به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، دومین نشست علوم عقلی از مدرسه تابستانی دارالعلم، با حضور حجت الاسلام والمسلمین رضا برنجکار،رئیس پژوهشگاه قرآن و حدیث مؤسسه دارالحدیث با موضوع روش شناسی اجتهاد و آموزه های معرفتی از متون دینی برگزار شد.

وی با بیان این که مراد از آموزه های معرفتی، آموزه های اعتقادی است؛ چراکه اصلا معنای آموزه، معرفت و شناخت است و تعبیر آموزه های معرفتی، تکرار در عبارت است، تصریح کرد: همچنین استنباط و ظهورگیری در مقابل هم نیستند، بلکه ظهورگیری بخشی از استنباط است.

رئیس پژوهشگاه قرآن و حدیث مؤسسه دارالحدیث با بیان این که کلام دو بخش اصلی دارد که شامل استنباط و دفاع می باشد و در این میان استنباط، برای مقام فهم خود فرد بوده و دفاع بعد از فهم واقعیت و برای مقام تفهیم به کار می رود، تصریح کرد: کلام به مباحث خداشناسی، جهان شناسی و انسان شناسی می پردازد وناظر به تبیین واقعیت های هستی بر اساس منابع دینی است. بنابراین، علم کلام نیز دانشی واقعی است و بعد از آن، نوبت به مرحله اقناع می رسد.

حجت الاسلام والمسلمین برنجکار در ادامه ضمن تبیین اصول و مبانی استنباط کلامی درباره لغت خاطر نشان کرد: لغت پایه ای ترین مبنا در مباحث اجتهادی است و در خود این مرحله نیز باید اجتهاد کرد و یکی از مسائل مهم که ذیل بحث لغت مطرح می شود، نظریه روح معناست.

وی ادامه داد: تقریرهایی مختلفی برای این نظریه بیان شده است که همگی مبتلا به مغالطه تعمیم هستند؛ یعنی تمامی آنها با استناد به چند نمونه، آن را به وضع تمامی لغات تعمیم داده اند همانطور که تقریر علامه طباطبایی رحمه‌الله از این نظریه نیز همان نظریه کارکردگرایانه است که تعمیم آن در تمامی موارد بدون دلیل است.

رئیس پژوهشگاه قرآن و حدیث مؤسسه دارالحدیث در تشریح بحث ظهور و استظهار اظهار داشت: سرمایه ما برای ظهورگیری لغت، قرائن، شهودهای وجدانی و فطری مشترک، ارتکازات عقلی و عقلائی مشترک می باشد که در این باب قاعده ای داریم با عنوان تعامل عقل و وحی یا حجیت متشابک. اینکه ابتدا باید از عقل یا شهود به یک جهان بینی برسیم و سپس سراغ نقل برویم، صحیح نیست. این مطلب چیزی جز تفسیر به رای نیست. بلکه حرکت آغازین در فهم جهان بینی باید از عقل و نقل باشد.

حجت الاسلام والمسلمین برنجکار با بیان این که حتی در مباحث خداشناسی نیز نقل حضور دارد ولی نه به صورتی که باعث دور شود. بنابراین، حجیت عقل و نقل به یکدیگر پیوسته است، گفت: کسی که وحی را کنار بگذارد از عقل محروم می شود، همان طور که کسی که عقل را کنار بگذارد، از وحی محروم می شود. مراد از عقل نیز معنایی گسترده اعم از اصول عقلی مشترک، بنائات عقلائی مشترک، شهودهای وجدانی مشترک و مانند آن است.

در ادامه این جلسه حجت الاسلام والمسلمین زمانی فرد به بررسی مشیت الهی و روایت مربوط به آن پرداخت و ضمن اشاره به روایت «الإرادة محدثة» با روایت "خلق المشیة بنفسها"گفت: هر یک ار این ها به مرتبه و مرحله خاصی نظر دارد، اولی ناظر به اراده در مقام فعل است، اما دومی ناظر به اراده ذاتی است.

شایان ذکر است: در ادامه طلاب با استاد به طرح مباحثات و تعاملات علمی پرداختند و در قالب حلقه های گفتگو سوالات خود را مطرح کردند.

انتهای پیام 313/49