به گزارش خبرگزاری حوزه، ابوالحسن علی‌بن محمدبن علی‌بن موسی (۲۱۲-۲۵۴ قمری) مشهور به امام هادی(ع)، فرزند امام جواد(ع) و دهمین امام شیعیان است. از ایشان با عنوان امام علی‌النقی(ع) نیز یاد می‌کنند. این امام همام از سال ۲۲۰ تا ۲۵۴ هجری قمری به مدت ۳۴ سال امامت شیعیان را به عهده داشت.

نویسندگان، پژوهشگران و محققان سرشناس در حوزه علوم شیعه، آثار مختلف و متعددی با محوریت اندیشه، بینش، دانش و نگرش حضرت امام علی‌النقی(ع) در گونه‌های داستانی و پژوهشی به رشته تحریر درآورده‌اند که به مناسبت سالروز شهادت دهمین اختر تابناک آسمان ولایت و امامت مروری بر مهمترین آنها داشته ایم.

امام هادی(ع) و نهضت علویان

کتاب «امام هادی(ع) و نهضت علویان» به قلم محمدرسول دریایی توسط انتشارات رسالت قلم به زیور طبع آراسته شده است.

این کتاب به زندگانی پر برکت امام دهم شیعیان حضرت امام هادی‌(ع) و تحولات سیاسی - اجتماعی دوران آن حضرت می‌پردازد.

در فرازی از مقدمه این اثر چنین آمده است: «شیعه بودن تنها به معنای دوست داشتن امامان شیعی نیست بلکه تشیع به معنای پیروی کردن در حقیقت عمل است و حرکت، پیروی از پیشوایان راستین اسلام در خود کلمه‌ شیعه و لفظ تشیع نهفته است. البته لازمه‌ این پیروی شناخت و لازمه‌ شناخت دوست داشتن است. اما آنچه معنی تشیع را تحقق خارجی می‌بخشد پیروی از اندیشه، روش زندگی، ‌روش کار، نحوه‌ جهاد و... ائمه(ع) است.»

این کتاب پس از بیان این مطلب به شرح زندگی امام هادی(ع) و ویژگی‌های ایشان پرداخته است تا خوانندگان بیش از پیش با این امام، راه و روش زندگی‌ ایشان آشنا شوند و پیروی از آن حضرت را سرلوحه‌ راه خود قرار دهند.

چهار ضلعی عقاید، احکام، اخلاق و دعاها در فرهنگ جامع امام هادی(ع)

کتاب فرهنگ جامع سخنان امام هادی(ع)، همراه با متن کتاب «موسوعه کلمات الامام الهادی(ع)»، توسط گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم(ع) با ترجمه علی مویدی گردآوری و تدوین شده و توسط نشر معروف به چاپ رسیده است.

این کتاب مجموعه کاملی از کلام امام هادی(ع) به همراه متن عربی کتاب «موسوعه‌کلمات الامام الهادی(ع)» است که در ۴ فصل با عناوین «عقاید»، «احکام»، «اخلاق» و «دعاها» تنظیم شده است.

در بخشی از مقدمه‌ این کتاب چنین آمده است: زندگی امام هادی(ع) سرشار از پایداری در راه حق و عدم‌تزلزل در حوادث پرتلاطم روزگارش بوده است. او در خط مستقیم سیره و هدایت پیامبراکرم(ص) حرکت کرد. در این راه سختی‌ها و رنج‌های بسیاری از طاغوت‌های عصر خود دید و تحمل کرد، متوکل عباسی بر آزار و شکستن حرمتش اصرار فراوان داشت؛ ظلم و بی‌احترامی به امامی که به اعتراف همه‌ راویان، از دانش بی‌نظیر الهی برخوردار و داناترین مردم به معارف بلند الهی، قرآنی و نیز در زمینه اخلاقی و سلوک الهی در عصر خود بوده است.

چنین نیست که شیعه، امامی از خاندان پیامبر اکرم(ص) را کورکورانه تقدیس کند بلکه با مستندات و ادله محکمی که در اختیار دارد پیروی از ایشان را برگزیده است. ایمان شیعه بلکه ایمان همه‌ مسلمانان به وجوب مودت و پیروی از اهل‌ بیت‌(ع) از عمق معارف اسلام و ژرفای رسالت رسول خدا(ص) گرفته شده است.»

