرف «منّان و حنّان» می پردازد .

«اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ مِنْ آياتِكَ بِاَكْرَمِها وَكُلُّ آياتِكَ كَريمَةٌ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ بِآياتِكَ كُلِّها»

خداوندا! از تو درخواست مى‏كنم گرامى‏ترين آياتت را، در صورتى كه تمام آياتت گرامى است، خدايا پس درخواست مى‏كنم به حقّ تمام آياتت.

«آيه» در اصطلاح قرآن كريم به هرچه جز خدا اطلاق مى‏شود، به اين معنا كه نگرش متفكرانه درباره هر موجودى انسان را به خدا و اوصاف و اسماى او مى‏رساند و نيز به هرسويى با عقل بنگريم، نشان او مشهود است. «فَأَيْنََما تُوَلُّوْا فَثَمَّ وَجْهُ اللّه‏ِ» . پس هرچه در نظام تكوين يا تشريع، نشان حق‏تعالى باشد، مصداق آيت است.

دراين باره قرآن كريم بر دو نكته اصرار دارد: 1. مخلوقات همگى نشانه‏ اند. 2. حيثيتى غير از نشانه بودن ندارند.

بيان مطلب: روشن است كه اگر در هرچيزى بينديشيم، آن را آيت و نشان علم، قدرت، حكمت و ساير اوصاف الهى خواهيم يافت، امّا اين كه هريك از اشيا هيچ جهتى جز آيه و نشانه بودن ندارد و همه ذات و صفات مخلوقات نشانه اوست توضيح مى‏خواهد: اگر چيزى يافت شود كه از جهتى وجه اللّه‏ نباشد، از همان جهت مستقل مى‏شود، در حالى كه استقلال جز براى خدا محال است. آيت بودن اشيا براى خداى سبحان تكوينى و دائمى و ذاتى است نه اعتبارى و مقطعى آيت بودن اشيا براى ذات اقدس الهى به اين معناست كه هر موجودى در هر وضعى كه باشد نشانه حق است پس براين اساس آيت بودن اشيا براى خداى سبحان تكوينى است، نه اعتبارى و دائمى و ذاتى است، نه مقطعى و موسمى. مثلاً درخت در هر زمان، در هر زمين، با همه تطوّرات و با هر شأنى از شئون كه براى آن مى‏توان فرض كرد، از گوهر ذات تا اوصاف لازم و مفارقش، همه علامت  قدرت خداست، زيرا اگر در جهتى از جهات خود، نشانه ذات اقدس خداوندى نباشد، در همان جهت نسبت به خداوند مستقل است، در نتيجه يا خود بايد واجب الوجود باشد، يا مخلوق واجب الوجود ديگرى است و اين هر دو محال است، بنابراين هر چيزى از هر حيثى نشانه است و نيز فقط نشانه ذات اقدس الهى است.

به عنوان نمونه و به قصد تبرّك فقط به يك آيه از قرآن كريم در اين موضوع اشاره مى‏شود.

«إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لآيَاتٍ لَأُوْلِي الْأَلْبَابِ»

  آفرينش آسمان‏ها و زمين يعنى جوهر و اوصاف آنها و همچنين آمد و شد شب و روز در پى يكديگر، همچون اصل آفرينش آن دو نشانه الهى‏اند، روز آيتى روشن و آشكار، و شب نشانى تاريك و پنهان براى خداست و هر يك با نظمى شگفت‏انگيز جاى خود را به ديگرى مى‏سپارد، آفرينش نظام كيهانى براى همگان آيه است، ليكن بهره‏برداران از آن اولوالالباب‏اند. صاحبان خرد و ژرفنگران كه هم عاقل‏اند و هم به مغز اشيا راه يافته و لبّ و باطن جهان را مى‏شناسند، سراسر عالم را آيات الهى مى‏بينند و خالق هستى را در آيينه آيات الهى مى‏نگرند.

 بارى! براى انسان‏هاى سعادتمند كه توانسته‏اند در پرتو دين‏دارى و  رياضت‏هاى علمى و عملى چشم دلشان را باز كنند، تمام سلسله وجودات، كتاب الهى و آيات مكرم ربوبى خواهد بود، و در مناجات سحرگاهى از پيشگاه خداى منّان، كريم‏ترين آيات را مسئلت دارند، وقتى با ديده توحيدى به نظام هستى نظر مى‏كنند، سراسر آيات الهى را كريم مشاهده خواهند نمود. عارف شيرازى نيك سروده است:

 آن پيكِ نامور كه رسيد از ديار دوست

 آورد حرزِ جان ز خطِ مشكبار دوست

خوش مى‏دهد نشانِ جلال و جمال يار

 خوش مى‏كند حكايتِ عزّ و وقارِ دوست

 *«اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ مِنْ مَنِّكَ بِاَقْدَمِهِ وَكُلُّ مَنِّكَ قَديمٌ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ بِمَنِّكَ كُلِّهِ»

خداوندا! از تو درخواست مى‏كنم قديمى‏ترين احسان‏هايت را، در صورتى كه تمام احسان‏هايت قديم است، خدايا! پس درخواست مى‏كنم به حق تمام احسان‏هايت.

