به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، هادی معصومی زارع، دبیر گروه خاورمیانه اندیشکده مرصاد، در نشست مرکز تخصصی مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی مشهد، به تبیین رابطه و نسبت میان سیاست و سلفیت پرداخت و با بیان این که پدیده سلفیت فارغ از هر دسته بندی و طبقه بندی، همچون هر پدیده و موجودیت اجتماعی برای خلق و توسعه نیازمند فاکتورهایی است، گفت: عملا هیچ پدیده ای در زمینه اجتماعی بدون اینکه زمینه ها، بنیاد ها و عوامل لازم و ضرروی برای پیدایش و توسعه آن به وجود بیاید، خلق نخواهد شد.

وی با بیان این که پدیده سلفیت نیز مثل همه موجودیت های اجتماعی معلول عواملی بوده و بنیاد های فکری فراوانی وجود داشته است که منجر به خلق این گروه شد، تصریح کرد: هنگامیکه قرآن و روایات را باز می کنید می بینید ریشه ها و بنیاد های خلق این جریان در تراث اسلامی ما وجود دارد و به طور کلی، یک مجموعه ای از زمینه ها و مبانی فکری در تراث اسلامی منجر به خلق این مسائل فکری شده است.

معصومی زارع ادامه داد: همچنین در عرصه های اجتماعی نیز توسعه این جریان ها به طور طبیعی با مجموعه عوامل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در هم تنیده بوده است که اگر این عوامل تداخل نمی کردند، ممکن بود آن مسائل صرفا در قالب مکتب فکری و لابه لای کتاب ها و به شکل کاملا محدود باقی می ماند و توسعه پیدا نمی کرد.

دبیر گروه خاورمیانه اندیشکده مرصاد با بیان این که همه جنبش های اجتماعی مبانی، بسترها و عوامل آنی برای خلق و توسعه نیاز دارند، خاطر نشان کرد: اگر بخواهید توسعه جریان های سلفی اعم از دسته بندی آن ها را لحاظ و رصد کنید، به مجموعی از بنیادهای نظری، زمینه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و عوامل انگیزشی فردی می رسید.

انسان مسلمان، نیازمند مکتب فکری با ریشه در تراث اسلامی است 

وی با بیان این که در جریان شناسی سلفیت باید به این سه عنصر بنیادهای نظری، زمینه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و همچنین عوامل انگیزش فردی توجه ویژه ای صورت گیرد، ابراز کرد: عمده توجه پژوهشگران امروز بر مبانی کلامی و اعتقادی این جنبش هاست و آن چه که به آن بنیاد اطلاق شود، در واقع همان وجود مبانی و یا وجود برخی از مبانی فکری در تراث اسلامی بوده است و براین مبنا چنانچه شما در جامعه اسلامی برای انسان مسلمان مکتب فکری می آوردید که ریشه در تراث اسلامی نداشت این امر، مورد قبول نیز واقع نمی شد.

معصومی زارع با بیان این که از سوی دیگر مناظره بین لیبرال ها از یک سو و اسلام گرایان از سوی دیگر در جامعه اسلامی نشان می دهد علی رغم همه جاذبه های مدرنیته غربی برای انسان مسلمان باز این جریان موفق به تثبیت و توسعه خود در سطح اجتماعی نشده است، بیان کرد: گواه این مدعا آنجاست که در تمامی منطقه اسلامی، انتخابات جنبش های اسلامی همیشه پیروزند و غرب هنوز نتوانسته خود را در بین اکثریت انسان مسلمان تثبیت کند.

مولفه های تاثیرگذار در توسعه سلفیت

وی با بیان این که سلفیت همچون هر جریان اجتماعی و دینی نیازمند بنیاد، زمینه ها و بسترها و عوامل برای خلق و توسعه است، گفت: نقش سیاست در توسعه جنبش های سلفی در تاریخ اسلام و چند دهه اخیر ناظر بر جریان سلفیت مورد بحث است و باید دید به واقع، علت اصلی توسعه این جنبش ها در بستر عظیم ملی و بین المللی چه بوده است.

دبیر گروه خاورمیانه اندیشکده مرصاد با بیان این که امروز در آمریکای لاتین و دیگر کشورها وهابیت به شدت فعالند و در این راستا، اگر انرژی اصلی مان را برای مقابله با جنبش های سلفی صرفا و منحصرا در حوزه اعتقادی و کلامی صرف کنیم بازنده خواهیم بود، عنوان کرد: در چند هزار سال گذشته از بهودیت تاکنون که ادیان صاحب شریعت باقی ماندند تمام تحولات ژرف، عظیم و گسترده دینی از کانال سیاست موفق شدند و در تاریخ تحولات دین هر تحول عظیم دینی از زاویه سیاست صورت گرفته است و توسعه ادیان در مقیاس ملی، جهانی و بین المللی از کانال سیاست بوده است.

وی با بیان این که از سوی دیگر این ادعا وجود دارد که اگر سیاست نبود و یهودیت خود را با عنصر قدرت پیوند نمی زد هیچگاه موفق به توسعه نمی شد، افزود: برهمین مبنا در امپراطوری روم مسیحیت زمانی از سرداب ها خارج شد که امپراطوری روم به دین مسیحیت ایمان آورد و از آنجا شروع به بسط و توسعه پیدا کرد.

معصومی زارع با بیان این که از سوی دیگر توسعه مسیحیت صرفا توسط فعالیت تبلیغی مبشران مسیحی نبود بلکه عامل اصلی که منجر به توسعه مسیحیت در مقیاس قاره ای و جهانی شد، عنصر و اراده سیاست بود، تصریح کرد: آنچه منجر به گسترش اسلام در کنار فعالیت های تبلیغی شد، در هم آمیختن ارزش های دینی با عنصر سیاست بود.

دبیر گروه خاورمیانه اندیشکده مرصاد ادامه داد: از سوی دیگر باید دقت داشت که ادیان ذاتا نمیتوانند سکولار باشند چون اگر ماموریت اصلی خود را مبتنی بر امر خطیر و هدفمند هدایت می دانند و هدایت تا آخرین نفر بشری بر روی کره زمین در حیطه ماموریت ادیان می باشد، بنابراین این هدایت را جز از کانال سیاست نمی توانید پیگیری کنید.

انتهای پیام 313/49