تحلیل زندگانی امام‌هادی(ع) و حرکت‌های ستم‌ستیزانه تشیع

کتاب «تحلیلی از زندگانی امام هادی(ع)» به قلم باقر شریف القریشی و ترجمه محمدرضا عطایی توسط کنگره جهانی امام‌ رضا(ع) به چاپ رسیده است.

مولف در فصل اول کتاب تحلیلی از زندگانی امام‌ هادی(ع)، به تاریخ ولادت، رشد آن بزرگوار و دیدگاه مولفان درباره وی پرداخته است.

در فصل دوم مظاهر شخصیت و حضور عینی امام را در جامعه بررسی کرده است. فصل سوم با عنوان «علوم و معارف آن حضرت»، که بیانگر بخشی از روایات امام(ع) است به موضوعات مختلفی رسیدگی کرده و در ضمن سند، متن و شرح‌های زیارت جامعه را آورده است.

در فصل چهارم؛ به گزارش اصحاب و راویان امام پرداخته و از ۱۷۷ راوی یاد کرده است. مولف در فصل‌های دیگر، زندگی امام(ع) را در سامرا، اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دوران امامت را در ضمن اشاراتی گویا به حرکت‌های ستم‌ستیزانه تشیع، نقش شعر و شاعری در آن زمان به نقد و بررسی می‌پردازد.

گزارش تحلیلی جریان‌های فکری انحرافی و موضع امام(ع) در مقابل آنها نیز از فصول خواندنی کتاب است.

موضوعات کلامی، فقهی و تاریخی در «موسوعه الامام الهادی(ع)»

کتاب «موسوعه الامام الهادی(ع)»، مجلدی چهار جلدی به همت حجج الاسلام؛ سید ابوالفضل طباطبایی، شیخ مهدی اسماعیلی، سیدمحمد موسوی، شیخ عبدالله صالحی و تحت اشراف حضرت سیدمحمدحسینی قزوینی تهیه و تدوین شده است که موسسه ولی‌العصر(عج) آن را منتشر کرده است.

یکی از آثار در خور تقدیر که گام بلندی در جهت معرفی امام علی‌النقی(ع) در میان آثار مبتنی بر پژوهش تاریخی و تطبیقی اسناد بر داشته؛ کتاب موسوعه الامام ‌الهادی(ع)است.

در مقدمه این کتاب درباره اسلوب تحقیق و نگارش آن آمده است: ازجمله اهداف ما در نگارش این دایره‌المعارف، بررسی موضوعات کلامی، فقهی، تاریخی و خبر آن برحسب کلام امام(ع) بوده است. بر این ‌اساس، هر حدیث را به‌ طور کامل در باب مخصوص به آن گردآورده و در پاورقی به منابع آن اشاره کرده‌ایم. احادیث را از قدیم‌ترین مأخذ گرفته، دامنه‌دارترین متن‌ها را برگزیده و در پاورقی به سایر طرق حدیث، مصادر و موارد اختلافش اشاره کرده‌ایم؛ اغلاط و اشتباهات صورت‌گرفته در نقل متن یا سند حدیث را برطرف ساخته‌ایم. برخی از عبارت‌های احادیث مبهم و واژه‌های مشکل آنها را با استفاده از کتب معتبر لغت، روشن کرده‌ایم. با استفاده از قرائن رجالی و غیر آن، معصوم مورد نظر در احادیث مضمر را که در آنها نام معصوم مزبور یادنشده، مشخص ساخته‌ایم. در برخی از احادیث، نام معصومی که حدیث از او نقل شده، دقیقاً مشخص نیست؛ مثل ابوالحسن که مشترک میان امام کاظم و امام‌رضا و امام‌هادی(ع) است. ما در موسوعه به رفع این ابهام پرداخته‌ایم اما متعرض تصحیح یا تضعیف سند احادیث نشده‌ایم.

این مجموعه چهار جلدی دارای ۹ باب است و هر باب شامل فصل‌هایی می‌شود.

باب اول، درباره نسب و احوال امام است؛ باب دوم، درباره فضایل امام‌ هادی(ع)؛ باب سوم، درباره سیره فردی و اجتماعی امام؛ باب چهارم، درباره عقاید امام؛ باب پنجم، درباره احکام فقهی؛ باب ششم، درباره قرآن و دعاها؛ باب هفتم، مشتمل است بر روایات امام هادی(ع) در زمینه مواعظ اخلاقی، پزشکی، اشعار امام و ذکر پاره‌ای از اشعار درباره امام؛ باب هشتم، مناظرات علمی و باب نهم، درباره روایات امام هادی(ع) از پدران خود و دیگران است.

