به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام و المسلمین سید بن حسن نونهروی فرزند سید محمد جواد در سال ۱۳۱۷هـ. ق در منطقه نونهره استان غازی‌پور چشم به جهان گشود.

وی را با القاب «نادرة الزمن»، «ملک الناطقین»، «صدر الواعظین»، «استاذ الواعظین» و «صدرالمتألهین» یاد می‌کنند.

تحصیلات ابتدایی او در «نونهره» انجام گرفت و سپس عازم لکهنو شد و در آنجا وارد مدرسه سلطان المدارس گردید و نزد اساتید بزرگی از جمله حکیم سید محمد هادی، مولانا سید محمد مرتضی فلسفی، باقرالعلوم آیت الله سید محمد باقر رضوی، مولانا سید محمد هادی و مولانا محمد رضا کسب فیض نمود. بعد از اخذ مدرک «صدر الافاضل» به عنوان معلم در مدرسه «سلطان المدارس» برگزیده شد و سی و سه سال این مسئولیت را بر عهده داشت و سپس در «مدرسة الواعظین» در سِمَت مدیریت به کار خود ادامه داد.

او در میدان تدریس به عنوان الگو شناخته شد؛ وقتی ادبیات عرب را تدریس می‌نمود، به نظر می‌رسید تنهاترین شهسوار این میدان است. و هنگامی که اصول را درس می‌داد چنین انگاشته می‌شد که برترین شخص در این عرصه می‌باشد.

این عالم هندی تمامی زندگی خود را وقف تبلیغ دین، درس و تدریس نمود. شاگردان بی‌شمار او علاوه بر درس و تدریس در عرصه قلم نیز درخشیده‌اند. از جمله می‌توان به ظفرالملة آیت الله سید ظفر الحسن اعظمی، صدر الملة علامه سید محمد مجتبی نوگانوی، صفوة العلماء سید کلب عابد لکهنوی، ضیاء الواعظین علامه سید وصی محمد فیض آبادی و مولانا محمد طاهر گوئلی اشاره نمود.

در زندگانی او وفای به عهد بسیار مهم بود؛ اگر قول می‌داد انجام آن را وظیفه خود می‌دانست. او به هیچ وجه به مال دنیا اولویت نمی‌داد. (برای اطلاعات بیشتر به نجوم الهدایة، ج۱، ص٦٣ مراجعه شود.)

وی خورشید درخشانی در آسمان خطابه بود و به خاطر آن مسافرت‌های متعددی به مناطق مختلف آسیای میانه داشت. بعد از تقسیم هندوستان نیز دو بار به لاهور سفر نمود. در ایران و عراق نیز جوهره سخنوری خود را نشان داد.

او در یک سخنرانی چنین گفته بود: «اولین چیزی که خدا در زمین به وجود آورده خانه کعبه است. اولین چیزی که در بدن ما تحرک دارد چیست؟ قلب ما است. قلب ما به کعبه چقدر شباهت دارد! اکنون بگویید اگر علی در خانه کعبه متولد نشود پس کجا متولد شود؟»

پنجاه و هشت سال به صورت پیوسته، دهه محرم را در منطقه ردولی سخنرانی نمود. شیوه مراسم بدینگونه بود که یکی از بزرگان ردولی به نام "چودهری ارشاد حسین" وقت وضو گرفتن قبل از رسیدن به منبر و یا بعد از خطبه، موضوع سخنرانی یا آیه‌ای را به او می‌گفت و او نیز ذیل خواسته آن شخص به سخنرانی می‌پرداخت.

او چهل سال به صورت پیوسته در جلالی استان علیگره در مجلس اربعین سید الشهداء (علیه السلام) به سخنرانی پرداخت.

این سخنور هندی، شهرت را دوست نداشت و همیشه به مؤمنان می‌گفت که چاپ اعلامیه چه لزومی دارد!؟ من راضی به انتشار اعلامیه نیستم.

این محقق هندی در ریاضیات آن قدر مهارت داشت که اساتید انگلیس و هند قائل به صلاحیت علمی وی در این عرصه بودند. (برای تفصیل بیشتر به انوار فلک، ج۱، ص ۱۵ مراجعه شود.)

او دو پسر داشت؛ فرزند بزرگ وی "مولانا شبیه الحسن" بعد از اخذ مدرک «صدر الافاضل» از مدرسه سلطانیه به دانشگاه "مسلم علیگره" رفت و مدارک ارشد و دکترا را اخذ کرد و سپس در دانشگاه لکهنو به عنوان پروفسور معروف شد. سید شبیه الحسن علاوه بر خبرگی در علم، در ادبیات اردو نیز شخصیتی معروف و صاحب قلم بود. فرزند دوم او "سید ضیاء الحسن" نیز به عنوان الگو شناخته شده و از شعرای معروف معاصر به شمار می‌رفت.

این خورشید درخشان دنیای سخنوری، سرانجام در شهر لکهنو محله کتره ابوتراب خان در سال ١٤۰۰ هـ. ق غروب کرد. دوستداران علوم و فنون که در عزای او گریان بودند پیکر او را تا جایگاه ابدی در حسینیه غفران‌مآب تشییع کردند.

دوستداران دانش و هنر از نقاط مختلف، اظهار تأسف نمودند؛ بعضی با مقاله و برخی با تقدیم اشعاری احساسات خود را بیان کردند. از آنجا که فهرست تسلیت‌دهندگان بلند است، به عنوان نمونه اسامی چند اداره و شهر را بیان می‌کنیم: شیعه عربی کالج لکهنو، دفتر تنظیم المکاتب لکهنو، شهرهای میروت، آره، پوره‌معروف، جهانسی، راجستهان، پتنه، کلکته، لاهور، بنارس، جهنگ، اله‌آباد، مرادآباد.

منبع: نجوم الهدایة، تحقیق و تألیف مولانا سید غافر رضوی فلک چهولسی و مولانا سید رضی زیدی پهندیروی، ج۱، ص۱۶۱- دانشنامه اسلام مرکز بین المللی میکروفیلم نور دهلی