به گزارش خبرگزاری حوزه، کتاب «روش شناسی اجتهاد در علم اخلاق اسلامی» متکفل ارائۀ الگوی صحیح و ضابطه مند در استنباط آموزه های اخلاقی اسلامی بر پایۀ قرآن و حدیث است که به قلم حجت الاسلام مصطفی همدانی از اساتید حوزه و دانشگاه منتشر شده است.
نگارنده پس از تألیف و انتشار بیش از ده مقاله در حوزۀ روش شناسی اجتهاد در اخلاق و سپس تألیف کتابی پژوهشی با عنوان «عرفان و اخلاق اجتهادی» که در سال ۱۳۹۵ توسط پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است، در مرحلۀ سوم به نگارش و انتشار کتابی درسی با عنوان «درآمدی بر روش شناسی اجتهاد در علم اخلاق اسلامی» دست زد که در سال ۱۴۰۲ توسط سازمان سمت منتشر شده است و اکنون آخرین دستاوردهای نگارنده در طول بیش از یک دهه تحقیق در این موضوع، به عنوان متنی پژوهشی و در حجمی سه برابر متن درسی یادشده در ۷۲۹ صفحه و هفت بخش ارائه کرده است.
تدوین پرسشها در این پژوهش بر اساس ابعاد و مؤلفههای الگوی اجتهاد در اخلاق اسلامی صورت گرفته است و این الگو، محصول تحقیقات و تاملات نگارنده در بحث روش شناسی اجتهاد و تهیۀ صدها فیش و یادداشت در این زمینه و نیز تطبیق آن بر روش اجتهاد در اخلاق اسلامی خصوصاً استفاده از تجربه ای قبل نگارنده در تولید آثاری در این زمینه است.
پژوهش فرارو با الهام از الگوی یادشده و نیز مقتضیات خاص روش اجتهاد اخلاقی، در پی پاسخ به ده پرسش به شرح زیر است:
۱. رویکردهای کلی روش شناختی در روش اجتهاد اخلاقی چیست؟
۲. معرفت معتبر در اجتهاد اخلاقی چیست؟
۳. ابعاد مسئله اخلاقی (تحلیل موضوع و محمول) چیست؟
۴. ویژگیهای مجتهد اخلاق پژوه چیست؟
۵. منابع اجتهاد اخلاقی چیست؟
۶. ادله اجتهاد اخلاقی چیست؟
۷. روشهای کاوش در آیات و روایات اخلاقی برای جمع آوری ادلۀ قرآنی و حدیثی مورد نیاز در هر بحث اخلاقی چیست؟
۸. روشهای داده آمایی (گزینش، ترمیم و تنسیق اولیه ادله) در آیات و روایات اخلاقی جمع آوری شده در هر بحث اخلاقی چیست؟
۹. روشهای داده پردازی (تحلیل دلالتهای ادله نقلی، عقلی، شهودی و عرفی) در آیات و روایات اخلاقی جمع آوری شده و آمایش شده در هر بحث اخلاقی چیست؟
۱۰. قواعد عام در اجتهاد اخلاقی چیست؟
پژوهش فرارو در هفت بخش ارائه شده و هریک از بخشهای این تحقیق در پی پاسخ به یک یا چند پرسش از پرسشهای یادشده، نگاشته شده است:
بخش اول تحقیق به مبانی کلی اختصاص دارد و در پی پاسخ دادن به چهار پرسش فرعی این تحقیق از شمارۀ اول تا چهارم است.
بخش دوم وارد بحث منابع و ادلۀ اجتهاد در اخلاق اسلامی میشود و پرسش فرعی پنجم و ششم را پاسخ میدهد.
بخش سوم به فحص و ابعاد آن تحت عنوان داده کاوی خواهد پرداخت و روشهای کاوش در آیات و روایات اخلاقی برای جمع آوری ادلۀ قرآنی و حدیثی مورد نیاز در هر بحث اخلاقی را تحلیل میکند و متکفل پاسخ به پرسش فرعی هفتم تحقیق فراروست.
بخش چهارم، آمایش آیات و روایات اخلاقی جمعآوری شده در هر بحث اخلاقی، یعنی حذف و اصلاح داده ها مانند تعیین آیات منسوخ، روایات فاقد اعتبار یا ترمیم روایات آسیب دیده را به بوتۀ بحث خواهد گذاشت و پرسش فرعی هشتم این پژوهش را پاسخ میدهد.
بخش پنجم، داده پردازی ادلۀ نقلی (بررسی دلالتهای ادله نقلی) در آیات و روایات اخلاقی جمعآوری شده و آمایش شده در هر بحث اخلاقی را تحلیل خواهد کرد و بخش نقلی از پرسش فرعی نهم را پاسخ میدهد.
بخش ششم، داده پردازی ادلۀ غیرنقلی (بررسی دلالتهای ادله عقلی و شهودی) در هر بحث اخلاقی را تحلیل خواهد کرد و بخش عقلی از پرسش فرعی نهم را پاسخ میدهد.
بخش هفتم، قواعد عام در اجتهاد اخلاقی را معرفی خواهد کرد و پاسخ آخرین پرسش فرعی تحقیق فرارو، یعنی پرسش دهم را ارائه خواهد داد.
این پژوهش در سال ۱۴۰۳ در ۷۲۹ صفحه توسط دبیرخانه حمایت از آثار پژوهشی معاونت پژوهش حوزۀ علمیه قم منتشر شده است و در کتابفروشی مرکز مدیریت حوزه های علمیه به آدرس قم؛ خ معلم غربی، ک ۹ با قیمت ۳۰۰ هزار تومان قابل تهیه است.
یادآور می شود از این مؤلف، کتاب هایی همچون: «روش شناسی علم اصول»، «ارزیابی الجامع الصغیر»، «عرفان و اخلاق اجتهادی: (تبیین الگویی کلی از روش اجتهاد در عرفان و اخلاق ماثور با تطبیق بر رهیافت سرالاسراء)،»، «آینه های غیبی: تبیین ارتباط شناختی - اسلامی ارتباط انسان با فرشته و شیطان و استخراج الگویی از بازنمایی رسانه ای آن در موازنه با دو سریال ملکوت و اغما»، «فقه تکالیف الزامی کودکان ممیز و مراهق (بر اساس رویکرد اجتهادی نص محور و عقل گرا)»، «درآمدی بر روش شناسی اجتهاد در علم اخلاق اسلامی، سازمان مطالعه و تدوین علوم انسانی دانشگاه ها» و «نظریه هنجاری آغاز ارتباط در سبک زندگی اجتماعی اسلامی (رویکردی قرآنی - حدیثی - ارتباط شناختی)» نیز منتشر شده است.
برای مشاهده فهرست، مقدمه و سی صفحه اول این کتاب اینجا را کلیک نمایید.