بیان راز جاودانگی ائمه اطهار(ع) در فرهنگ شهادت معصومین(ع)

گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم (ع)؛ محمود شریفی، سیدعلی‌رضا جعفری، محمود لطیفی، محمود احمدیان با همکاری نشر پژوهشکده باقرالعلوم؛ کتاب جامع «فرهنگ شهادت معصومین(ع): در شهادت امام زین‌العابدین(ع)؛ امام محمد باقر(ع)؛ امام جعفر صادق(ع)؛ امام موسی کاظم(ع)؛ امام رضا(ع)؛ امام جواد(ع)؛ امام هادی(ع) و امام حسن(ع)» در قالب اثری پژوهشی و توصیفی منتشر کرده‌ است.

این اثر توصیفی از چگونگی شهادت امام سجاد(ع)، امام محمد باقر(ع)، امام جعفر صادق(ع)، امام موسی کاظم(ع)، امام رضا(ع)، امام جواد(ع)، امام هادی(ع)، امام حسن عسکری(ع) و توصیف زندگانی حضرت مهدی(ع) در دو مقطع غیبت و ظهور با مخاطب سخن می‌گوید.

در کتاب حاضر ضمن توصیف ابعادی از زندگانی و شخصیت علمی، اخلاقی، اجتماعی و معنوی این امامان بزرگوار، به تبیین جنبه‌هایی از رنج‌ها و مصائب آنان پرداخته شده، پیشگویی‌هایی از آنان در مورد شهادت خویش و وصایای ایشان به فرزندان و اطرافیان خود، درج شده است.

نویسندگان در ادامه گزارشی از تاریخ شهادت، کیفیت آن، لحظه شهادت این امامان به جز امام زمان(عج) ارائه کرده‌اند و چگونگی وفات، مراسم دفن و حوادث بعد از رحلت یا شهادت آنان را وصف و مطالبی به‌ صورت نثر و نظم در سوگ این معصومان(ع) درج کرده‌اند.

همنشینی با زندگی امام هادی(ع) در «زیر نور چراغ»

کتابی که عباس رمضانی با همکاری قلم صدیقه قاسمی توسط نشر «کتاب تارا» درباره دهمین اختر تابناک امامت شیعه منتشر کرده به اثری به نام «زیر نور چراغ»؛ داستان‌ها و روایت‌هایی از زندگی امام هادی(ع) بازمی‌گردد.

در بخشی از مقدمه این کتاب می‌خوانیم: «داستان‌ها و روایت‌های زندگی پیامبر(ص) و معصومین(ع)، کوششی است که با هدف آشنایی بهتر و بیشتر مخاطبان، به‌ویژه نوجوانان و جوانان با گوشه‌هایی از زندگی این اختران فروزان و تابناک آسمان امامت و ولایت چاپ و عرضه شده و مطالب مربوط به هر معصوم در یک جلد جداگانه ارائه شده است. این مجموعه درباره امام هادی(ع) است.»

«طلوع خورشید»، «اجابت دعا»، «مقصود از روزها»، «حکم خدا»، «وضو با آب سرد»، «باغ‌های زیبا»، «هفت حرف»، «سفر شبانه»، «زیر نور چراغ»، «داوری نایاب»، «خداباوری» و «شکایت به درگاه الهی»، برخی از داستان‌ها و موضوعات این اثر را شامل می‌شوند.

مرور ۳۳ سال سیره امام هادی(ع) با حاکمان قصر و قاضیان عصر

کتاب «سیره امام هادی (ع) با حاکمان قصر و قاضیان عصر» به قلم «کامل سلیمان» با ترجمه سیدمحمد صالحی؛ اثری است که توسط نشر «یاس بهشت» منتشر شده است.

نویسنده در این اثر که دربردارنده شرح سیره امام هادی (ع) با حاکمان و قاضیان در قالب ۱۲ فصل است، پس از اشاره به فضیلت خاندان عترت(ع)، به دلایل دستگیری امام، انتقال ایشان از مدینه به دربار سلاطین پرداخته‌ و وقایع دوران امامت ایشان را شرح داده است.

