به گزارش خبرگزاری حوزه، معاونت پژوهش مدرسه عالی فقه و قرآن و گروه قرآن و حدیث مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی نشست علمی «تحلیل و نقد قواعد ترجیح متعلق به نص در تفسیر المیزان و التحریر والتنویر» را با حضور خانم فاطمی به صورت برخط برگزار کرد.
در ابتدای این نشست، وی با بیان اینکه یکی از مباحث، نسخ است، قواعد ترجیح را متعلق به نسخ قرآن دانست و تصریح کرد: در قواعد تفسیری، موضوع ما تفسیر آیات قرآن و هدف، فهم بهتر تفسیر است.
وی با اشاره به بحث درباره اقوال مفسران در قواعد تفسیری، اظهار داشت: هدف از قواعد ترجیحی، انتخاب قول راجح از بین اقوال موجود است.
سخنران نشست با تأکید بر انتخاب قول راجح از بین اقوال بیان نمود: قواعد ترجیحی و تفسیری، به تفسیر بهتر قرآن کمک می نماید.
خانم فاطمی با اشاره به وجود نظریات گوناگون در تفسیر آیات قرآن گفت: ما و مفسران می دانیم که همه اقوال درست نیستند. پس باید در انتخاب قول درست دقت نظر داشت. مفسر در راه تفسیر، یکی از اقوال را برمی گزیند و آن را درست می داند و نظرش را براساس آن بیان می کند.
وی قواعد ترجیحی را کمک کننده مفسر در ترجیح یک قول برشمرد و خاطرنشان ساخت: در کتب تحقیقی پیروان مکتب اهل بیت(علیهم السلام) بحثی به عنوان قواعد ترجیح نداشته ایم و این، مختص اهل سنت است.
خانم فاطمی با اشاره به فرق این دو قاعده، گفت: باید بدانیم که نباید بین این دو قاعده خلط کنیم.
وی در ادامه، درباره معانی گوناگونی که برای کلمه «اصل» بیان شده است، اظهار داشت: بین نسخ و عدم نسخ، غلبه با عدم نسخ است؛ عقلا هر گاه نسخ یا عدم نسخ درباره هر آیه یا قانونی وجود داشته باشد، شک عدم نسخ را رعایت می کنند و معتقد به پایداری آن آیه یا قانون هستند.
سخنران نشست به مفهوم شناسی نسخ پرداخت و تصریح کرد: از نظر آیت الله معرفت، نسخ در لغت به معنای ازاله امر است و نسخ، یعنی حکم شرعی سابقی بوده که ظاهراً اقتضا به دوام داشته است.
خانم فاطمی با تأکید بر اینکه به دلیل نبود دلیل قطعی، اصل، عدم نسخ آیات است، دیدگاه علامه طباطبایی را درباره این قاعده بیان کرد و خاطرنشان ساخت: علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، در موارد متعددی قائل به تحقق عدم نسخ شده است.
وی با بیان اینکه بیشتر مفسران شیعه و نیز برخی از اهل سنت، مؤید دلیل علامه طباطبایی هستند، به تحلیل دیدگاه علامه پرداخت و ابراز داشت: به نظر علامه طباطبایی، شائبه استحباب آیه وصیت گفته شده است و بین این آیه و آیه ارث هیچ تنافی ای وجود ندارد.
خانم فاطمی با بیان اینکه برخی از مفسران مانند علامه طبرسی دیدگاه علامه را قبول ندارند، تأکید کرد: تفسیر آیات بدون دیدن روایات مفسر درست نیست و حتماً باید روایات مفسر دیده شود.
