خبرگزاری حوزه | انتخابات با تمام فراز و نشیب ها و حرف و حدیث هایش تمام شد. اکنون تمام خرده نظام های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و همه نهادهای علمی و دینی و به طور کل، جامعه با تمام مناسباتش با رئیس جمهوری جدید مواجه است.
حوزه علمیه به عنوان یکی از مهم ترین نهاد های دینی-علمی نیز از این روند مستثنا نیست و زین پس حداقل برای چهار سال با رئیس جمهور و دولتی دیگر روبرو خواهد شد. این مواجهه این روز ها باید مهم ترین مسأله حوزه باشد چرا که اگر در مورد آن اندیشیده نشود، هم فرصت ها از دست می رود و هم تهدید ها دامان حوزه، جامعه و نظام را در بر می گیرد. این مهم، مهم تر می شود وقتی رئیس جمهور منتخب یک فرد روحانی است. تمام کنش ها و رفتار های وی می تواند ادراک مردم نسبت به روحانیت و حوزه را تغییر دهد.
حال، مواجهه حوزه با دولت جدید می تواند اقسام متعدد داشته باشد؛ حوزه ی ساکت؛ این حوزه نسبت به رئیس جمهور و دولت مطلقا ساکت و بی تفاوت است. به عبارتی علاوه بر اینکه هیچ دخالتی نمی کند، هیچگونه اظهار نظر، اعتراض، حمایت و ... هم ندارد.
حوزه حامی؛ در این مواجهه، همه کنش های دولت خوب تلقی می شود و حوزه همیشه حامی و مدافع دولت است. اشتباهات دولت بازگو و دیده نمی شود.
حوزه پاسخگو؛ از آن جهت که دولت بخشی از نظام است و حوزه و روحانیت همیشه به عنوان یکی از مهم ترین بخش های موثر در نظام در کنار نظام به دنبال پاسخگویی به مردم بوده است، نسبت به رفتارهای دولت نیز پاسخگو خواهد بود. از طرف دیگر یک فرد معمم به عنوان رئیس دولت، هیچگاه از هویت حوزوی خود دور نشده و لذا حوزه باید پاسخگوی اعمال وی باشد. لذا این حوزه، نسبت به رفتارهای نادرست دولت، به جامعه پاسخ می دهد.
حوزه مطالبه گر؛ حوزه مطالبه گر به مثابه یک نهاد مدنی درکنار مردم دائما از دولتی که یک روحانی پرچم دار آن است، مطالبه دارد.
بنظر می رسد در مورد مواجهه های متعدد که ممکن است بیشتر از موارد فوق باشد، استفاده از استعاره ی نقش پدری برای حوزه نسبت به انقلاب و اجزای آن مانند دولت می تواند برای ما راهگشا باشد. پدر همیشه فرزند خود را حمایت می کند، نسبت به اشتباهات او به دیگران پاسخ می دهد، از فرزند خود کار درست را مطالبه می کند، خطاهایش را گوشزد می کند، و برای اصلاح او دائما می کوشد. اما مهم تر از همه، آن حالت نگرانی دائمی یک پدر نسبت به شخصیت و رفتار فرزند و آینده اوست. این نگرانی همیشه پدر را در حالت آماده باش نسبت به فرزند خود قرار می دهد. حوزه علمیه اگر نقش پدری را نسبت به این دولت ایفا کند، تمام موارد فوق عینیت پیدا خواهد کرد. چنین حوزه ای یک حوزه فعال دائمی و دارای نقش حامی، مصلح، پاسخگو، مطالبه گر و دلسوز نسبت به دولت خواهد بود. نگرانی دائمی، حوزه را به سمتی می برد که نرم افزار ها و مبانی نظری مورد نیاز این دولت را تأمین کند، در عین حال مطالبات مردم را از او بخواهد و اگر اشتباهی کرد شجاعانه و صادقانه آن را بپذیرد و در مقام اصلاح بکوشد. حوزه بداند که اگر دولت به ریاست یک روحانی معمم، با اشتباهات مکرر خود موجب افول مرجعیت فکری فرهنگی روحانیت در جامعه شود، فقط دولت مقصر نیست. حوزه با شأنی که تبیین کردیم نیز مقصر است. اگر حوزه با تمام لایه هایش شامل مراجع، نهادهای بالادستی مانند جامعه مدرسین، بخش مدیریت، نخبگان و اساتید حوزه و نهایتا بدنه طلاب این راهبرد را بپذیرند، می شود در باب چگونگی اجرا و بسط آن در مقالی دیگر گفت‌وگو کرد.
احمد اولیایی