معجزات و نشانه‌های امامت آن حضرت، احادیث و اندیشه‌های فلسفی امام، کلمات حکیمانه و معرفی بعضی از اصحاب و یاران، از دیگر مطالب مندرج در این اثر است.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «امام هادی(ع) در حالی عهده‌دار امامت شد که بیش از ۹ سال از عمرش نگذشته بود. در آن زمان، بین بزرگان عصر و فقهای بزرگ آن زمان مجلس فتوا برقرار می‌کرد و با علم و عمل خویش، اذهان را آگاه می‌ساخت و بار مسئولیت را در طول ۳۳ سال در عصر ظلم، ستم و نفاق به دوش کشید.»

روایت زندگانی امام ‌هادی(ع) با اتکا بر جهان پیرامون حضرت

کتاب «زندگانی امام‌هادی(ع)» دیگر اثر مجموعه مجلدات مکتوب شده برتر درباره امام دهم شیعیان است که به قلم محمدباقر شریف القریشی نگارش و کار ترجمه آن را ‌غلامحسین انصاری بر عهده داشته است و به همت شرکت چاپ و نشر بین‌الملل منتشر و به بازار کتب دینی معرفی شده است.

بررسی اوضاع و شرایط دوران زندگی شخصیت‌های بزرگ و سترگ دینی و تاریخی، از مباحث راهبردی در کار پژوهش و تحقیق درباره بزرگان است؛ زیرا قسمت‌های مهمی از حیات فکری، اجتماعی، سیاسی و ابعاد گوناگون شخصیت و دلایل ماندگاری ایشان را آشکار می‌کند.

کتاب زندگی امام هادی(ع) به قلم شریف القریشی تلاش دارد تا با بررسی عصر امام هادی(ع) و توجه به ابعاد مختلف زندگی آن حضرت، تصویر روشنی را از شخصیت و حیات این بزرگوار ارائه کند.

دوران حیات امام آکنده از حوادث خوفناک بود. آشکارترین آنها تسلط ترکان بر تمامی شئون حکومت و در انحصار گرفتن اموال عمومی و دولتی است. سلطه ترک‌ها چنان گسترده بود که هیچ نفوذ و اقتداری برای خلفای عباسی باقی نمانده و آنان از دخل و تصرف در امور داخلی و خارجی بر کنار بودند. هر یک از این خلفا که ترک‌ها از وی راضی بودند، در خلافت باقی می‌ماندند و هر کسی که ترک‌ها از وی ناخرسند بودند معزول یا کشته می‌شد و همین امر سرزمین‌های اسلامی را با بحران‌های سختی مواجه کرده بود؛ زیرا ترک‌ها از سلطنت و مدیریت جامعه آگاهی نداشتند.

کتاب حاضر این موضوع را به تفصیل بیان می‌کند و تصاویری از دیگر حوادث آن زمان نیز فراروی قرار می‌دهد تا خواننده بتواند با تصور و تامل در فضا و شرایط به درک مطلوب‌تری از شخصیت امام هادی(ع) دست یابد.

این مجموعه همچنین به شرح حال اصحاب امام هادی(ع) و راویان احادیث وی و توضیح قسمتی از اندیشه و علوم آن حضرت می‌پردازد.

میراث گران‌سنگ امام هادی(ع) در صحیفه حضرت

کتاب «صحیفه امام هادی(ع)» با ترجمه و تنظیم جواد قیومی اصفهانی؛ اثری مرتبط با فضائل معنوی و عبادی امام هادی(ع) است که توسط دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ۴۳۲ صفحه منتشر شده است.

در این کتاب در قالب ۵ فصل، مجموعه ادعیه و کلام امام هادی(ع) در توحید، تسبیح و مناجات با استفاده از منابع و مصادر مختلف جمع‌آوری شده است. «نیایش‌ها و ادعیه آن حضرت»، «کلمات توحیدی آن حضرت»، «برگزیده‌ای از گفتار آن حضرت»، «اشعاری در مدح آن حضرت» و «فهرست‌های کتاب» عنوان فصل‌های کتاب است.

