هنر ایرانی بعد از انقلاب اسلامی، راهی جدید پیش گرفت؛ هنری که پیش از آن به بیراهه رفته بود و نمونه بارز آن در جشن شیراز بود. اما با پیروزی انقلاب در این مسیر توجه به ارزشهای اسلامی یکی از اصلهای مهم شد.
به همین دلیل امام در اولین سخنرانی خود پس از ورود به ایران درباره سینما سخن گفت و آن جمله تاریخی را بیان کرد: «ما با سینما مخالف نیستیم با فحشا مخالفیم».
این گفته در حقیقت دکترین انقلاب در حوزه فرهنگ و هنر بود و مسیر جامعه هنری را در همه بخشها مشخص کرد. بر این اساس رویکرد آثار ما شکلی اخلاقی و ارزشی به خود گرفت، در این میان پوشش هنرمندان ما نیز در دهه 60 تغییر کرد و همسو با ملت شد، حتی هنرمندانی که پیش از انقلاب فعال بودند پس از انقلاب به کار خود ادامه دادند. این مسئله نشان میدهد فرهنگسازی درستی در این حوزه صورت گرفته بود.
اما چه شد که پس از گذشت سالها از آن فضای به یاد ماندنی کار به جایی رسیده که دو تن از بازیگران زن در صفحات اجتماعی دست به کشف حجاب میزنند.
همانگونه که شنیده شد یکی از بازیگران زن در صفحه اجتماعی (اینستاگرام) دست به کشف حجاب زد و یک شوک غیر قابل انتظار به جامعه هنری وارد کرد، درست با فاصله چند روز یکی دیگر از بازیگران زن در اقدامی مشابه عمل زشت همکار خود را تکرار کرد تا جایی که سخنگوی وزارت ارشاد مجبور شد در این زمینه اظهار نظر مستقیم داشته باشد.
پس از این رفتار ضد اسلامی، با چند تن از بازیگران زنی که پوشش مناسب در جلو و پشت دوربین دارند مصاحبههایی انجام شد، هر کدام درباره این رفتار غیر اخلاقی اظهار نظر کردند، اما بیشتر این اظهار نظرها، موضع نکوهش گونه داشت، بدون اینکه بحث کارشناسی و آگاهانه پیرامون این رفتار انجام شود، درصورتیکه این قبیل رفتارها در گرو عوامل مختلف است.
*تنها شغلی که گزینش ندارد
هم اکنون برای جذب یک آبدارچی در ارگانها فیلتر و قوانین خاصی را وضع کرده اند و جذب نیروی انسانی در هر اداره و ارگانی باید از آن مسیر باشد اما متاسفانه نحوه ورود هنرمندان زن و مرد به سینما شکلی کاملا غیر متعارف دارد، یعنی عمده کسانی که به این حوزه ورود میکنند، بدون داشتن تخصص حرفهای و یا بررسی تخصصی و خانوادگی وارد این حوزه میشوند، آنهم با انگیزههای کاملا پوشالی از جمله شهرت، با چنین وضعیتی چه انتظاری داریم؟ آیا میخواهیم از این دست هنرمندان افرادی بیرون آید که با معارف زینبی آشنا باشند مسلما در چنین فضایی هیچگاه این اتفاق رخ نمیدهد، بلکه تنها فرهنگ منحط غرب رشد میکند!
این نقد تنها نظر کارشناس نیست بلکه هنرمندانی که دغدغه دین دارند نیز به این موضوع اشاره داشتهاند. از جمله فرجالله سلحشور که سابقه فیلمسازی و فعالیتهای هنری و فرهنگی او نشان میدهد از دغدغهمندان به انقلاب و هنر اسلامی است، بارها در مصاحبههای خود بر این امر تاکید داشته که برای اسلامی کردن سینما، ابتدا باید دانشگاههای هنر را سینمایی کرد.
ایده سلحشور و دیگر هنرمندان متعهد با دستور محقق نمی شود، بلکه نیاز به سیاستگذاری بلند مدت به همراه سرمایهگذاری لازم دارد تا بتوان در یک پروسه زمانی، نیروهایی را تربیت کرد که انگیزه آنها از ورود به سینما کار تبلیغی، دینی، فرهنگی و هنری باشد.
*تربیت نیرو برای سینما دور از دسترس نیست
تربیت نیروی متعهد برای هنر هفتم دور از دسترس نیست، چون تجربه نشان داده در این زمینه توانایی و امکان مورد نظر را داریم. برای مثال به رویکرد حوزه هنری در دهه شصت اشاره میکنیم که بانی تربیت بازیگران بسیاری در سینمای کشورمان بود، این اتفاق میتواند تکرار شود، به شرطی که اراده جمعی در این زمینه وجود داشته باشد.
مسأله دیگر اینکه برای رسیدن به هنر اسلامی، تنها از سینما و تلویزیون نباید توقع داشت که به تنهایی بتوانند نقش مصلح را ایفا کنند، بلکه دیگر بخشهای فرهنگی و دولتی باید اقداماتی همسو انجام دهند، تا به نوعی یاریرسان سینما باشند. برای مثال وزارت ورزش و جوانان یا وزارت آموزش پرورش میتوانند با ارتباط مناسبی که با وزارت ارشاد و مراکز دینی برقرار میکند، زمینه تربیت نیروی جوان متعهد را به شکلی آسان تر فراهم نماید.
*تنها شغلی که تنبیه ندارد
در کنار اقدامات زیر بنایی برخی برخوردهای تنبیهی نیز میتواند در اینگونه مواقع موثر باشد. این مسئله نیز در شرع مقدس توصیه شده است. برای همین در کنار امر به معروف، نهی از منکر باید جلوی فعالیت این هنرمندان خاطی را در دنیای هنر بگیریم و به همه گوشزد کنیم هنر جای بداخلاقی نیست.
به عنوان مثال هر چند وقت یک بار گروهی از عوامل تهیه و ساخت یک فیلم سینمایی، در جشنواره های بین المللی که عمدتا در غرب برگزار میشود، شرکت می کنند و متاسفانه هنرمندان و بازیگران ایرانی با ظاهرهای غیر متعارف بر روی فرش قرمز حاضر میشوند که پوششان به هیچ وجه ملت متمدن ایران را نمایندگی نمی کند. آخرین نمونه آن مربوط به فیلم «محمد رسول الله(ص)» میشود که در جشنواره «مونترال کانادا» حضور داشتند! آیا بازیگران فیلمی که با محوریت حضرت رسول (ص) تولید شده، پوششان در آن جشنواره بیانگر حجاب یک زن مسلمان است؟
*الگوهای مثبت را به مردم معرفی کنیم
مطلب پایانی اینکه ما سعی نمیکنیم الگوی خوب خود را در این حوزه به درستی به مردم معرفی کنیم، چون در همین سینما و تلویزیون بازیگران زن و مردی وجود دارند که رفتارشان در جلو و پشت دوربین کاملا اخلاقمدار است، هرچند ممکن است تعدادشان کم باشد با این وجود اگر میتوانستیم معرفی صحیح از آنها داشته باشیم و الگوسازی کنیم انگیزه ای برای دیگر هنرمندان جوان می شد و از طرفی ثابت می شد هنرمند ایرانی باید خطوط قرمز را رعایت کند.
پایان سخن آنکه هنر هفتم نیازمند نظارت همه جانبه است، فیلترهای نظارتی باید عملکرد قبل و بعد یک تهیه کننده، کارگردان، بازیگر و همه عوامل فیلم را کنترل کند تا شاهد این گونه اتفاقات تلخ نباشیم.