محمود معظمی، کارگردان تلویزیون در گفتوگو با خبرگزاری «حوزه» درباره توجه به سبک زندگی اسلامی ایرانی در برنامههای نمایشی سیما اظهار کرد: توجه به سبک و زندگی اسلامی ایرانی در سریالها و فیلمهایی که خود کارگردانی آن را بر عهده دارم، جایگاهی ویژه دارد. این مسئله به این دلیل نیست که به من دستور یا سفارشی در این حوزه داده شده باشد، بلکه پرداختن به این موضوع، از دغدغههای قلبی است که دوست دارم به آن توجه ویژهای داشته باشم. در این زمینه تنها تکیه به روی موضوعات دینی و ایرانی نیست، بلکه سعی میکنم از این دو به طور توامان استفاده کنم. نکته دیگر این که توجه به آموزههای ملی ما با ارزشهای اسلامی گره خورده و این دو را نمیتوان از هم جدا کرد. برای همین هم در طول تاریح هر گاه حرکتی آزادای خواهانه و ملی در کشور روی داده میتوان ریشه آن را در رهنمودهای اسلامی مشاهده کرد. برای نمونه سعی کردم در سریال «تکیه بر باد» به نوعی این هدف را دنبال کنم.
سبک زندگی ایرانی اسلامی به معنای عقبگرد نیست
وی در پاسخ به این سوال خبرگزاری حوزه که توجه به سبک زندگی اسلامی ایرانی الزاما به معنای توجه به زندگی سنتی است؟ گفت: به سوال خوبی اشاره کردید، چون برخی مواقع معاندان سبک زندگی اسلامی ایرانی سعی میکنند با اشاعه این مطلب که زندگی سنتی در حقیقت همان زندگی اسلامی ایرانی است، این شکل از زندگی را برای مردم بدوی جلوه دهند، در صورتی که به هیچ وجه اینگونه نیست، زیرا در بسیاری از مواقع یک زندگی مدرن هم میتواند تصویرگر الگوهای اسلامی در خانواده باشد. در کلام دیگر، پرداختن به تفکر مورد نظر را نباید در ظواهر جستجو کرد، بلکه پرداختن به حقیقت و عمیق موضوع است که میتواند ما را به خواستهمان نزدیک کند.
این کارگردان در ادامه با ارائه مثالی گفت: برای درک بهتر موضوع نمونههایی را در این حوزه ذکر میکنم. ابتدا رفتاری که در خانواده بین والدین و فرزندان ترسیم میشود، میتواند ما را به سمت خواستهمان هدایت کند، چون ما در دستورات دینی خود توصیههای مختلفی داریم که میتواند ما را به سمت خواست مورد نظرمان هدایت کند، اما متاسفانه برخی مواقع کارهایی در قالب فیلم و سریال از تلویزیون یا موسسه نمایش خانگی پخش میشود که به هیچ وجه نمیتوان آن را همراه با آرمانهای دینی ذکر کرد. مثال دیگر به ظواهر زندگی در یک خانواده مربوط میشود. منظورم این است که ما برای تزئین یک خانه در فیلم یا سریال، تا چه حد از تزئینات دینی و ملی بهره میبریم. آیا اگر میخواهیم دیواری را تزئین کنیم نمیتوانم آن را با قابی از «و ان یکاد» زیبا کنیم، یا اینکه تصویری زیبا از طبیعت کشورمان را مورد استفاده قرار دهیم. از این دست نمونهها بسیار زیاد میتوان یافت که تنها باید کمی به آن توجه جدیتری داشت.
نوروز فرصت ترویج زندگی اسلامی ایرانی
وی در پاسخ به سوال دیگر خبرگزاری حوزه، مبنی بر اینکه در برنامههای نوروز تا چه حد میتوان مبلغ سبک زندگی ایرانی اسلامی بود؟ بیان کرد: یکی از بهترین موقعیتها برای پرداختن به سبک زندگی اسلامی ایرانی در سیما، نوروز است، فرصتی که جشنی ملی با پیوند خوردن با سنتهای اسلامی هویت ما را شکل داده. این خواسته را هم به طور وضوح میتوان در رفت و آمدهایی فامیلی که در این ایام انجام میشود به طور عیان مشاهده کرد. در این میان یک نکته بسیار مهم وجود دارد و آن نیز دور ماندن از تجملگرایی در برنامههای نوروز است، چون ممکن است در سریالهای نمایشی این ایام فرصتی پیش آید تا به بهانه نشان دادن مهمانیها تجمل گرایی تبلیغ شود. روشی که مد نظر زندگی غربی است و به هیچ وجه با باورهای دینی و ملی ما مطابقت ندارد.
توجه به ارزشها زندگی را غنی میکند
وی با اشاره به این که توجه به ارزشهای ملی و دینی در برنامههای نمایش ما را در بعد فرهنگی غنی میکند، بیان کرد: برخیها که شیفته زندگی غربی هستند از ترویج زندگی اسلامی ایرانی انتقاد میکنند که چرا میخواهیم تنها مروج یک سبک از زندگی باشیم؟ در ضمن میگویند مگر سبک زندگی غربی چه معایبی دارد که ما میخواهیم آن را نفی کنیم؟ جواب این سوال مشخص است و آن نیز اینکه هر مسلمان ایرانی باید بداند که چه گذشته و افتخاراتی دارد. از آنها باید پرسید آیا فرزندانی که با سبک زندگی غربی بزرگ میشوند، برای فرهنگ و تاریخ خود اهمیتی قائل هستند؟ مسلما جواب خیر است. پس بیایم با تولید کارهای ارزشمند، فضا را به گونهای رقم زنیم که اگر چند سال بعد از فرزندانمان درباره همت، جهان آرا، باکری و... سوال کردیم، به خوبی آنها را بشناسند.
هر کشوری زیباییها و فرهنگ خود را به تصویر میکشد
این فیلمساز متذکر شد: توجه به باورهای دینی و ملی تنها نکتهای نیست که ما به آن توجه داشته باشیم، بلکه در کشورهای دیگر هم وجود دارد. برای مثال در سریال های کرهای که این روزها زیاد از تلویزیون پخش میشود، میبینیم با توجه به گذشته و فرهنگ خود، میخواهند زیباییهای فرهنگ شان را به جهانیان نشان دهند. در این راه ممکن است بسیاری از افسانههای غیر واقعی را هم تولید کنند تا برای خود تاریخ بسازند! پس با توجه به چنین تولیداتی سینما و تلویزیون ما چرا باید منفعل باشد؟ چرا ما که دارای قدمتی چندین هزار ساله هستیم، باید در این زمینه کمکار باشیم؟!. در این میان کارهای خوبی چون «مختارنامه» یا «در چشم باد» تولید کردهایم که باید بیشتر تولید شوند.
وی در پاسخ به سوال پایانی مبنی بر اینکه آیا همکاری روحانیت با فیلسازان میتواند اهرمی در جهت نزدیکی آثار به موضوعات دینی باشد، بیان کرد: روحانیت در تاریخ این سرزمین نشان داده که هر گاه به مسئلهای ورود کرده، توانسته برای آن مسیر روشنی را ترسیم کند. برای همین اگر آنها به این حوزه علاقه نشان دهند و آن را جدی بگیرند، مسلماً نفع زیادی نصیب سینما خواهد شد، چون هم کارهای دینی از غنای کافی بهره خواهند برد، هم اینکه در آثار شاهد تحریفهای ناخودآگاه از موضواعات دینی نخواهیم بود.