حضور امام هادی(ع) در سامرا در رمان «هادی»

«رمان هادی» به قلم محمدرضا هوری از معدود آثار داستانی با محوریت سیره، سلوک و زمانه امام هادی(ع) است که توسط انتشارات کتابستان منتشر شده است

محمدرضا هوری، نویسنده کتاب،؛ دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث و در روایت این اثر تلاش کرده با نهایت دقت و خلاقیت در نخستین اثر خود دوران اجباری حضور امام هادی(ع) در سامرا را به رشته تحریر در آورده است.

نویسنده در رمان «هادی» با تقسیم کتاب به سه بخش «در کمین دشمن»، «ایقاظ» و «بر سر دوراهی»، رابطه علی و معلولی خوبی در نخ تسبیح روایت خود مبنی بر زیست بنا به جبر امام دهم شیعیان در سامرا برقرار کرده است و در ادامه با کمک گرفتن از ساختارهای دوگانه در کتاب، به ارزش آن افزوده است، این دوگانه‌ها که به نوعی برگ برنده کتاب دینی رمان هادی هستند، عبارتند از «پدر و پسر»، «متوکل و منتصر»، «ساخت مسجد عباسی و تخریب بقعه سیدالشهداء»، «عشق به رباب و عشق افلاطونی» و...

ناشر در روایت مختصری از این رمان چنین آورده است: رمان هادی، روایتگر ۱۵ سال حضور اجباری امام هادی(ع) در شهر سامرا به هنگام خلافت متوکل است.

شخصیت اصلی داستان، «منتصر» است. او که از مخالفان سرسخت علویان و ولیعهد نیز محسوب می‌شود، از میان برداشتن امام هادی(ع) را افتخار خود می‌داند و با سرگرم شدن به این امر، دشمن واقعی خود را فراموش می‌کند. از طرفی نیز در جهت اثبات لیاقت خود برای جانشینی و خلافت، با بزرگان عباسیان در کشمکشی بی ثبات قرار دارد.

اما در اوج این اتفاقات و درگیری‌ها، علاقه و کشش او به کنیز خلیفه، ماجراها را جور دیگری به پیش می‌برد.

«داستان امام هادی(ع)» با زبان کودکانه

مجموعه کتاب داستان‌های ۱۴ معصوم شرح مختصری از زندگی ۱۴ معصوم است که با تصاویری زیبا و سخنی دلنشین زندگی آن عزیزان را برای کودکان به تصویر می‌کشد.

این مجلدات که با موضوع آشنایی با حضرات معصوم(ع) نگارش یافته به همت انتشارات نشرا (موسسه قرآن و نهج البلاغه) منتشر شده‌اند و جلد دوازدهم آن به کتاب «داستان امام هادی(ع)» اختصاص دارد که به قلم مشترک مهدی وحیدی‌صدر و محمد رضازاده‌جویباری به رشته تحریر در آمده است.

کتاب «داستان امام هادی(ع)» شرح مختصری از زندگی امام دهم شیعیان از تولد تا به امامت رسیدن ایشان در سن ۸ سالگی؛ هدایت شیعیان؛ کرامات حضرت؛ علم بالا؛ تقوای بی نظیر؛ شاگردانی که تربیت کردند تا شهادت ایشان به دست «معتز عباسی» را به تصویر کشیده است.

در بخشی از کتاب می‌خوانیم: در عبادت، بندگی، علم و تقوا هیچ کس مثل او نبود. رفتارهای امام هادی(ع) آنقدر زیبایی داشت که همه مردم به او علاقه‌مند شده بودند. اگر کسی سوالی داشت می‌گفت باید از حضرت هادی جوابش را بپرسم و اگر گرفتار و درمانده می‌شد پیش او می‌رفت تا مشکلش را بر طرف کند...

«مژده گل»؛ داستان‌هایی از زندگی امام هادی(ع)

مجموعه کتاب‌های داستانی «مژده گل» در بردارنده داستان‌های کوتاهی از چهارده معصوم(ع) برای گروه سنی کودک و نوجوان است که به قلم محمود پوروهاب و مجید ملامحمدی به چاپ رسیده است.

این کتاب‌ها که مختص گروه سنی کودکان و نوجوانان به رشته تحریر درآمده است تلاش دارد تا این گروه مخاطبان هدف را با زندگی ائمه اطهار(ع) آشنا کند و جلدی از این مجلدات گروه سنی کودک و نوجوان را با زندگی امام هادی(ع) در غالب داستان آشنا می‌سازد.