هر شى‏ء سنگين و با ارزش را «مَنْ» مى‏گويند. و خداوند منّان است چون نعمت سنگين و وزين عطا مى‏كند، قرآن كريم تنها از نعمت‏هاى بزرگ و هداياى معنوى الهى، مانند ايمان، قرآن، امامت، رسالت، ولايت و نبوت به «منّت» ياد مى‏كند و هنگام تعبير از اعطاى آنها فعلِ «منّ» را به كار مى‏برد نه از نعمت‏هاى مادى مانند آب و هوا، حتى حيات مادى، «لَقَدْ مَنَّ اللّه‏ُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ»

با وجود اين كه قرآن كريم از نعمت‏هاى الهىِ فراوان ياد مى‏كند و آنها را بى‏شمار مى‏داند: «وَإِن تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللّه‏ِ لاَ تُحْصُوهَا» ، ولى نعمت پر اهمّيّت‏تر و والاتر را «منّت» مى‏خواند نظير بعث انبياء و نصب امامان «وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ» ، زيرا امامت فروغ مستمر نبوت است و از منّت‏هاى الهى بر بندگان مى‏باشد.

پس بنابراين همانطورى كه بعثت خاتم الانبياء صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مِنّت و نعمت وزين و گرانسنگ خداست، امامت معصومان به ويژه خاتم اوصياء عليه‏السلام نيز منّت و نعمت گرانقدر الاهى خواهد بود.

از ديدگاه قرآن كريم منّت پسنديده دو ركن دارد: 1. نعمتِ داده شده، بزرگ و سنگين باشد، 2. منعم، نعمت را بى‏هيچ چشمداشتى عطا كند، «هذَا عَطَاؤُنَا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِكْ بِغَيْرِ حِسَابٍ» ، «فامنن» يعنى: بى توقّع نعمت ببخش.

اسم شريف «منّان» همراه با اسم شريف «حنّان» استعمال مى‏شود.

اهل معرفت «مَنّ اقدم» را فيض اقدس مى‏دانند كه خداى سبحان اعيان ثابته را در مقام علم الهى قبل از وجود عينى، تحقق داد، و آنگاه به واسطه فيض مقدس كه همان وجود انبساطى و نَفَس رحمانى است، وجودات عينى را به حسب استعدادها و قابليت‏هاى خاص خودشان تحقق بخشيد.

*فرق اسم شريف «منّان و حنّان»

اسم شريف «منّان» نوعا همراه با اسم شريف «حنّان» استعمال مى‏شود، هر دو از اسماى حسناى الهى است: فرق بين اين دو اسم آن است كه به ذات اقدس اله از آن جهت كه به بنده‏اى كه از او اعراض نموده باشد نيز نعمت مى‏بخشد، «حنّان» مى‏گويند، و از آن جهت كه پيش از سؤال كردن بنده به او نعمت مى‏بخشد «منّان» مى‏گويند.

حكمت متعاليه و عرفان اسلامى كه فيض حق‏تعالى را قديم مى‏داند، اين فصل از دعاى نورانى سحر دليل واضح و صريحى بر آن ادعا است، پس خداوند سبحان منّت بر موجودات نهاد كه به آنان افاضه وجود فرمود.

*حلقه ذكر عارفان و دعاى سحر مناجاتيان

بارى! انسانهاى عارف و مشتاقان عاشق كه حلقه ذكر عارفان و دعاى سحر مناجاتيان را درك نموده و در خلسه حضورشان آرزويى جز لقاى حق ندارند و آنان كه از عطاياى حضرت احديت در ميهمانى خلوص و تقرّب شهراللّه‏ جز عطيه بندگى و خلافت الهى نخواسته‏اند، در سحرگاهى اين ضيافت، نعمت سنگين و وزين را كه همان ولايت و محبّت و عشق و بندگى است، از خداى منّان مسئلت مى‏كنند.

اخبار مرتبط

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • منتشرشده: ۱
  • در صف بررسی: ۰
  • غیرقابل‌انتشار: ۰
  • IR ۲۲:۵۰ - ۱۳۹۸/۰۹/۱۱
    سلام عرض خسته نباشید سوره نجم پروا کنید از بد گویان..سیره ادمی یعنی نفوظ شیطان..